Tîm newydd yn helpu mamau i roi'r gorau i ysmygu

Mae tîm newydd wedi'i sefydlu ym Mae Abertawe i helpu mamau beichiog a mamau newydd i roi'r gorau i ysmygu.

Bydd y cynllun peilot a ariennir gan Lywodraeth Cymru yn gweld tri ymarferydd Helpa Fi i Stopio newydd yn gweithio ochr yn ochr â chlinigwyr a bydwragedd yn adrannau mamolaeth ysbytai Singleton a Chastell-nedd Port Talbot.

Eu briff yw cynnig cyngor ymarferol a chymorth ymddygiadol i unrhyw un sy'n dymuno rhoi'r gorau i'r arfer niweidiol.

Byddant hefyd yn gallu dosbarthu therapi amnewid nicotin, gyda chlytiau a chynhyrchion ceg ar gael yn rhad ac am ddim.

Heblaw am y manteision iechyd amlwg a ddaw yn sgil rhoi’r gorau i ysmygu, mae’r symud yn dod â Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe yn unol â byrddau iechyd eraill ledled Cymru, ac mae’n flaenoriaeth Haen1, Llywodraeth Cymru.

Dywedodd Susan O'Rourke, Rheolwr Datblygu Gwasanaeth Byw'n Dda BIPBA ar gyfer rhaglenni Rhoi'r Gorau i Ysmygu a Hunanreoli, nad yw'r tîm yn feirniadol ac y byddai'r cymorth yn cael ei gynnig drwy gydol taith y merched.

Meddai: “Pan fydd rhywun yn darganfod eu bod yn feichiog, maent yn cofrestru eu beichiogrwydd ar-lein trwy ffurflen Atgyfeirio Beichiogrwydd i Wasanaethau Mamolaeth Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe. O fewn y ffurflen gofrestru honno gofynnir i chi a ydych yn ysmygu ac a hoffech gael cymorth gan y gwasanaeth Mamolaeth Helpa Fi i Stopio.

“Os ydyn nhw’n dweud ie, byddwn ni’n cysylltu â nhw o fewn 48 awr, ac yn rhoi cyngor a chymorth ar roi’r gorau i ysmygu.

“Mae'n rhaglen 12 wythnos, sy'n sicrhau aliniad cymorth a safonau gyda'r rhaglen genedlaethol Helpa Fi i Stopio. Mae’r cymorth yn edrych ar yr heriau a wynebir wrth roi’r gorau i ysmygu, ynghyd â’r newidiadau biolegol a hormonaidd a brofir.

“Hefyd, fel rhan o’r rhaglen, rydych chi’n gallu cael therapi amnewid nicotin am ddim, sy’n werth tua £300, i’w helpu i roi’r gorau i ysmygu.”

Mae'r tîm yn ymwybodol na fydd pawb yn cofrestru ar unwaith, ond yn sicrhau bod pob cyfle priodol yn cael ei ddefnyddio i drafod manteision rhoi'r gorau iddi a'r opsiynau sydd ar gael.

Dywedodd Susan: “Rydym eisiau bod yn gefnogol felly byddant yn cael cynnig atgyfeiriad i’r gwasanaeth ym mhob apwyntiad sydd ganddynt drwy gydol eu beichiogrwydd. Tra yn yr Ysbyty bydd y tîm yn cefnogi gyda chyd-fonitro, a chynhyrchion disodli nicotin yn unol â pholisi safle di-fwg Bae Abertawe.

“Mae yna hefyd ddewisiadau eraill o dderbyn cefnogaeth yn y gymuned, o fewn y fferyllfa gymunedol lefel 3, neu leoliadau cymunedol. Dewisodd rhai gefnogaeth gymunedol neu fferyllfa, yn ogystal â mynychu gyda'u partner neu deulu a ffrindiau.

Mae ysmygu yn cyfrif am 1 o bob 6 o’r holl farwolaethau ac mae disgwyliad oes smygwyr 10 mlynedd yn llai na’r rhai nad ydynt yn ysmygu.

Dywedodd Susan: “Mae ysmygu yn niweidiol ac yn gaethiwed. Mae ysmygu wedi bod yn gysylltiedig â risg uwch o gamesgor a marw-enedigaethau, yn ogystal â genedigaethau cyn-amser, pwysau geni isel, a namau geni. Hefyd risg uwch o syndrom marwolaeth sydyn babanod ac asthma. Gall hefyd effeithio ar ffrwythlondeb.”

