Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe (BIP) wedi cyhoeddi heddiw (Dydd Mawrth 12fed Rhagfyr) ei fod wedi comisiynu adolygiad annibynnol o’i wasanaethau mamolaeth a newyddenedigol er mwyn cynnal hyder y cyhoedd yn y gofal sy’n cael ei ddarparu.
Fel llawer o Wasanaethau Mamolaeth a Newyddenedigol ledled Cymru a'r DU, mae Gwasanaethau Mamolaeth BIP Bae Abertawe wedi bod yn destun pwysau gwasanaeth parhaus y mae cynnal lefelau staffio bydwreigiaeth derbyniol wedi cyfrannu'n sylweddol at hyn.
Yn ystod y pum mlynedd diwethaf bu nifer o adolygiadau mewnol ac allanol o Wasanaethau Mamolaeth y Bwrdd Iechyd.
Er hyn, bu craffu cyson a sylwadau ar y gwasanaethau sydd yn y parth cyhoeddus ac mae hyn wedi achosi pryder ymhlith y cyhoedd ac wedi effeithio ar forâl y staff.
Mae’r Bwrdd Iechyd o’r farn y bydd adolygiad annibynnol yn helpu i fynd i’r afael â’r pryderon hyn a chynnal hyder yn y gwasanaeth, gan amlygu arfer da ac unrhyw wersi i’w dysgu wedi’u nodi’n glir a’u gweithredu. Am y rheswm hwnnw, dros y ddau fis diwethaf, mae wedi bod yn datblygu Cylch Gorchwyl ac wedi penodi tîm arbenigol a phrofiadol o glinigwyr mamolaeth a newyddenedigol o’r tu allan i Gymru a fydd yn cyflawni’r adolygiad.
Wrth wraidd yr adolygiad bydd dadansoddiad manwl o ffigurau marwolaethau a gyhoeddir fel rhan o adroddiad MBRRACE - llythrenw Saesneg (Mamau a Babanod: Lleihau Risg trwy Archwiliadau ac Ymholiadau Cyfrinachol ar draws y DU) ar gyfer 2021 yn ogystal â’u hadroddiad 2022 a ddisgwylir i'w gyhoeddi yn ddiweddarach y mis hwn. Bydd data mewnol rhagarweiniol ar gyfer 2023 hefyd yn cael eu hadolygu.
Bydd yr adolygiad annibynnol yn cael ei oruchwylio gan Banel Goruchwylio, a gaiff ei gadeirio gan unigolyn sy’n annibynnol ar y Bwrdd Iechyd ac nad yw’n gysylltiedig ag ef.
Bydd y Cadeirydd annibynnol yn goruchwylio cynnydd yr adolygiad ac yn sicrhau bod cynlluniau priodol yn cael eu rhoi ar waith i fynd i’r afael â’i ganfyddiadau, gan adrodd yn ôl yn uniongyrchol i brif Fwrdd y Bwrdd Iechyd.
Bydd defnyddwyr diweddar gwasanaethau mamolaeth a newyddenedigol Bae Abertawe yn cael eu gwahodd i rannu eu profiadau fel rhan o'r adolygiad yn ogystal â staff o fewn y gwasanaeth.
Daw’r cyhoeddiad hwn yn sgil recriwtio llwyddiannus sylweddol i’r gwasanaethau mamolaeth, gyda 23 o fydwragedd newydd ac 14 o gynorthwywyr gofal bydwreigiaeth newydd (gyda charfannau pellach i ddilyn) wedi’u recriwtio ers mis Hydref 2023 ac sydd bellach yn gweithio yn y gwasanaethau.
Yn 2021 rhybuddiodd y Bwrdd Iechyd Lywodraeth Cymru am bwysau staffio parhaus oherwydd prinder cenedlaethol o fydwragedd, salwch staff ac absenoldeb mamolaeth. Parhaodd y pwysau hyn drwy gydol 2023 ond mae’r ymgyrch recriwtio ddiweddar, gyda chefnogaeth buddsoddiad ychwanegol o £750k gan y Bwrdd Iechyd, wedi helpu i leddfu’r pwysau hwnnw, gan sicrhau bod y gwasanaeth yn ddiweddar wedi dychwelyd i lefelau staffio sy’n cydymffurfio â Birthrate Plus – mesur ansawdd pwysig.
O ganlyniad, yr wythnos diwethaf cymerodd y Bwrdd Iechyd y cam sylweddol a groesawyd o ostwng y sgôr risg ar gyfer ei bwysau staffio ar ei gofrestr risg gyffredinol.
Cyhoeddodd y Bwrdd Iechyd hefyd ym mis Hydref 2023 gynlluniau i adfer ei Ganolfan Geni yn Ysbyty Castell-nedd Port Talbot a’r gwasanaeth Geni yn y Cartref yn y gymuned (roedd y ddau wedi’u hatal yn 2021 oherwydd pwysau), gan alluogi’r Bwrdd Iechyd i ganolbwyntio ar ddarparu gwasanaeth diogel yn Singleton. Bydd union amseriad ailddechrau’r ddau wasanaeth yn amodol ar ddiwydrwydd dyladwy o ran ansawdd a diogelwch, ond, pan gaiff ei roi ar waith, bydd yr ailddechrau’n darparu opsiwn geni mwy priodol i famau risg isel, yn gwella dewis ac yn lleddfu’r pwysau ymhellach ar wasanaethau Mamolaeth yn Ysbyty Singleton.
