Gwobr am raglen sydd wedi gweld gostyngiad enfawr yn nifer y disgyblion sydd angen cymorth arbenigol

Mae gwaith arloesol i hyfforddi athrawon yn eu hystafelloedd dosbarth wedi gweld gostyngiad enfawr yn nifer y plant sy'n cael eu hatgyfeirio am gymorth arbenigol.

Mae’r prosiect arobryn, y cyntaf o’i fath yng Nghymru, yn cynnwys tîm therapi galwedigaethol yn gweithio gyda’r awdurdod addysg i wneud newidiadau i amgylcheddau ystafell ddosbarth ac uwchsgilio staff addysgu.

Mae wedi bod o fudd i bob ysgol yng Nghastell-nedd Port Talbot.

Mae llwyddiant y gwaith gan Therapyddion Galwedigaethol pediatrig James Marshman a Carly Williams bellach wedi ennill Gwobr Hyrwyddo Gofal Iechyd am weithio ar draws ffiniau.

Mae therapi galwedigaethol yn helpu pobl o bob oed sydd â phroblemau corfforol, synhwyraidd neu wybyddol. Mae'n defnyddio gweithgareddau bob dydd, ymarferion a therapïau eraill i gyflawni hyn.

Gall therapyddion galwedigaethol pediatrig gefnogi plant ym mhob agwedd ar eu bywyd, gan gynnwys chwarae, gwaith ysgol, darllen, chwaraeon a llawer mwy.

Dywedodd Carly: “Fel therapyddion galwedigaethol yn gweithio yn ein model GIG cymunedol traddodiadol, roedd yn anodd hyrwyddo newid effeithiol mewn ysgolion. Nawr fel therapyddion galwedigaethol a gyflogir ym myd addysg rydym yn cael ein parchu fel aelodau tîm.

“Mae athrawon yn ymgysylltu â ni’n wahanol ac maen nhw’n mynd ati i geisio cyngor, cefnogaeth a hyfforddiant ThG. O ganlyniad, rydym wedi newid y diwylliant o fewn ein AALl yn aruthrol.

“Mae’r canlyniadau’n hynod o effaith ac mae’r adborth o werthuso gwasanaethau wedi bod yn gadarnhaol iawn. Mae athrawon yn dweud wrthym eu bod yn teimlo’n hyderus bod ganddynt gynllun, a sut i’w ddefnyddio i helpu i symud ymlaen gyda’r plentyn.”

Mae gan awdurdod addysg Castell-nedd Port Talbot gytundeb lefel gwasanaeth gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe. Ers 2015 mae wedi buddsoddi mewn darpariaeth therapi galwedigaethol, gan ei ehangu i ateb y galw cynyddol.

Mae'r gwasanaeth ThG yn darparu clinigau cyngor, pecynnau hyfforddi, arsylwadau ystafell ddosbarth a chymorth arbenigol i bob un o'r 63 o ysgolion.

Ei nod yw hyrwyddo lles pob disgybl, gan gynnwys y rhai ag anghenion addysgol ychwanegol, a’u galluogi i ddod yn ddysgwyr mwy galluog.

Darperir clinigau cyngor ac ymgynghoriadau yn wythnosol, a darperir unrhyw gymorth ychwanegol y gofynnir amdano gan athrawon o fewn pythefnos i dair wythnos fel arfer. Mae hyn yn osgoi'r angen i ddisgybl a gyfeiriwyd i fynd ar restr aros am gymorth therapi galwedigaethol.

Mae sesiynau hyfforddi, a all fod yn bersonol neu'n rhithwir, yn cynnwys pynciau fel llawysgrifen, anhwylder cydsymud datblygiad, rheoleiddio emosiynol a phrosesu synhwyraidd.

Mae James a Carly hefyd yn treulio dau ddiwrnod yr wythnos o fewn y darpariaethau arbenigol yng Nghastell-nedd Port Talbot sy'n cefnogi disgyblion ag anhwylderau'r sbectrwm awtistig ac anawsterau ymddygiad emosiynol cymdeithasol.

Mae'r ymweliadau wyneb yn wyneb hyn yn galluogi therapyddion galwedigaethol i ddarparu strategaethau ar unwaith i staff addysgu.

Ychwanegodd James: “Mae’n bwysig cydnabod na fyddai’r gwasanaeth hwn yn bodoli heb gefnogaeth gwasanaeth Therapi Galwedigaethol Bae Abertawe a Chyngor Castell-nedd Port Talbot mor flaengar.

“Mae’r awdurdod addysg wedi rhoi cyfle i Therapyddion Galwedigaethol arddangos yr hyn y gallwn ei gynnig. Mae wedi derbyn syniadau newydd ac wedi darparu cyllid ar gyfer llyfrau ac adnoddau.

“Mae hyn wedi ein galluogi i ymateb i anghenion esblygol ysgolion. Er gwaethaf pwysau ariannol enfawr, mae'r cyngor hefyd wedi cyflogi technegydd therapi galwedigaethol yn ddiweddar i helpu i gefnogi ein tîm.

“Rydym wedi datblygu model gweithio cryf lle mae ein pecynnau hyfforddi a’n clinigau cyngor yn hynod effeithiol ac y mae galw mawr amdanynt.

“Rydym yn mynychu hyfforddiant i sicrhau bod ein harlwy yn seiliedig ar dystiolaeth ac yn gyfredol, a gobeithiwn y gellir rhannu’r model hwn â phob awdurdod addysg arall.

“Rydym yn credu bod gan therapi galwedigaethol lawer i’w gynnig i blant mewn addysg a byddem wrth ein bodd yn gweld y model effeithiol hwn ym mhob awdurdod addysg”.

Dewisodd beirniaid Gwobrau Advancing Healthcare y gwaith fel enillydd ar gyfer y categori Gweithio ar Draws Ffiniau.

Dywedasant: “Mae’r cydweithio a’r cyd-gynhyrchu gyda phlant a phobl ifanc ar draws ffiniau awdurdodau iechyd ac awdurdodau lleol wedi gwella canlyniadau llesiant, lleihau gwariant ar iechyd a chynyddu mynediad.”

Mae Ysgol Gynradd Awel y Môr wedi bod yn gweithio gyda’r tîm ers dwy flynedd.

Dywedodd Lisa Whiteman, Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol, fod y cyngor a'r gefnogaeth yr oedd yr ysgol wedi'u derbyn i ddisgyblion unigol yn 'amhrisiadwy'.

Ychwanegodd: “Rydym wedi gweithio’n agos gyda nhw dros y ddwy flynedd ddiwethaf i ofyn am help, cefnogaeth a chyngor i ddisgyblion unigol. Maent wedi cynnig strategaethau i ddisgyblion yn ogystal â mynychu’r ysgol i gwblhau arsylwadau a chysylltu â rhieni.

“Mae ganddyn nhw gyfoeth o arbenigedd, ac mae ganddyn nhw bob amser awgrymiadau a chyngor sy’n cefnogi datblygiad proffesiynol pob aelod o staff yn ychwanegol at anghenion y disgyblion. Rydyn ni’n ffodus iawn eu bod nhw’n gweithio gyda ni.”

Ychwanegodd pennaeth therapi galwedigaethol pediatrig Amanda Atkinson: “Mae’n braf ennill y wobr ond y prif beth yw diwallu anghenion y plant.”