Mae yna hefyd gost barhaus i’r GIG, gan mai ysmygu yw prif achos marwolaethau y gellir eu hatal a marwolaethau cynnar ym Mae Abertawe.

Dywedodd Susan: “Rydym yn gwybod bod plant sy’n cael eu magu ar aelwydydd sy’n ysmygu yn llawer mwy tebygol o fod yn ysmygwyr eu hunain, ac felly efallai y bydd gan y plant hyn oblygiadau iechyd yn y dyfodol.”

Dywedodd Sarah Williams, ymarferydd rhoi'r gorau i ysmygu, ei bod hi a'i chydweithwyr yn edrych ymlaen at helpu pobl i roi'r gorau i ysmygu.

Dywedodd “Mae helpu menywod beichiog i roi’r gorau i ysmygu yn hynod o bwysig i ni.

“Fel tîm, rydyn ni’n gwybod nad yw rhoi’r gorau i ysmygu yn ystod beichiogrwydd yn hawdd, ond rydyn ni yma i gynnig cymorth ymddygiadol arbenigol ochr yn ochr â therapi amnewid nicotin i roi cymaint o gefnogaeth â phosib i ferched beichiog a’u teuluoedd.

“Pan fydd mam yn rhoi'r gorau i ysmygu, nid ei hiechyd yn unig sy'n gwella - mae'n cael effaith gadarnhaol ar y teulu cyfan, yn enwedig y babi. Gan weithio gyda’n gilydd, gallwn greu newid parhaol ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.”

Rhoddodd Dr David Vardill (canol yn y llun uchod), Meddyg Ymgynghorol ar gyfer Meddygaeth Anadlol ei gefnogaeth i'r rhaglen.

Meddai: “Rydym yn ffodus i gael tîm Rhoi’r Gorau i Ysmygu mor brofiadol a chefnogol.

“Mae ganddyn nhw hanes gwych eisoes o helpu pobl i stopio. Nid ydynt byth yn barnu, ond yn syml, maent am helpu pobl i wneud rhywbeth a fydd yn newid eu bywydau a bywydau eu teuluoedd er gwell.

“Mae beichiogrwydd yn amlwg yn gyfnod mewn bywyd pan ddaw pwysigrwydd rhoi’r gorau iddi hyd yn oed yn fwy amlwg i’r fam feichiog a’r babi heb ei eni.

“Mae’n wych bod y gefnogaeth i’r grŵp pwysig hwn o bobl wedi’i gryfhau yn y Bwrdd Iechyd.”

Dywedodd Emma Richards, Bydwraig Arbenigol Iechyd Cyhoeddus, fod y rhaglen yn gydweithrediad rhwng Tîm Iechyd Cyhoeddus y bwrdd iechyd, tîm Helpa Fi i Stopio, a gwasanaethau mamolaeth.

Meddai: “Rydym yn falch iawn o allu cefnogi ysmygwyr beichiog a’u teuluoedd o fewn ein lleoliad mamolaeth a helpu i leihau’r niwed sy’n gysylltiedig ag ysmygu gwael i famau a babanod.”

I gyfeirio at y gwasanaeth Mamolaeth Helpa Fi i Stopio defnyddiwch y ddolen hon https://forms.office.com/e/vdjUfBBGz4 fel arall y cod QR

Capsiwn y prif lun o'r chwith i'r dde: Susan O'Rourke, Rheolwr Datblygu Gwasanaeth Byw'n Dda ar gyfer rhaglenni Rhoi'r Gorau i Ysmygu a Hunanreoli, Sophie Beynon, cynghorydd rhoi'r gorau i ysmygu mamolaeth (MSCA), Ceri Gimblett, Cyfarwyddwr Grŵp Gwasanaeth ar gyfer Singleton a Chastell-nedd Port Talbot Ysbytai, Sarah Williams, MSCA, Emma Richards, Bydwraig Iechyd y Cyhoedd, Caitriona Nelsey, MSCA, Catherine Harris, Pennaeth Bydwreigiaeth, a Sarah Gates, Rheolwr Cynllunio Strategol.