Mae mannau awyr agored newydd yn ysbytai Bae Abertawe yn coffáu'r pandemig

Mae teyrnged awyr agored ingol a pharhaol i effaith pandemig Covid-19 yn Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot yn cael ei datgelu o'r wythnos hon ymlaen, gan ddechrau gyda digwyddiad arbennig yn Ysbyty Treforys.

Mae’r prosiect £100,000 – a ariennir yn gyfan gwbl o gronfeydd elusennol – yn cynnwys cyfres o fannau eistedd crwn wal sych wedi’u teilwra’n arbennig, wedi’u gosod â theils clai personol, wedi’u gwneud â llaw, pob un yn adlewyrchu meddyliau plant ysgol staff y GIG, ac aelodau’r cyhoedd yn yr ardal Bae Abertawe.

Cafodd y podiau seddi carreg, gyda meinciau pren, eu dylunio a'u hadeiladu ar ôl ymgysylltu'n helaeth â staff y bwrdd iechyd. Yn ogystal â gwasanaethu fel cofebion i’r rhai a gollodd eu bywydau’n drasig yn y pandemig, byddant hefyd yn cynnig mannau awyr agored tawel i staff, cleifion ac ymwelwyr fyfyrio, gorffwyso ac ailwefru – a helpu i gefnogi eu lles cyffredinol nawr ac yn y dyfodol.

Mae'r strwythurau wedi'u hadeiladu yn ysbytai Treforys, Singleton, Castell-nedd Port Talbot a Chefn Coed, a bydd pob un yn cael ei lansio'n swyddogol mewn cyfres o ddigwyddiadau dros yr hâf, gan ddechrau gyda Threforys heddiw (Dydd Llun 26ain Mehefin).

Arweiniwyd y prosiect gan arweinydd treftadaeth y bwrdd iechyd, Martin Thomas. Eglurodd nid yn unig fod y gofodau yn gofebau i'r rhai a fu farw, ond eu bod hefyd yn talu teyrnged i ymdrechion rhyfeddol staff y GIG yn ystod yr amser digynsail.

Wedi'u lleoli'n strategol mewn mannau awyr agored amlwg, mae'r gofodau'n sicrhau bod staff, ymwelwyr ac aelodau'r gymuned yn gallu dod o hyd i gysur a chael man i fyfyrio'n dawel.

Meddai Martin: “Mae’r prosiect yn anrhydeddu ac yn cofio’r rhai a gollodd eu bywydau, tra’n cydnabod gweithwyr rheng flaen sy’n rhoi bywydau cleifion yn gyntaf.

“Mae’r gofodau hyn hefyd yn dal yr undod cymdeithasol a’r gefnogaeth a roddodd ein cymuned i ni. Maent yn cael eu gosod mewn ysbytai prysur gan ein bod hefyd eisiau iddynt gyfleu gobaith a gwytnwch, a bod yn ymarferol a chynnig mannau awyr agored defnyddiadwy i bawb am nawr ac yn y dyfodol, gan gefnogi lles y staff, cleifion ac ymwelwyr sy’n eu defnyddio. ”

Roedd y prosiect yn cynnwys ystod eang o staff y bwrdd iechyd, a gymerodd ran mewn gweithdai celfyddydol i greu teils clai yn dwyn eu negeseuon twymgalon. Cafodd mwy na 350 o'r teils hyn eu lamineiddio ar gerrig, a gafodd eu hymgorffori yn y waliau coffaol.

Yn arwain y gwaith celf roedd yr arlunydd Cymreig Nigel Talbot, a gafodd ei ddewis oherwydd ei gysylltiad cymunedol trawiadol blaenorol gan gynnwys gweithio gydag ysgolion a’r cyhoedd. Adeiladodd Nigel ei weledigaeth gyda chymorth y waliwr cerrig sychion arobryn Allan Jones.

Llun: Dr Keith Reid a phlant ysgol lleol yn plannu coeden goffa

Bu plant ysgolion cynradd lleol i bob safle ysbyty hefyd yn helpu i greu’r teils clai, ac roedd aelodau o Brifysgol y Drydedd Oes (U3A) hefyd yn cymryd rhan yn y gweithdai, gan ychwanegu at ysbryd cydweithredol y prosiect.

Mynychodd plant o Ysgol Gynradd Glyncollen ac Ysgol Gynradd Cwmrhydyceirw gerllaw y digwyddiad lansio yn Ysbyty Treforys. Cafwyd adloniant cerddorol gan y delynores Marged Hall.

Mae pob gofod coffa yn unigryw, gan fod y teils a ddyluniwyd gan y staff yn benodol i'r safle y maent wedi'i leoli ynddo.

Ariannwyd y prosiect trwy NHS Charities Together, y cafodd eu hapêl Covid-19 gydnabyddiaeth drwy’r chwedlonol Capten Syr Tom Moore.

Plannodd Cyfarwyddwr Iechyd Cyhoeddus Bae Abertawe, Dr Keith Reid, ynghyd â rhai o'r plant ysgol, goeden goffa y tu ôl i'r codennau eistedd.

Talodd Dr Reid deyrnged i staff y GIG am eu gwaith caled, eu hymroddiad a'u hysbryd tîm yn ystod y pandemig. Diolchodd hefyd i’r cyhoedd am eu cefnogaeth:

“Mae’n amlwg iawn bod hon wedi bod yn daith bwysig i staff gan fod y broses ymgynghori a’r gweithdai cerameg wedi rhoi eiliad i’n staff oedi a myfyrio ar yr hyn sydd wedi bod yn gyfnod mwyaf heriol iddyn nhw, ac i’r GIG,” ychwanegodd.

“Felly rwy’n falch iawn ein bod wedi nodi’r cyfnod hwn ac wedi creu’r mannau awyr agored sensitif hyn i gysylltu â’n staff a’n cymunedau.”

Dywedodd Cadeirydd y bwrdd iechyd, Emma Woollett: “Rwyf wrth fy modd bod gennym y lleoedd hyn ac i glywed am yr ymdrech ar y cyd i greu negeseuon teimladwy o’r fath gan ein staff, ysgolion lleol ac U3A.

“Mae’n bwysig iawn ein bod ni’n nodi profiad Covid mewn ffordd ystyrlon.”

Llun: Golwg agos ar y teils clai wedi'u gwneud â llaw