Mae gwefus a / neu daflod hollt yn digwydd yn gynnar iawn yn ystod beichiogrwydd lle nad yw dwy ochr gwefus a / neu daflod y babi yn ymuno â'i gilydd yn iawn. Gall hollt o'r wefus fod ar un ochr (unochrog) neu'r ddwy ochr (dwyochrog). Gall fod mor fach â rhic, neu gall ymestyn i fyny i'r trwyn.
Mae'r daflod yn ffurfio to'r geg. Mae'n cynnwys dwy ran: y daflod galed tuag at y blaen, a'r daflod feddal tuag at y cefn. Dim ond rhan o'r ffordd trwy'r daflod y mae rhai holltau'n mynd tra bydd eraill yn mynd trwy'r wefus, y gwm a'r daflod.
Gellir geni babanod â gwefus hollt yn unig neu gyda gwefus hollt a thaflod hollt. Mae rhai babanod yn cael eu geni â thaflod hollt yn unig, ond nid yw hyn bron byth yn cael i godi ar uwchsain yn ystod beichiogrwydd.
Yn y DU, mae tua 1 o bob 700 o blant yn cael eu geni â gwefus hollt a / neu daflod hollt. O'r rhain, mae gan oddeutu 24% wefus hollt yn unig, bydd gan 45% daflod hollt yn unig a bydd gan 31% wefus a thaflod hollt. Gwefus a thaflod hollt ddwyochrog yw'r math lleiaf cyffredin ar 9%. (Cymdeithas Gwefusau a Hollt, 2020).
Beth sy'n achosi gwefus a / neu daflod hollt?
Nid yw'n hysbys o hyd beth yn union sy'n achosi hollt. Mae ymchwil barhaus yn awgrymu ei fod yn cael ei achosi gan gyfuniad o ffactorau amgylcheddol a geneteg. Weithiau mae'n cael ei achosi trwy fod yn rhan o syndrom.
Beth yw'r siawns y bydd babi arall yn cael ei effeithio?
I'r rhan fwyaf o blant a anwyd â Gwefus Hollt a / neu Balet mae'n broblem ynysig. Mae ynysig yn golygu mai'r hollt yw'r unig broblem sydd ganddyn nhw. Yn y sefyllfa hon, er na allwn ddweud fel arfer pam mae'r hollt wedi digwydd, mae'r risgiau y bydd plentyn arall yn cael ei effeithio yn debygol o fod yn isel.
Mewn nifer fach o deuluoedd mae siawns uwch o gael hollt yn effeithio ar fwy o blant. Teuluoedd sydd â siawns uwch o gael plentyn arall â hollt yw'r rhai lle mae un neu fwy o'r canlynol yn berthnasol:
Mewn rhai teuluoedd gall fod achos genetig dros yr hollt. Mae hyn yn golygu naill ai bod yr hollt yn rhan o batrwm cydnabyddedig o broblemau y mae diagnosis genetig ar eu cyfer, neu mae'r hollt yn gysylltiedig â newid mewn cromosom neu enyn.
Pecynnau bach o wybodaeth etifeddol yw genynnau sy'n cael eu trosglwyddo o rieni i blant. Cromosomau yw'r strwythurau sy'n cario'r genynnau yn ein cyrff. Nid yw nodi achos genetig dros hollt yn golygu mai bai rhywun ydyw. Mae gan rai achosion genetig hollt siawns uchel o ddigwydd eto, ond nid oes gan eraill.
Mae dod o hyd i achos genetig i'r hollt yn helpu i sefydlu'n gywir y risg y bydd problemau tebyg yn digwydd eto yn y teulu. Os yw'n briodol, gallai hefyd olygu profi a fyddai'r newid genetig yn bosibl yn ystod beichiogrwydd yn y dyfodol. Fel arall, gallai math wedi'i addasu o IVF o'r enw Diagnosis Genetig Preimplantation (PGD) fod ar gael i atal y newid genetig rhag cael ei drosglwyddo. Os oes gennych bryderon ynghylch y risg y bydd babi arall yn cael ei eni â gwefus a / neu daflod hollt yn eich teulu, gallwch ddilyn y ddolen hon i wefan Gwasanaeth Geneteg Feddygol Cymru Gyfan.
Cyhoeddir hwn yn allanol ac nid yw ar gael yn Gymraeg
Rhowch wybod i ni os hoffech chi gael eich cyfeirio. Gallwch gysylltu â Chydlynydd y Tîm Hollt ar 01792 703810.
Y Daith Ymlaen
Rydym wedi cynhyrchu siart ar wahân sy'n ceisio dangos yn syml y siwrnai y byddwn yn ei rhannu gyda chi a'ch plentyn dros y blynyddoedd i ddod. Os hoffech gael copi o hwn, mae ar gael trwy ddilyn y ddolen hon i'n tudalen Taith Cleifion , neu fel arall gallwch ofyn i unrhyw aelod o'r tîm am fersiwn bapur.
Mae'n bwysig iawn cydnabod bod pob plentyn yn unigolyn ac y bydd yn dilyn ei daith unigryw ei hun. Gall unrhyw ddyddiadau fod yn rhai bras yn unig. Ar unrhyw adeg, mae croeso i chi ofyn i un o'r Tîm Hollt "ble mae'n rhaid i ni gyrraedd?" neu "beth sy'n digwydd nesaf?".
Yn dilyn unrhyw apwyntiadau clinig, byddwn yn anfon llythyr yn rheolaidd at feddyg teulu eich plentyn yn crynhoi'r ymgynghoriad. Pan fydd yr apwyntiad clinig wedi bod gyda nifer o wahanol weithwyr proffesiynol, a elwir yn glinig tîm amlddisgyblaethol (MDT), byddwn hefyd yn anfon llythyr cryno atoch.
Dywedwch wrthym ar unrhyw adeg os oes gan fwy nag un person yr hyn y mae'r gyfraith yn ei alw'n 'gyfrifoldeb rhiant', gyda'r canlyniad bod angen anfon copïau ar wahân i gyfeiriadau gwahanol. Weithiau, gall y rhain fod yn sefyllfaoedd anodd, felly mae angen i ni fynnu bod ceisiadau o'r fath yn cael eu gwneud yn ysgrifenedig.
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.