Parafeddygon gofal lliniarol ar y rhestr fer ar gyfer gwobr genedlaethol

Mae tîm cyntaf y DU o barafeddygon arbenigol sy’n darparu gofal lliniarol a diwedd oes wedi cyrraedd y rhestr fer ar gyfer gwobr genedlaethol.

Mae'r gwasanaeth yn gweld parafeddygon gofal lliniarol o Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru (WAST) yn gweithio gyda thîm gofal lliniarol arbenigol Bae Abertawe (SPCT).

Rhannodd staff eu hamser trwy dreulio 50 y cant yn gweithio yn eu rolau WAST arferol lle maent yn ymateb i argyfyngau.

Tra bod y 50 y cant arall yn cael ei wario ar weld cleifion sy'n cael eu hatgyfeirio i ofal lliniarol arbenigol, yn bennaf yn y gymuned ond hefyd yn yr ysbyty.

Yn y llun: Y parafeddygon gofal lliniarol o'r chwith i'r dde: Billie Morton-Devine, Sian Davies-Kumar, Emma Whitby, Jenny Hancock, Amy Bartlett a Beth Hewes.

Maen nhw’n gweithio gyda’r tîm amlddisgyblaethol ehangach i ddarparu haen ychwanegol o gymorth i gleifion sydd yn eu horiau olaf neu ddyddiau olaf eu bywyd, neu sydd angen rheolaeth symptomau brys.

Mae'r parafeddygon arbenigol yno hefyd i berthnasau, yn gweithio ochr i ochr â nhw i helpu teuluoedd i gefnogi gofal eu hanwyliaid.

Ar ôl cael ei gyflwyno ar ddiwedd 2021, mae’r tîm bellach wedi cyrraedd y rhestr fer yng nghategori Cydweithrediad Darparwr y Flwyddyn yng Ngwobrau Health Service Journal (HSJ) eleni.

Dywedodd Dr Gwenllian Davies, ymgynghorydd mewn meddygaeth liniarol ac arweinydd clinigol: “Cydnabuwyd yr angen i gynyddu hyblygrwydd ac ymatebolrwydd y tîm gofal lliniarol arbenigol, yn enwedig yn y gymuned. Yn enwedig o ran hwyluso asesiadau brys a rheoli symptomau yn gyflym.

“Mae’r drefn draddodiadol o sefydlu tîm gofal lliniarol arbenigol yn golygu bod staff yn cynllunio llawer o’u gwaith, felly roedd ymateb yn gyflym i ddigwyddiad heb ei gynllunio neu atgyfeiriad brys yn heriol.

“Roedd dod â pharafeddygon i mewn i’r tîm yn creu rôl newydd ac unigryw.

“Bu cyflwyno clinigwr â phrofiad o ymateb i’r annisgwyl a heb ei gynllunio yn gymorth i ddarparu ymateb brys.”

Cynlluniwyd y gwasanaeth i wneud y defnydd gorau o sgiliau arbenigol y parafeddygon, tra'n gwella gwybodaeth a sgiliau'r tîm gofal lliniarol arbenigol.

Cyn i'r parafeddygon ymuno â'r tîm, weithiau roedd angen cyfeirio asesiadau brys at wasanaethau eraill.

Dangosodd adolygiad cychwynnol, fis cyn i'r parafeddygon ymuno â'r tîm, mai'r tîm gofal lliniarol arbenigol oedd yn ymdrin yn bennaf â 68 y cant o alwadau.

Chwe mis ar ôl i'r gwasanaeth ddechrau cynyddodd y ffigur hwnnw i 82 y cant, gan amlygu bod y tîm yn rheoli mwy o'i gleifion nag erioed o'r blaen.

Mae hyn wedi helpu i ryddhau capasiti o fewn y gwasanaethau hanfodol eraill fel nyrsys ardal, practisau meddygon teulu a'r Adran Achosion Brys.

“Mae gallu rhannu gwybodaeth rhwng staff o’r ddau sefydliad wedi helpu i wella cynllunio gofal i gleifion,” ychwanegodd Dr Davies.

“Mae hefyd wedi gwella cyfathrebu rhwng gwasanaethau.

“Mae’r manteision wedi cynnwys defnydd mwy effeithlon o amser y tîm amlddisgyblaethol, cynnydd mewn amseroedd ymateb, gwell profiad i gleifion a defnydd mwy priodol o sgiliau.

“Mae hyn i gyd wedi helpu i leihau’r galw ar feddygon teulu, yn ogystal ag ar yr Adran Achosion Brys.

“Cynhaliwyd gwerthusiad a adroddodd mai’r amser ymateb ar gyfer parafeddygon i alw yw tua chwe awr ar y mwyaf.

“Yn flaenorol, fe allai fod wedi cymryd hyd at dri diwrnod o amser staff oherwydd amrywiol oedi.”

Mae'r fenter ar y cyd hefyd wedi bod yn llwyddiannus wrth ddatblygu gwell dealltwriaeth o sgiliau a gwybodaeth ei gilydd.

Dywedodd Dr Davies: “Gwybodaeth gyfyngedig oedd gan y tîm gofal lliniarol arbenigol am rôl y parafeddyg cyn lansio’r gwasanaeth.

“Mae’r ffordd hon o weithio yn caniatáu i bob proffesiwn gael cefnogaeth ac amser gwell i weithio hyd eithaf eu gallu.

“Mae hefyd wedi datblygu’r ffordd mae staff yn gweithio a sut maen nhw’n atgyfeirio at wasanaethau eraill.”

Mae'r tîm yn gobeithio am fwy fyth o lwyddiant yng Ngwobrau HSJ a gynhelir ym mis Tachwedd.

Ychwanegodd Dr Davies: “Rwyf mor falch o’r gwasanaeth newydd hwn a’r tîm ehangach yn WAST a Bae Abertawe a wnaeth iddo ddigwydd.

“Rydym wrth ein bodd bod gwaith caled y tîm ac arloesedd y gwasanaethau wedi’u cydnabod ar y lefel hon.

“Hoffwn ddiolch i bawb a gymerodd ran yn uniongyrchol ac o amgylch y gwasanaeth hwn am eu holl ymdrechion a chefnogaeth beth bynnag fydd canlyniad y seremoni wobrwyo.”

Dywedodd Ed O'Brian (yn y llun) , arweinydd gofal diwedd oes WAST: “Mae pobl yn cysylltu rôl parafeddyg â chleifion rheoli trawma neu gleifion sydd wedi cael trawiad ar y galon neu strôc.

“Ychydig o bobl sy’n sylweddoli ein bod ni hefyd yn helpu cleifion sy’n nesáu at ddiwedd eu hoes oherwydd salwch datblygedig, naill ai gyda rheolaeth symptomau brys neu am ddirywiad sydyn.

“Mae pob parafeddyg yng Nghymru wedi’i hyfforddi i gefnogi’r cleifion hyn, ond mae rôl y parafeddyg gofal lliniarol yn unigryw gan fod eu hamser yn cael ei rannu rhwng cleifion yn y gymuned a’r rhai mewn lleoliad cleifion mewnol.

“Rydym wrth ein bodd ein bod wedi cyrraedd y rhestr fer ar gyfer y wobr hon, sydd ynddo’i hun yn gydnabyddiaeth i’r tîm anhygoel o barafeddygon gofal lliniarol a’r gwaith gwych y maent yn ei wneud bob dydd yn cefnogi cleifion, eu teuluoedd a’u hanwyliaid.”