Mae estyniad fferm solar a batri newydd yn rhoi hyd yn oed mwy o bŵer ac arbedion i Ysbyty Treforys

Mae batri enfawr a all storio pŵer yr haul i'w ddefnyddio ar ôl iddi dywyllu ar fin mynd â fferm solar flaengar Ysbyty Treforys i'r lefel nesaf.

Mae’r fferm solar – y cyntaf o’i fath yn y DU i bweru ysbyty’n uniongyrchol – yn cael estyniad 1MW a batri arbennig a fydd yn gallu storio unrhyw bŵer solar dros ben a gynhyrchir ar y diwrnodau mwyaf disglair, i’w ddefnyddio ar ôl yr haul machlud.

Disgwylir i'r estyniad a'r batri gynhyrchu traean o bŵer Ysbyty Treforys a gwneud arbediad blynyddol ychwanegol o tua £325,000 i'r £900,000 sydd eisoes yn cael ei arbed bob blwyddyn ar gostau trydan.

Hyd yn hyn, mae'r fferm solar wedi darparu tua chwarter o anghenion trydan yr ysbyty.

YN Y LLUN: Mae gwaith cychwynnol i osod y paneli solar ychwanegol eisoes ar y gweill.

Disgwylir i’r cam diweddaraf hwn fod yn gwbl weithredol erbyn mis Ebrill 2024.

Bydd yr 1MW ychwanegol yn cynyddu cyfanswm y pŵer a gynhyrchir i 5MW - 1,000,000 kWh ychwanegol y flwyddyn - gan fynd â chyfanswm y cynhyrchiad blynyddol disgwyliedig i 5m kWh.

Mae cyfanswm y galw am yr ysbyty yn agos at 15m kWh y flwyddyn. I roi persbectif pellach, byddai tŷ tair ystafell wely arferol ar gyfartaledd yn defnyddio 2,700 kWh y flwyddyn yn unig.

Hon yw’r fferm solar gyntaf yn y DU i bweru ysbyty’n uniongyrchol, ac mae eisoes wedi llwyddo i osgoi costau o £1.8m mewn biliau trydan ers ei throi ymlaen ddwy flynedd yn ôl drwy gynhyrchu ei phŵer ei hun yn lle ei brynu o’r grid.

Dywedodd Des Keighan, Cyfarwyddwr Cynorthwyol Ystadau: “Mae’r fferm solar wedi bod yn llwyddiant ysgubol yn y ddwy flynedd y bu’n weithredol, ac mae’r arbedion mewn cyllid ac ynni yn profi hynny.

“Fel darparwr gofal iechyd mae'n bwysig ein bod yn ymateb i'n rhwymedigaeth i ddiogelu iechyd, yr amgylchedd a chyllid cyhoeddus.

“Mae’r ddau ffactor yna’n wirioneddol bwysig. Mae ein harbedion yn cyd-fynd â chostau cynyddol trydan, ac o ran allyriadau carbon mae ar adeg pan mae’n bwysicach nag erioed i ofalu am ein hamgylchedd.

“Fel bwrdd iechyd, rydym yn benderfynol o barhau i leihau ein hôl troed carbon, ac mae’r fferm solar wedi ein helpu’n aruthrol yn hynny o beth.

“Nawr rydym yn adeiladu ar ein llwyddiant gyda’r estyniad a’r batri newydd, a fydd yn parhau i wneud y mwyaf o’n cyflenwad pŵer ac arbedion ariannol ac ynni.”

YN Y LLUN: Bydd mwy na 11,800 o baneli solar yn rhan o'r safle yn dilyn y datblygiad newydd.

Mae'r cyfleuster, sydd wedi'i leoli ar Fferm Brynwhilach gerllaw, hefyd wedi lleihau ôl troed carbon y bwrdd iechyd ers mis Hydref 2021, gydag arbediad o 1,933 tunnell C02e - sy'n cyfateb mewn milltiroedd o 521 o deithiau hedfan o Faes Awyr Caerdydd i Sydney - gan danlinellu ei effaith o safbwynt amgylcheddol.

Dywedodd Beverley Radford, Rheolwr Rhaglen Ystadau: “Effaith gyfunol y ddwy system hyn fydd lleihau’r ddibyniaeth ar drydan grid yn Nhreforys ymhellach gydag arbediad ychwanegol cyfatebol o tua £325,000 y flwyddyn ynghyd â helpu i insiwleiddio’r bwrdd iechyd rhag cydnewidiol a chostau ynni cynyddol yn y dyfodol yn gyffredinol.

“Gwelsom newidiadau digynsail ym mhrisiau trydan a phrisiau ynni a achoswyd yn gyffredinol gan ffactorau gwleidyddol-amgylcheddol byd-eang y tu allan i'n rheolaeth yn 2022 ac eleni. Y cefndir hwn o brisiau ynni cynyddol a arweiniodd at y cynnydd mewn capasiti cynhyrchu ac ychwanegu’r batri at ein fferm solar ynghyd ag ymrwymiad y bwrdd iechyd i leihau allyriadau carbon i sero net erbyn 2030.

“Yn ystod y cyfnod hwn, roedd yna adegau pan oedd yr haul yn cynhyrchu mwy o bŵer nag oedd ei angen ar yr ysbyty, felly gwerthwyd y trydan yn ôl i’r grid. Mae pris hwnnw wedi dyblu o fewn dwy flynedd, sydd wedi effeithio ar hyfywedd y fferm ac yn un o’r rhesymau y mae’n bosibl nawr i ehangu’r fferm.

“Roedden ni hefyd wedi cynllunio ymlaen llaw ar gyfer estyniad posib i’r safle, sy’n golygu nad oedd angen unrhyw waith ceblau ychwanegol ar hyd y llwybr.”

Costiodd y fferm solar £5.7m i ddechrau, gyda’r estyniad hwn yn costio £3.6m – ad-daladwy dros 11 mlynedd sydd wedi’i ariannu gan grant buddsoddi i arbed gan Raglen Ariannu Cymru Llywodraeth Cymru.

YN Y LLUN: Mae'r gwaith sylfaen ar gyfer storio'r batri newydd ar gam datblygedig.

Mae gwaith eisoes wedi dechrau, gyda dros 1,800 o baneli newydd yn cael eu hadeiladu, gan ddod â'r cyfanswm i 11,836.

Bydd yr estyniad yn cael ei gwblhau tua diwedd mis Chwefror a disgwylir i'r estyniad a'r batri fod yn gwbl weithredol ym mis Ebrill.