Wrth wneud sylwadau ar yr adolygiad annibynnol, dywedodd Emma Woollett, Cadeirydd y Bwrdd Iechyd:
“Mae ein gwasanaethau mamolaeth a newyddenedigol wedi bod yn destun nifer o adolygiadau dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, ac mae pob un ohonynt wedi bod yn gadarnhaol ynghyd â nodi rhai meysydd i’w gwella, yn enwedig o ran canlyniadau peidio â chael digon o staff.
“Mae ein timau o feddygon, bydwragedd, nyrsys a staff cymorth ymroddedig i gyd yn frwd dros ddarparu’r gofal gorau posibl i’n menywod a’n babanod ond dros y blynyddoedd diwethaf, nid oes amheuaeth bod eu gwaith wedi bod yn fwy heriol o ganlyniad. prinder bydwragedd a staff cofrestredig eraill ledled y DU.
“Dyna pam rydyn ni’n credu bod yr amser yn iawn ar gyfer adolygiad annibynnol diffiniol, wedi’i oruchwylio gan banel goruchwylio a fydd yn cael ei gadeirio gan unigolyn nad yw’n gysylltiedig â’r Bwrdd Iechyd. Bydd hyn yn sicrhau bod ein gwasanaethau’n cael eu hadolygu’n drylwyr, ar y cyd â defnyddwyr gwasanaeth a’n staff, heb unrhyw garreg ar ôl heb ei throi, wrth i ni geisio cadarnhau hyder y cyhoedd yn y gwasanaeth a sicrhau gwelliant parhaus.”
Wrth wneud sylw pellach, dywedodd Dr Richard Evans, Prif Weithredwr Dros Dro y Bwrdd Iechyd:
“Er nad oes amheuaeth bod ein gwasanaethau mamolaeth wedi profi pwysau sylweddol yn ddiweddar oherwydd prinder staff, rydym yn hyderus bod ein gweithgarwch recriwtio ar raddfa fawr a llwyddiannus yn ddiweddar wedi gwneud gwahaniaeth mawr i ddefnyddwyr gwasanaethau a’n staff gweithgar.
“Wedi dweud hynny, does dim amheuaeth bod craffu diweddar a sylwadau ar y gwasanaethau cyhoeddus wedi effeithio ar lefelau hyder ac mae hynny’n bryder mawr i ni ac yn rhywbeth sydd wedi ychwanegu at y pwysau mae ein timau wedi’i wynebu. Dyna pam yr ydym wedi gwahodd y tîm adolygu annibynnol profiadol hwn i gael mynediad i bob maes a heb ofn na ffafr, sefydlu'r ffeithiau.
“A bydd y panel goruchwylio, a fydd yn cael ei gadeirio’n annibynnol gan rywun heb unrhyw gysylltiadau â’r Bwrdd Iechyd, yn sicrhau bod gan y tîm adolygu’r holl adnoddau a mynediad sydd eu hangen arno i wneud ei waith yn iawn.
“Fe fyddwn ni hefyd yn gweithio’n agos iawn gyda Llywodraeth Cymru yn y misoedd i ddod, gan sicrhau bod ganddyn nhw’r sicrwydd sydd ei angen arnyn nhw a gwneud yn siŵr eu bod nhw’n gallu ein cefnogi ni lle bynnag y bo angen.
Nodiadau i olygyddion:
C Pam fod y Bwrdd Iechyd wedi comisiynu adolygiad allanol o'i wasanaethau mamolaeth a newyddenedigol?
A Mae’r adolygiad hwn wedi’i gomisiynu o ganlyniad i graffu cyhoeddus parhaus ar ein gwasanaethau mamolaeth a newyddenedigol a sylwadau arnynt, y mae llawer ohono wedi cael effaith andwyol ar ddefnyddwyr gwasanaethau a staff.
C A yw hyn yn gyfaddefiad ei fod yn wasanaeth sy'n methu a bod adolygiadau allanol blaenorol wedi bod yn anghywir?
A Na. Mae'r Bwrdd Iechyd wedi canfod bod yr holl adolygiadau a gwblhawyd eisoes – yn fewnol ac yn allanol – yn gyson ac yn ddefnyddiol ac mae wedi cymhwyso'r hyn a ddysgwyd yn ddiwyd. Mae'r adolygiad hwn wedi'i gomisiynu ar adeg pan fo'r gwasanaeth wedi newid yn sylweddol yn sgil gweithgarwch recriwtio ar raddfa fawr a llwyddiannus, gan hybu lefelau staffio a sicrhau cydymffurfiaeth â safonau staffio Birthrate Plus. Bydd, felly, yn darparu'r asesiad mwyaf diweddar o'r gwasanaeth.
