Cyngor iechyd a gyrfaoedd ar Ddiwrnod Arennau'r Byd

Anaml y bydd y rhan fwyaf o bobl yn rhoi ail feddwl i'w harennau.

Os ydyn ni'n ffodus, maen nhw'n gwneud eu gwaith yn glanhau gwaed tocsinau a thrawsnewid gwastraff yn wrin.

Ond bydd cyfran sylweddol o’r boblogaeth ar ryw adeg yn cael problemau gyda’u harennau – amcangyfrifir bod gan 3.5 miliwn o bobl yn y DU Glefyd Cronig yr Arennau (CKD - Chronic Kidney Disease).

Ei amlder ac effaith ei broblemau iechyd cysylltiedig yw’r ysbrydoliaeth y tu ôl i Ddiwrnod Arennau’r Byd, sy’n cael ei nodi ledled y byd bob ail ddydd Iau ym mis Mawrth, trwy godi ymwybyddiaeth o ffactorau risg ac ymddygiadau ataliol, yn ogystal â sut i fyw’n dda gyda chlefyd yr arennau .

Eleni, mae Gwasanaeth Arennol De-orllewin Cymru, sy'n darparu gofal arennau ar draws ardaloedd Bwrdd Iechyd Bae Abertawe a Hywel Dda yn Ne Orllewin Cymru, yn cynnal eu digwyddiad eu hunain - ond nid yn unig i dynnu sylw at iechyd yr arennau a mesurau ataliol.

Dywedodd y fferyllydd arennol ymgynghorol Chris Brown: “Mae Diwrnod Arennau’r Byd yn ymgyrch fyd-eang sydd â’r nod o godi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd ein harennau, ac rydym yn ei wneud oherwydd ein bod eisiau iechyd yr arennau i bawb.

“Yn ogystal ag amlygu ffactorau risg fel diabetes a phwysedd gwaed uchel, mae WKD hefyd yn ymwneud ag addysg i’r cyhoedd yn gyffredinol a gweithwyr meddygol proffesiynol yn y rôl o ganfod a lleihau’r risg o CKD.

“Ac eleni, rydym hefyd yn targedu pobl ifanc ynghylch gyrfaoedd posibl yn y GIG, ac nid yn unig y rolau clinigol y byddai’r rhan fwyaf o bobl yn meddwl amdanynt yn gyntaf”.

Mae clinigwyr arennol o wasanaeth arennol De-orllewin Cymru yn ymweld â disgyblion Ysgol Bryngwyn yn Llanelli, gan gynnwys fferyllwyr, dietegwyr, nyrsys a ffisiotherapyddion, yn ogystal â phrif weithredwr GIG Cymru, Judith Paget.

Bydd animeiddwyr meddygol, fideograffwyr meddygol, technolegwyr a pheirianwyr TG yn ymuno â nhw hefyd gyda’r nod o daflu goleuni ar yrfaoedd o fewn y GIG ac, yn arbennig ar gyfer gofal yr arennau lle mae technoleg arloesol wedi’i datblygu yma yn GIG Cymru.

Mae'r tîm wedi datblygu offer digidol sy'n caniatáu iddynt ragnodi a rheoli'r miloedd o gyffuriau a thriniaethau arbenigol y maent yn eu darparu bob wythnos i bobl â chlefyd yr arennau, gan gynnwys y rhai â thrawsblaniad neu'r rhai sydd angen dialysis. Mae’r gwasanaeth, sydd wedi’i leoli yn Ysbyty Treforys, yn gwasanaethu rhanbarth enfawr gyda nifer o unedau lloeren yng nghymuned De-orllewin Cymru, felly gall pobl sydd angen dialysis gydol oes deirgwaith yr wythnos wneud hynny yn nes at adref.

Mae arloesedd digidol y tîm a yn caniatáu i driniaethau gael eu rhagnodi a'u monitro o unrhyw leoliad a bod ar gael yn syth lle bynnag y mae'r claf yn derbyn gofal. I rai gall hyn olygu cael dialysis yn eu cartrefi eu hunain. Mae hyn yn lleihau ymweliadau ag ysbytai ac yn gwella ansawdd bywyd trwy roi mwy o ryddid i gleifion a chaniatáu iddynt barhau i weithio.

