VR yn datgloi gorwelion i gleifion

Mae rhith-wirionedd (VR) yn helpu cleifion mewn uned ysbyty ddiogel i brofi'r awyr agored.

Mae hyn yn un o nifer o fanteision a ddaeth yn sgil defnyddio technoleg ddigidol yng Nghlinig Caswell ym Mae Abertawe - uned iechyd meddwl fforensig, diogelwch canolig i ddynion a merched.

Mae’r prosiect, sy’n caniatáu mynediad i set pen VR gydag iPad, Chromebooks a thabledi, yn cael ei gefnogi gan Gymunedau Digidol Cymru.

Mae cleifion hefyd yn cael eu haddysgu sut i ddefnyddio cyfrifiaduron, sefydlu e-bost, defnyddio cyfrifon banc ar-lein a chael mynediad i apiau ymlacio.

Caiff mynediad ei asesu'n unigol gan y timau clinigol a chaiff ei oruchwylio bob amser gyda chyfryngau cymdeithasol heb gyfyngiadau.

Eglurodd Laura O'Connell (yn y llun uchod gyda'i chydweithiwr Kate Slennett), therapydd galwedigaethol yn yr uned, y dull gweithredu.

Dywedodd: “Fe wnaethom gyflwyno cynnig am gyllid yn ôl yn 2021 ac roedd yn llwyddiannus gan ganiatáu i ni fenthyg 10 llyfr crôm a’r set pen VR. Yn flaenorol, dim ond un cyfrifiadur wedi'i alluogi i'r rhyngrwyd oedd gennym yr oeddem yn ei rannu rhwng y wardiau. Felly mae hyn wedi bod o fudd mawr.

“Nid oedd gan lawer o’n cleifion y mynediad gorau at dechnoleg wrth dyfu i fyny felly rydym yn ceisio eu cael i fyny i lefel y rhan fwyaf o bobl yn y gymuned, fel bod ganddynt ragolygon gwell pan fyddant yn symud ymlaen oddi wrthym.

“Rydym yn eu dysgu sut i ddefnyddio cyfrifiaduron, sut i ddefnyddio e-bost a thasgau bob dydd - nid yw llawer erioed wedi cael cyfeiriad e-bost.

“I’r rhai na allant fynd allan, mae cael cyfrif banc ar-lein yn caniatáu ychydig o annibyniaeth a rheolaeth iddynt yn eu bywydau pan nad oes ganddynt unrhyw beth arall.

“Ac mae cwpl wedi dechrau cyrsiau’r Brifysgol Agored trwy’r Chromebooks.

“Ysgrifennodd un o’n gŵr bonheddig nifer o straeon pan oedd yn iau a doedd ganddo ddim ffordd o’u darllen gan fod ganddo gataractau ac mae nam ar ei olwg – nawr mae’n gallu newid maint y testun a chael mynediad atynt.
“Mae yna hefyd ystod eang o ddefnydd ar gyfer ymlacio.”

Dywedodd cyd therapydd galwedigaethol, Kate Slennett: “Mae’n gyfle i beidio â chael eich ynysu’n llwyr oddi wrth grwpiau cyfoedion a’r hyn sy’n digwydd yn y byd y tu allan.

“Mae’n ceisio eu helpu gyda’u llythrennedd digidol o ran yr hyn sy’n digwydd yn y byd felly pan maen nhw, gobeithio, yn camu i’r gymuned dydyn nhw ddim yn cael eu gadael ar ôl eu cyfoedion.

“Mae llawer ohonyn nhw wedi cael eu carcharu neu mewn gwasanaethau ers cyhyd fel nad ydyn nhw wedi cael cyfle i ddal i fyny â thechnoleg - doedd hyd yn oed ffonau symudol ddim yn rhywbeth pan gafodd rhai eu cymryd i mewn i wasanaethau.”

Mae Kate wedi bod yn dysgu cleifion sut i ddefnyddio'r set-pen VR.

Meddai: “Gyda rhywbeth fel YouTube 360 gallant brofi teithio trwy ymweld â lleoedd yn rhithwir. Os ydynt yn wirioneddol angerddol am yr awyr agored gallant fynd ar daith rithwir.

“Mae gennym ni hefyd rai apiau ymwybyddiaeth ofalgar ac ymlacio sy'n boblogaidd iawn.

“Mae gennym ni hyd yn oed ap Jurassic Park lle gallwch chi gerdded gyda deinosoriaid.”

Dywedodd un claf: “Rwyf wedi mwynhau defnyddio'r Chromebooks ac mae'n braf cael sesiynau rhyngrwyd dan oruchwyliaeth.

“Bydd yn ddrwg iawn gen i os ydyn nhw'n cael eu cymryd i ffwrdd gan ei fod wedi newid ein bywydau am y gwell.”

“Mae’r prosiect hwn yn enghraifft wych o’r hyn y gellir ei gyflawni drwy gydweithio creadigol. Mae’r gwasanaeth Therapi Galwedigaethol wedi gweithio gyda Chymunedau Digidol Cymru ers nifer o flynyddoedd. Dechreuodd hyn gyda benthyca dyfeisiau i alluogi ymweliadau rhithwir yn ystod y pandemig felly mae'n wych gweld y berthynas hon yn datblygu ymhellach.

“Mae mor bwysig bod ein gwasanaethau’n datblygu gyda’r byd sy’n newid ac mae datblygiadau digidol yn enghraifft o hyn.”

Dywedodd Robert nad oedd y cymorth a ddarperir gan CDC wedi'i gyfyngu i ddefnyddwyr gwasanaethau gan y gall staff hefyd gael mynediad at eu cymorth.

Dywedodd: “Roedd y sesiwn gyntaf yn gyflwyniad i offer digidol y gellir eu defnyddio i gefnogi pobl â dementia ac mae gennym sesiynau wedi’u cynllunio sy’n cynnwys defnyddio offer digidol i ddysgu Cymraeg ac i ddarparu cymorth drwy’r argyfwng costau byw.

“Rwy’n gyffrous iawn i weld beth ddaw yn sgil y dyfodol gyda chydweithio pellach gyda’r gwasanaeth rhagorol hwn.”