Marciau uchel i staff patholeg ar ôl ymweliad ysgol i amlygu cyfleoedd gyrfa cyffrous

Mae staff patholeg ar frig y dosbarth gyda disgyblion Port Talbot ar ôl ymweliad ysgol llwyddiannus i daflu goleuni ar eu gwaith hanfodol.

Cafodd disgyblion Blwyddyn 9 yn Ysgol Gatholig a Chweched Dosbarth St Joseph's gipolwg 'ymarferol' ar arbenigeddau gan gynnwys haematoleg, firoleg a radioleg ar ôl dilyn cliwiau i ddarganfod pam roedd claf dychmygol yn teimlo'n sâl.

Daethpwyd ag offer yn cynnwys microsgop, ocsimedr pwls a sleidiau patholeg i neuadd yr ysgol i gyflwyno plant i offer diagnostig wrth iddynt ofyn cwestiynau, gwneud nodiadau ac yna cyflwyno diagnosis.

Dyfeisiwyd a chynhaliwyd yr ymweliad, y cyntaf yn yr ardal, gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, a ddarparodd y mwyafrif o staff ar y diwrnod mewn cydweithrediad â thîm o Fae Abertawe.

Mae ymweliadau ysgol pellach ar y gweill i gynyddu ymdrechion i ddangos pa mor ddiddorol a gwerth chweil y gall rôl mewn patholeg neu wyddorau biofeddygol fod.

“Dyma’r tro cyntaf i ni, ac rwy’n falch iawn o ddweud iddo fynd yn dda iawn,” meddai Kimberly Lewis, rheolwr hyfforddiant meddygaeth labordy, yn y llun isod.

“Roedd yn wych cael y cyfle i agor meddyliau gwyddonwyr ifanc i’r hyn rydyn ni’n ei wneud.

“Roedd y staff addysgu wrth eu bodd ac yn dweud bod rhai o’r plant yn ymddiddori’n fwy yn y dosbarth nag y maen nhw erioed wedi’u gweld o’r blaen, sy’n wych.

“Mae mor bwysig ein bod ni’n gwneud yn siŵr ein bod ni’n hyfforddi digon o wyddonwyr biofeddygol ar gyfer yr ychydig ddegawdau nesaf, felly rydyn ni’n ceisio gwneud ein rhan trwy fod mor rhagweithiol â phosib.

“Mae ymweliad Sant Joseff yn un o nifer yr ydym yn bwriadu helpu i gyfleu ein neges i ddisgyblion Blwyddyn 9, yn enwedig y rhai sydd am gymryd bioleg ar gyfer TGAU.

“Mae pobl yn meddwl bod y gwasanaeth iechyd yn ymwneud â’r meddygon a’r nyrsys i gyd. Mae'n wych pan fydd plant yn dangos diddordeb mewn gweithio yn y meysydd hynny ond rydym hefyd am ddangos iddynt y cyfleoedd gyrfa anhygoel mewn patholeg.

“Nid yw’n hysbys iawn, ond mae 70 y cant o’r holl ddiagnosisau yn seiliedig ar ganlyniadau a adroddwyd gan y labordy.

“Felly, pan fydd meddyg yn esbonio cynllun triniaeth i glaf, mae'n debygol iawn y bydd canlyniadau profion a gwblhawyd gan batholegydd wedi bod yn sail i'r cynllun hwnnw.

“Mae meddygaeth labordy wedi datblygu'n aruthrol. Rydym yn monitro cynnydd claf ac yn argymell meddyginiaeth. Rydyn ni'n dod i adnabod claf mae'n debyg yn well nag y mae'n ei adnabod ei hun, yn aml heb erioed gwrdd â nhw.

“Mae’n gallu bod yn brofiad emosiynol iawn. Rydyn ni wedi cael ein galw llawer o bethau dros y blynyddoedd. 'Arwyr y tu ôl i'r llen' yw un.