Mae’r tîm hefyd wedi creu canolbwynt digidol i ddarparu deunydd addysgiadol i helpu pobl i ddeall a rheoli eu cyflwr yn weithredol. Mae fideos, animeiddiadau ac apiau rhith-realiti yn helpu pobl â chlefyd yr arennau gydol oes i ddod yn arbenigwyr ar eu cyflwr eu hunain, ac yn caniatáu iddynt gael mynediad at ganlyniadau eu profion a gwybodaeth bersonol arall ar eu ffonau smart, gan eu galluogi i addasu eu meddyginiaethau, diet neu driniaethau dialysis.

Yn ogystal, mae straeon cleifion a rhaglenni dogfen ar gael i helpu pobl sydd newydd gael diagnosis o CKD i wneud penderfyniadau mwy gwybodus am eu cyflwr, gan gynnwys y rhai a allai ddatblygu methiant yr arennau ac sydd angen dialysis neu drawsblaniad.

Gobeithir y bydd y dechnoleg greadigol a ddatblygir yma yn GIG Cymru yn ysbrydoli’r genhedlaeth nesaf i anelu at yrfa yn ein gwasanaethau iechyd lleol drwy gwrdd â’r tîm yma yng Ngorllewin Cymru sydd ar flaen y gad ym maes gofal iechyd modern.

Yn cefnogi’r digwyddiad mae’r claf arennau Darren Daniel.

Cafodd y dyn 43 oed, sy’n byw gyda’i bartner yn Rhydaman, ddiagnosis o glefyd prin yn yr arennau, Focal Segmental Glomerulosclerosis (FSGS), chwe blynedd yn ôl.

Gall y cyflwr achosi pwysedd gwaed uchel a lefelau colesterol a chadw hylif, gan achosi chwyddo, yn enwedig yn y coesau.

Dywedodd y tad i bedwar: “Roeddwn i’n weddol actif pan gefais ddiagnosis ond roeddwn i’n cael trafferth cerdded ar adegau ac roedd gen i chwydd o amgylch fy fferau.

“Ond diolch i’r tîm yn Uned Arennol Liz Baker yn Ysbyty Treforys, mae fy nghyflwr bellach yn cael ei reoli’n dda iawn ac mae fy nghyflwr wedi sefydlogi. Mae pethau'n edrych yn llawer gwell i mi nawr ond roeddent yn bryderus iawn am gyfnod. Roedd yn edrych fel y gallwn fynd i fethiant arennol oherwydd gollyngiad protein cas yn bennaf oherwydd pwysedd gwaed uchel.

“Mae fy meddyg, Raj Shrivastava, wedi bod yn hollol anhygoel ers i mi fod o dan ei ofal, ac oherwydd ei gyngor a’i ofal, rwy’n hollol rhydd o broteinwria ac wedi brwydro fy ffordd i fod yn llawer iachach”.

Nid yw Darren yn gallu gweithio ar hyn o bryd oherwydd ei gyflwr, felly mae wedi ymroi i godi ymwybyddiaeth o CKD. Mae wedi cynhyrchu fideo yn esbonio symptomau posibl, ffyrdd o leihau pwysedd gwaed, symptomau diabetes a materion eraill yn ymwneud â chlefyd yr arennau. Wrth eu rhannu ar TikTok mae wedi ennill 90,000 o ddilynwyr ac mae ei fideos wedi cael eu gwylio 60 miliwn o weithiau.

Ac mae hefyd yn gweithio gydag elusennau Arennau Cymru, Ymchwil Arennau a Chronfa Paul Popham, yn cael ei wahodd i roi sgyrsiau am ei brofiad ac i rannu cyngor.

Mae'n bwriadu mynd â'i ymgyrch codi ymwybyddiaeth ar sioe deithiol i ganol trefi lleol yn Abertawe, Castell-nedd, Port Talbot a Chaerfyrddin ac ym Mharc Gwledig Pen-bre, gan ddarparu gwybodaeth i ledaenu ymwybyddiaeth a mesurau ataliol yn erbyn clefyd cronig yn yr arennau.

Am ragor o wybodaeth ewch i wefan Diwrnod Arennau'r Byd