Mae gwyrdd yn golygu mynd am rôl gynaliadwy anaesthetydd

Mae'r Anesthetydd Ymgynghorol Elana Owen yn chwarae rhan flaenllaw wrth helpu theatrau Bae Abertawe i ddod yn fwy cynaliadwy - ac mae ganddi hambwrdd ffoil i ddiolch!

Mae Elana yn un o dri aelod o staff sydd wedi’u henwi fel arweinwyr clinigol cynaliadwy o fewn Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.

Mae’r rôl hon yn ychwanegol at ei chyfrifoldebau o ddydd i ddydd fel anesthetydd, gydag Elana yn anelu at wreiddio arferion cynaliadwy ar draws y bwrdd iechyd i gyflawni amcanion newid yn yr hinsawdd.

Roedd hi eisoes yn hyrwyddo nifer o brosiectau cynaliadwy mewn theatrau.

Nawr mae Elana wedi camu i rôl swyddogol - y gyntaf o'i bath yn y bwrdd iechyd. Bydd yn ei gweld yn gweithio'n agos gyda chydweithwyr a grwpiau staff i annog, hyrwyddo a datblygu syniadau i helpu i ddarparu gofal iechyd mwy cynaliadwy a, lle bo modd, arbed arian i'r bwrdd iechyd.

Dywedodd Elana: “Mae gen i ddiddordeb mewn arferion cynaliadwy a newid hinsawdd ers blynyddoedd lawer, ond yn ddiweddar mae ei roi ar waith yn fy ngwaith wedi dod yn bwysicach nag erioed. Rwyf wedi dod yn fwy ymwybodol o effaith negyddol gofal iechyd ar yr amgylchedd, ac effaith anesthesia a llawdriniaeth yn benodol.

YN Y LLUN: Mae Elana Owen yn gwneud newidiadau cynaliadwy ledled theatrau Bae Abertawe.

“Dechreuodd gyda hambwrdd ffoil! Bob tro y byddaf yn gosod meddyginiaethau ar gyfer claf, byddai gennyf sawl hambwrdd ffoil - tebyg i gynwysyddion tecawê - i roi chwistrelli ynddynt. Ar ôl pob claf byddem yn taflu'r cynwysyddion hyn yn y bin gwastraff clinigol.

“Fe wnaeth rhywbeth newydd glicio ynof i bryd hynny y gallem ni newid hyn a bod yn fwy craff a charedig i'r amgylchedd.

“Awgrymais ein bod yn defnyddio hambyrddau plastig y gellir eu hailddefnyddio, ac roedd yn peli eira oddi yno. Fe wnaethom gyfrifo mai dim ond 13 o weithiau oedd angen i ni ddefnyddio'r hambyrddau plastig i adennill costau, heb gyfaddawdu ar lanweithdra na diogelwch cleifion.

“Dyna oedd y gyrrwr i mi. Ar ôl hynny, roedd yn achos o beth arall allwn ni ei wneud?”

Mae Elana yn darparu gofal i gleifion sy'n cael llawdriniaethau brys a dewisol. Mae ganddi'r fantais o weithio gyda llawer o wahanol arbenigeddau ac adrannau, ac mae'n gobeithio y gall hyn ei helpu i gysylltu prosiectau cynaliadwyedd ar draws y meysydd hyn.

Mae darparu a gwreiddio gofal iechyd cynaliadwy wedi darparu sawl her hyd yn hyn, ond mae Elana yn credu bod lle i newid cadarnhaol.

Daw gwaith i wneud y newidiadau hyn tra bod uwchgynhadledd newid hinsawdd y Cenhedloedd Unedig – a elwir yn 'Gynhadledd y Pleidiau' (COP), yn cael ei chynnal rhwng Tachwedd 11-22.

Dywedodd Elana: “Gall cyflwyno arferion gofal iechyd mwy cynaliadwy fod yn dipyn o her weithiau.

“Ond un peth mae’r pandemig wedi’i ddangos i ni yw y gallwn ni newid ein ffyrdd o weithio. Mae hwn yn gyfle da i wneud hynny ym maes gofal iechyd, ond y tro hwn o safbwynt hinsawdd yn hytrach nag o safbwynt Covid.