C A yw'r gwasanaeth yn ddiogel ar hyn o bryd?
A Ydy, ein hasesiad ni yw bod y gwasanaeth yn ddiogel ar hyn o bryd. Mae hyn yn seiliedig ar ganlyniadau'r adolygiadau mewnol ac allanol a gynhaliwyd hyd yma, ac nid oedd yr un ohonynt yn cyfeirio at unrhyw fethiannau difrifol a arweiniodd at niwed i fenywod neu fabanod.
C Beth yw eich neges i fenywod a allai fod yn defnyddio'r gwasanaethau ar hyn o bryd neu ar fin eu defnyddio?
A Rwy'n siŵr y bydd y rhai sy'n defnyddio'r gwasanaeth ar hyn o bryd eisoes wedi gweld drostynt eu hunain angerdd ein staff ac wedi profi'r gofal rhagorol y maent yn ei ddarparu. I’r rhai nad ydynt wedi dod i’n gofal eto, gallaf eu sicrhau y byddant yn cael gofal o safon uchel gan wasanaeth sydd wedi goresgyn llawer o’r heriau staffio y mae wedi’u hwynebu dros y ddwy flynedd ddiwethaf.
C Sut gallwch chi sicrhau'r cyhoedd bod yr adolygiad yn wirioneddol annibynnol?
A Mae'r tîm adolygu yn dîm annibynnol profiadol a sefydledig sydd wedi cwblhau nifer o adolygiadau arwyddocaol o wasanaethau mamolaeth a newyddenedigol ledled y DU. Nid oes gan y tîm adolygu unrhyw gysylltiadau â'r Bwrdd Iechyd a bydd ei waith yn cael ei oruchwylio gan Banel Goruchwylio a gadeirir yn annibynnol, gan ddarparu haen ychwanegol o annibyniaeth i'r broses.
C Pwy fydd yn cadeirio'r Panel Goruchwylio?
A Byddwn yn cyhoeddi pwy yw'r Cadeirydd yn y Flwyddyn Newydd.
C Pa mor hir fydd yr adolygiad yn ei gymryd i'w gwblhau?
A Tua deg mis.
C Beth fydd yn digwydd i'r canfyddiadau – beth fydd yn digwydd nesaf?
A Bydd canfyddiadau'r adolygiad yn cael eu hystyried gan y Panel Goruchwylio a fydd wedyn yn datblygu cynllun gweithredu y bydd yn ei gyflwyno i'r Bwrdd Iechyd i'w weithredu.
C A fydd achosion unigol yn cael eu hystyried fel rhan o'r adolygiad?
A Edrychir ar achosion unigol fel rhan o’r adolygiad i’r graddau y maent naill ai’n ymwneud â data MBRRACE 2021 a 2022, data marwolaethau mewnol y Bwrdd Iechyd ar gyfer 2023 neu eu bod yn ymwneud â phrofiad y claf.
C A fydd y tîm adolygu'n siarad â theuluoedd sydd wedi defnyddio'r gwasanaeth yn ddiweddar?
A Ydy. Bydd galwad gyhoeddus am gyfraniadau gan ddefnyddwyr gwasanaeth diweddar yn cael ei wneud o'r cychwyn cyntaf a bydd unigolion yn cael dewis ysgrifennu at yr adolygwyr neu, mewn rhai achosion, cyfarfod â'r tîm adolygu ar sail un i un.
C Pam ei bod wedi cymryd cymaint o amser i gomisiynu'r adolygiad hwn o ystyried bod y materion y mae'n ymdrin â nhw yn dyddio'n ôl i 2021?
A Mae'r adolygiad hwn yn dilyn nifer o adolygiadau eraill, mewnol ac allanol, sydd wedi'u cwblhau ers 2021. Fodd bynnag, cyhoeddir data MBRRACE 2021 ym mis Mai 2023 a chyhoeddiad data MBRRACE 2022 yn ddiweddarach y mis hwn, ynghyd â'n data mewnol ei hun sy’n cwmpasu cyfraddau marwolaethau yn 2023, yn golygu bod corff newydd o dystiolaeth ar gael i’w chraffu a’i brofi.
C Drwy gyhoeddi'r adolygiad hwn yn awr, a ydych yn achub y blaen ar yr hyn a allai fod yn adroddiad arolygu negyddol iawn gan AGIC ar ddiwedd yr wythnos?
A Ddim o gwbl. Ni allwn wneud sylwadau ar Adroddiad Arolygu AGIC hyd nes y byddwn yn ei dderbyn yn ffurfiol ac y caiff ei gyhoeddi ar 15fed Rhagfyr. Mae'r adroddiad yn ymwneud ag ymweliad dirybudd a gynhaliwyd ganddynt rhwng 5-7 Medi. Bydd yr adroddiad yn cynnwys y Cynllun Gwella a gyflwynwyd gennym – Cynllun Gwella y mae AGIC wedi'i werthuso a'i dderbyn fel un sy'n rhoi sicrwydd digonol. Yn ogystal, mae nifer o gamau gwella uniongyrchol eisoes wedi'u cwblhau a'u derbyn gan AGIC.
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.