Unrhyw fabanod, plant neu bobl ifanc sydd wedi cael diagnosis o salwch sy’n cyfyngu ar fywyd neu symptomau a amheuir sy’n byrhau bywyd hyd at 19 oed.
Mae hyn yn cynnwys babanod heb eu geni a babanod newydd-anedig gyda bywydau a ragwelir i fod yn rhai byr, neu symptomau anodd.
Gall pobl ifanc gael eu cefnogi gan y Nyrs Glinigol Arbenigol trwy gyfnod pontio i wasanaethau gofal lliniarol i oedolion hyd at 25 oed.
Mae’r pedwar grŵp canlynol a ddisgrifiwyd gan Gyda’n Gilydd am Fywydau Byr (ACT gynt) yn rhai enghreifftiau o’r mathau o salwch a all fod gan blant a phobl ifanc y gellir eu cyfeirio at y tîm:
- Grŵp 1 - Cyflwr sy'n bygwth bywyd y gall triniaeth iachaol fod yn ymarferol ar ei gyfer ond a all fethu. Lle gall fod angen mynediad at wasanaethau gofal lliniarol pan fydd triniaeth yn methu neu yn ystod argyfwng acíwt, ni waeth am hyd y bygythiad hwnnw i fywyd. Ar ôl cyrraedd rhyddhad hirdymor neu ar ôl triniaeth iachaol lwyddiannus, nid oes angen gwasanaethau gofal lliniarol mwyach. Enghreifftiau: canser, methiannau organau anwrthdroadwy y galon, aren yr iau.
- Grŵp 2 - Amodau pan fo marwolaeth gynamserol yn anochel, lle gall fod cyfnodau hir o driniaeth ddwys gyda'r nod o ymestyn bywyd a chaniatáu cyfranogiad mewn gweithgareddau arferol. Enghreifftiau: Dystroffi'r Cyhyrau Duchene, Ffibrosis Systig.
- Grŵp 3 - Cyflyrau cynyddol heb opsiynau triniaeth iachaol lle mae'r driniaeth yn lliniarol yn unig ac y gall bara'n aml dros nifer o flynyddoedd. Enghraifft: Clefyd Batten, Mucopolysaccharidoses.
- Grŵp 4 - Cyflyrau anwrthdroadwy ond nad ydynt yn gynyddol sy'n achosi anabledd difrifol sy'n arwain at dueddiad i gymhlethdodau iechyd a thebygolrwydd o farwolaeth gynamserol. Enghraifft: Parlys yr Ymennydd difrifol, anableddau lluosog megis yn dilyn anaf i'r ymennydd neu linyn y cefn, anghenion gofal iechyd cymhleth a risg uchel o ddigwyddiad neu episod anrhagweladwy sy'n bygwth bywyd.