Mae llai yn well o ran materion monitro'r galon

Mae dyfais fach yn cael effaith aruthrol ar leihau rhestrau aros yng ngwasanaeth cardioleg Bae Abertawe.

Yn y llun uchod: Aled Phillips, Pennaeth Clinigau a Arweinir gan Ffisioleg, yn dangos y ddyfais newydd

Mae datblygiadau diweddar mewn technoleg wedi galluogi dyfeisiau - a gynlluniwyd i fonitro rhythm calon claf - i fynd mor fach fel y gallant bellach gael eu chwistrellu o dan y croen gan ffisiolegydd cardiaidd arbenigol.

Mae'r monitor bach a thenau, sy'n llai na dwy fodfedd o hyd, yn cael ei fewnblannu gan ddefnyddio chwistrell.

Mae'r manteision yn helaeth i gleifion ac i'r GIG fel ei gilydd.

Perfformir y driniaeth mewn lleoliad cleifion allanol, felly mae theatrau llawdriniaethau a meddygon yn cael eu rhyddhau i gyflawni gweithdrefnau mwy cymhleth. Mae hyn nid yn unig yn lleihau costau, ond yn rhyddhau gwelyau, gan nad oes angen i gleifion gael eu derbyn mwyach.

Mae’r amser rhwng atgyfeirio a thriniaeth wedi lleihau’n sylweddol o ganlyniad i’r gwasanaeth hwn, sy’n caniatáu diagnosis cyflymach i amseroedd triniaeth – nawr i lawr i rhwng pythefnos a thair wythnos yn hytrach na bron i 60 wythnos. Mae'r gwasanaeth yn trin tua 130 o gleifion y flwyddyn.

Gwneir gwaith dilynol ar y monitorau cardiaidd hyn y gellir eu mewnblannu o gysur cartref y claf. Unwaith y bydd y monitor mewnblanadwy yn ei le, rhoddir monitor arall i'r claf sy'n cael ei blygio i mewn gartref. Mae hyn yn cyfathrebu â'r ddyfais sydd wedi'i mewnblannu pan fydd y claf yn agos ati, ac yna trosglwyddir darlleniadau i'r tîm o ffisiolegwyr cardiaidd yn Ysbyty Treforys.

Mae'r cardiolegydd ymgynghorol Dewi Thomas yn gyfrifol am y datblygiad cyffrous ar ôl hyfforddi tîm clinigau ffisioleg a arweinir gan Ysbyty Treforys.

Dywedodd Dr Thomas: “Mae’r dechnoleg hon yn darparu’r ffurf orau o fonitro rhythm y galon yn barhaus sydd gennym, ac mae’n ein rhybuddio’n awtomatig am unrhyw gyfnodau o aflonyddwch rhythm y galon. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae wedi’i wella a’i fychanu i’r graddau y gall y ddyfais hon gael ei chwistrellu o dan y croen yn hytrach na bod angen llawdriniaeth fach yn un o’n theatrau”.

“Yn rhinwedd hyn, rydyn ni wedi gallu symud y weithdrefn impiad i leoliad cleifion allanol lle mae Aled, ein huwch ffisiolegydd, bellach yn ei chyflawni.

“Mae gan hyn nifer o fanteision posib. Mae wedi cyflymu’n aruthrol yr amser y mae’n rhaid i gleifion aros am un o’r rhain – yn flaenorol, roedd cleifion yn cael apwyntiad 6 mis ar gyfer gwiriadau monitor tra nawr, maen nhw i gyd yn cael eu monitro gartref felly mae unrhyw arhythmia yn cael ei weld o fewn 24 awr.”

Dywedodd Dr Thomas fod y ddyfais - a elwir yn ILR neu recordydd dolen fewnblanadwy - yn canfod arhythmia, neu aflonyddwch ar rythm y galon, a all arwain at gwymp, strôc, ac aflonyddwch rhythm calon peryglus a all roi pobl mewn perygl o farwolaeth cardiaidd sydyn.

Ychwanegodd: “Nid yw’r arfer arloesol yn rhoi’r ddyfais hon i mewn cymaint – dyma’r ffordd yr ydym wedi adeiladu gwasanaeth dan arweiniad ffisiolegydd o amgylch hynny.”

Dywedodd Aled Phillips, uwch ffisiolegydd cardiaidd, fod Dr Thomas wedi bod yn allweddol wrth alluogi Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe i ddod yn un o'r rhai cyntaf yng Nghymru i fabwysiadu'r dull hwn.

(Yn y llun ar y dde: Dr Dewi Thomas, Cardiolegydd Ymgynghorol, Aled Phillips, Pennaeth Clinigau a Arweinir gan Ffisioleg,
Laura Miers, Cydlynydd Clinigau ar gyfer Clinigau a Arweinir gan Ffisioleg, a Gavin Wells, Ffisiolegydd Cardiaidd Arbenigol Iawn)

Meddai: “Mae arweiniad, hyfforddiant a chefnogaeth barhaus Dr Thomas wedi ein galluogi i weithredu’r gwasanaeth hwn yn llwyddiannus ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.

“Mae'n weithdrefn ddatblygedig i'n proffesiwn, nid yw'n rhywbeth sy'n cael ei wneud fel mater o drefn gan ffisiolegwyr cardiaidd - mae'n cael ei wneud fel arfer gan feddygon.

“Mae'n fonitor chwistrelladwy. Fe'i cyflwynir gan ddefnyddio system “tebyg i chwistrell”, mae'r monitor y gellir ei fewnblannu yn eistedd o dan haen y croen dros y galon.

“Mae’r ddyfais ei hun tua 45mm o hyd a 5mm o led a 3mm o drwch – sy’n draean o faint ei ragflaenydd.

“Mae'n rhywbeth ychwanegol y gallwn ei wneud i helpu gydag amseroedd aros, costau a diogelwch/canlyniadau cleifion”.

“Mae’r gwasanaeth hwn wedi lleihau nifer yr ymwelwyr â’r ysbyty gan fod yr apwyntiad dilynol ar gyfer y ddyfais hon yn cael ei wneud o gartref y claf drwy ddyfais monitro cartref, sy’n golygu nad oes angen i gleifion fynd i’r ysbyty mwyach ar gyfer apwyntiadau arferol”.

Ategodd Aled hefyd farn Dr Thomas bod y datblygiad mewn technoleg wedi bod o fudd i bawb.

Meddai: “Mae’n caniatáu i feddygon gynnal gweithdrefnau cymhleth yn y labordy cathetr ac yn disodli’r mân driniaeth hon i leoliad cleifion allanol sy’n cynyddu cydymffurfiaeth ac sy’n llai brawychus i’r claf.”