Noddfa Plant a Phobl Ifanc yn agor 24/7

Mae Noddfa i Blant a Phobl Ifanc sy'n mynd trwy argyfwng emosiynol a iechyd meddwl bellach ar agor 24/7.

Mae’r Gwasanaeth Noddfa Plant a Phobl Ifanc yn bartneriaeth rhwng Gwasanaeth Iechyd Meddwl Plant a’r Glasoed (CAMHS) Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe a’r elusen iechyd meddwl, Adferiad (Hafal gynt).

Mae'r gwasanaeth yn Llansamlet, sydd wedi'i gynllunio ar gyfer pobl ifanc 12 i 18 oed, ar gael ar hyn o bryd trwy atgyfeiriad gan dîm argyfwng CAMHS a'i fwriad yw dewis amgen i bobl ifanc ddod i adrannau achosion brys pan fyddant mewn trallod emosiynol.

Mae wedi cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru fel rhan o gynllun peilot osgoi derbyniadau a oedd yn ystyried sut y gellir cefnogi pobl ifanc yn well pan fyddant mewn argyfwng.

Dywedodd Katie Hollingworth, Rheolwr Cyfarwyddiaeth ar gyfer CAMHS, (rhes gefn yn y llun, chwith cyntaf, gyda chydweithwyr yn ystod yr agoriad swyddogol yr haf diwethaf): “O ddydd Llun (14eg Hydref, 2024), bydd y Noddfa Plant a Phobl Ifanc yn gweithredu dros gyfnod o 24/7.

“Mae’n ofynnol i bob Bwrdd Iechyd yng Nghymru gael darpariaeth gwasanaeth 24/7 i gefnogi pobl ifanc sy’n profi argyfwng iechyd meddwl mewn lleoliad sy’n gweddu orau i’w hanghenion.

“Rydym yn cydnabod nad yw mynychu adran achosion brys prysur yn ystod cyfnod heriol yn addas ar gyfer pobl ifanc ac rydym wedi gweithio gyda Phwyllgor Comisiynu ar y Cyd GIG Cymru i gomisiynu’r Noddfa sydd i ffwrdd o adrannau brys ac ysbytai prysur, er mwyn i bobl ifanc gael y cymorth sydd ei angen arnyn nhw yn y lle mwyaf priodol.

“Mae ein cydweithwyr iechyd meddwl yn gweithio ochr yn ochr â phartneriaid Adferiad sy’n darparu’r cymorth uniongyrchol a’r ôl-ofal sydd eu hangen i feithrin sgiliau ymdopi pobl ifanc i reoli anawsterau iechyd meddwl yn y dyfodol petaent yn codi.”

Agorodd y Sanctuary ym mis Ebrill eleni ond nid oedd ar agor ar ôl 10yh.

Wrth siarad yn ei lansiad gwreiddiol, dywedodd Lianne Martynski, Cyfarwyddwr Gweithrediadau Adferiad, fod gwir angen y gwasanaeth.

Meddai: “Nid oes cyfleuster priodol wedi bod ar gyfer plant a phobl ifanc â phroblemau iechyd meddwl neu sydd mewn perygl o argyfwng iechyd meddwl.

“Bu angen mawr am y math hwn o wasanaeth ac rydym yn falch iawn o weithio mewn partneriaeth i lenwi’r bwlch a fodolai’n flaenorol.”

Mae staff hyfforddedig yn y Noddfa yn defnyddio ystod o strategaethau i helpu pobl ifanc.

Dywedodd Lianne: “Y syniad yw pan fydd rhywun yn dod yma mae’n rhoi cyfle iddyn nhw ddad-ddwysáu. Bydd y staff yma yn cefnogi pobl i dirio eu hunain a hunan-reoleiddio. Gall fod yn unrhyw beth o ddim ond sgwrs, gweithgaredd lles, sesiwn grŵp neu sesiwn un i un.”

Dywedodd Claire Norman, nyrs arweiniol flaenorol ar gyfer CAMHS: “Mae’n wasanaeth i blant a phobl ifanc sy’n profi argyfwng emosiynol ac iechyd meddwl ac efallai y bydd angen mwy o gymorth arnynt nag y gellir ei ddarparu yn eu systemau cymorth presennol.

“Yn flaenorol pan oeddent mewn trallod, byddai pobl ifanc yn cyflwyno i feysydd fel yr Uned Asesu Plant neu’r Adran Achosion Brys yn Ysbyty Treforys nad yw’r lle gorau i fod pan fyddant yn profi trallod emosiynol neu argyfwng iechyd meddwl.

“Mae cydnabyddiaeth wedi bod nad oedd yna rywle i bobl ifanc fynd – mae'r Noddfa yn rhoi'r cyfle iddyn nhw gael cefnogaeth mewn amgylchedd tawelu mwy priodol.

“Mae’n lleoliad mwy priodol o’r cychwyn cyntaf i berson ifanc gael mynediad at gymorth iechyd meddwl. Mae’n eu tynnu allan o uned frys anhrefnus.”

Mae gan y prosiect presennol gyllid gan Lywodraeth Cymru tan fis Mawrth 2025.

Mae'r gwasanaeth ar gael i bobl ifanc mewn argyfwng drwy gysylltu â gwasanaeth Argyfwng CAMHS trwy switsfwrdd Treforys rhwng, 01792 702222, 9yb a 9.30yh o Ddydd Llun i Ddydd Iau, neu unrhyw bryd o Ddydd Gwener i Ddydd Sul.