“Mae gennym ni’r gallu i’w wneud oherwydd rydyn ni wedi ei wneud mewn rhai ffyrdd yn barod. Does ond angen i ni symud ein ffocws.

“Un o’r meysydd arbennig o heriol yw buddsoddi. Mae fferm solar y bwrdd iechyd yn enghraifft wych o hynny – fe gostiodd arian i'w sefydlu, ond bydd yn gwneud arbedion enfawr o ran ynni a chostau wrth i amser fynd heibio.

YN Y LLUN: Elana gyda’i chyd-Anesthetydd Ymgynghorol Christine Range (chwith) a Gemma Hale, Ymarferydd Adran Llawdriniaeth.

“Mantais ychwanegol sy’n dod o weithio’n fwy cynaliadwy yw y gall ddod ag arbedion ariannol yn aml. Yna mae’n bosibl y bydd yr enillion hyn yn cael eu hail-fuddsoddi mewn rhywbeth arall i wella gofal iechyd i’n cleifion.”

Mae penodi tri arweinydd clinigol cynaliadwy yn ychwanegu at ymrwymiad y bwrdd iechyd i leihau allyriadau a chefnogi uchelgais Llywodraeth Cymru i gael Sector Cyhoeddus Sero Net erbyn 2030.

Yn ymuno ag Elana yn y rolau mae Sue West-Jones, Ymgynghorydd Adran Achosion Brys ac Alexandra Strong, Rheolwr Unedau Ambiwlans Niwroleg Symudol Jill Rowe.

Mae Elana hefyd yn un o sylfaenwyr Grŵp Gwyrdd Bae Abertawe - grŵp a arweinir gan staff a grëwyd i helpu i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd a gwneud y GIG yn y rhanbarth yn fwy ecogyfeillgar.

Gall gwneud newidiadau cadarnhaol o fewn y GIG, meddai, hefyd roi hwb i forâl staff.

Dywedodd Elana: “Mae gan staff lawer i’w ennill o’r bwrdd iechyd yn gweithredu’n fwy cynaliadwy – nid yw’n hawdd, ond mae’n rhoi boddhad mawr.

“Gall newid cadarnhaol hybu morâl a lles staff drwy wneud pethau i’n helpu i leihau ein hôl troed carbon.

“Doedden ni ddim wir yn sôn am effaith gofal iechyd ar yr amgylchedd ychydig flynyddoedd yn ôl yn y ffordd rydyn ni nawr, felly mae hynny ynddo’i hun yn newid cadarnhaol.

“Rydym yn anelu at roi hyder i staff ddechrau prosiectau yn eu hadrannau, a all wedyn ysbrydoli eraill i wneud yr un peth.

“Mae’r rôl hon yn rhoi amser i mi annog a chefnogi staff i wneud newid cadarnhaol yn y ffordd yr ydym yn cyflawni ein gwaith. Ar hyn o bryd rydym yn edrych ar lawer o wahanol feysydd lle gallwn wella ein hôl troed carbon - o nwyon anesthetig i reoli gwastraff, newidiadau yn ein harferion rhagnodi, yn ogystal â'r offer a ddefnyddiwn.

YN Y LLUN: Elana ynghyd â chyd-Arweinydd Clinigol Cynaliadwy Alexandra Strong y tu allan i Ysbyty Treforys.

“Un maes yr ydym yn edrych arno yw offer untro. Roedden ni’n arfer ailddefnyddio llawer o’n hoffer, ond rydyn ni’n dibynnu llawer mwy ar eitemau tafladwy erbyn hyn.

“Rydym nawr yn edrych ar newid i ddewisiadau eraill y gellir eu hailddefnyddio a darparu economi gylchol - lleihau gwastraff trwy ailddefnyddio ac ailgylchu deunyddiau cyhyd â phosibl. Mae hwn yn gyfle gwych i wahanol adrannau gydweithio hefyd, ac rwy’n ffodus i allu manteisio ar hyn yn fy rôl newydd.

“Os gallwn ni roi’r mathau hyn o newidiadau ar waith nawr, fe all gael effaith fawr yn y dyfodol.”