“Os bydd rhywun yn cyrraedd yr Adran Achosion Brys ac angen trallwysiad gwaed, rydym yn darparu gwybodaeth a allai achub bywyd ynghylch pa grŵp gwaed neu gynhyrchion gwaed sydd eu hangen ar y claf.

“Mewn achosion o gleifion nad ydynt yn anffodus yn ymateb i’w triniaeth, gall y labordy gynnal profion syml i helpu i bennu gweithgaredd yr ymennydd.

“Mae yna ganfyddiad efallai bod mewnblyg yn mynd i mewn i batholeg, y math o bobl y byddai’n well ganddyn nhw fod yn y cefndir. Nid yw hynny’n wir mewn gwirionedd, mae’n yrfa wych i unrhyw un ac mae’n hynod werth chweil gwybod y rôl rydych chi’n ei chwarae wrth achub bywydau.”

Yr ymweliad â St Joseph's oedd y diweddaraf mewn cyfres o fentrau gyda'r nod o gynyddu ymwybyddiaeth o'r rôl a chwaraeir gan wyddoniaeth fiofeddygol mewn gofal iechyd, a'r math o opsiynau gyrfa sydd ar gael.

Ychwanegodd Kimberly: “Fe wnaethom gynnal teithiau labordy ar gyfer y cyhoedd fel rhan o Wythnos Genedlaethol Patholeg ym mis Mehefin, sef meddygaeth labordy a phatholeg cellog yn unig.

“Profodd hynny’n llwyddiant gwirioneddol ac rydym wedi cael e-byst dilynol ynghylch mynd i mewn i’r proffesiwn.

“Fel rhan o Ddiwrnod Gwyddoniaeth Biofeddygol, hefyd ym mis Mehefin, fe wnaethom gynnal stondin yn Ysbyty Singleton a oedd yn caniatáu i ni gwrdd â rhai o’n defnyddwyr gwasanaeth ac ateb unrhyw gwestiynau oedd ganddynt.

“Mae’r cyfan yn waith da. Rydym hefyd wedi arwain y ffordd ar ddatblygu'r adnoddau ar gyfer llwybr patholeg y Diploma Lefel 4 mewn Gwyddor Gofal Iechyd.

“Bydd y rhain nawr yn cael eu defnyddio ledled y wlad ac maen nhw’n rhan werthfawr o’r dull tyfu eich hun i geisio cadw staff yn ein hardal.

“Bydd gradd ran-amser ar gael o fis Medi 2024 fel rhan olaf o gymryd yr un agwedd at ddatblygu gwyddonwyr biofeddygol o’r cymunedau lleol.

“Rydyn ni’n gwybod na allwn ni gymryd recriwtio’n ganiataol, felly rydyn ni’n gweithio’n galed i ddal dychymyg pobl a dod â nhw i mewn i’r proffesiwn.”

Yn y cyfamser, dywedodd un o’r disgyblion a gymerodd ran yn ymweliad patholeg St Joseph: “Roedd yr ymweliad yn llawer o hwyl; y darn dwi'n ei fwynhau orau mae'n debyg oedd y sganiau ymennydd. Roedd angen ychydig o waith ditectif i weld beth oedd yn bod ar y claf. Cawsom yr ateb yn y diwedd.

“Dydw i ddim yn siŵr beth hoffwn ei wneud ar ôl gadael yr ysgol, ond fe wnes i fwynhau’r ffordd yr oedd yn rhaid i ni ddod o hyd i ddiagnosis.”

Mae’r ysgol bellach yn awyddus i gysylltu eto â’r bwrdd iechyd os a phan fydd prosiectau’n codi yn y dyfodol.

“Roedd y diwrnod yn llwyddiant ysgubol ac rwyf wedi cael adborth anhygoel gan y disgyblion a’n staff,” meddai’r athrawes Tilly Davies, a chwaraeodd ran allweddol wrth drefnu’r ymweliad.

“Byddem yn fwy na pharod i weithio gyda staff Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe eto ar unrhyw brosiectau fel hwn yn y dyfodol.”