Mae gwasanaeth newydd yn helpu cleifion i reoli eu hepilepsi ac yn lleihau amseroedd aros

Mae pobl ag epilepsi bellach yn gallu helpu i reoli eu cyflwr, gan leihau rhestrau aros ar gyfer eraill ar yr un pryd.

Mae gwasanaeth mynediad agored wedi'i gyflwyno, sy'n rhoi'r opsiwn iddynt fod yn gyfrifol am eu gofal drwy gysylltu â llinell ffôn benodol pan fo angen.

Gall cleifion sgwrsio'n uniongyrchol â nyrsys epilepsi arbenigol, sy'n rhedeg y gwasanaeth, am eu pryderon neu ymholiadau am bopeth sy'n ymwneud â'u hepilepsi.

Mae hyn yn cynnwys cymorth meddyginiaeth, cyngor ar gynllunio beichiogrwydd a rheoli risg o ddydd i ddydd i'w cadw'n ddiogel.

Yn y llun: Niwrolegydd ymgynghorol yr Athro Rob Powell, nyrsys epilepsi arbenigol Jenny Edwards a Sharon Brown, niwrolegydd ymgynghorol Dr Owen Pickrell a fferyllydd Charles Henry-Her.

Drwy ddewis cysylltu pan fydd angen help llaw arnynt, mae'n rhoi mwy o amser i niwrolegwyr ymgynghorol, a staff clinigol eraill, weld cleifion newydd a mynd i'r afael ag amseroedd aros.

Dywedodd Sharon Brown, nyrs epilepsi arbenigol: “O’r blaen dim ond llinell ffôn y gallai pobl ei ffonio rhwng 8am a 9am, a oedd yn cael ei rheoli gan y nyrsys epilepsi.

“Os nad oedden nhw’n gallu dod drwodd yna roedd rhaid iddyn nhw drio eto’r diwrnod wedyn felly roedd mynd drwodd yn eithaf anodd.

“Roeddem yn meddwl y byddem yn ceisio gosod peiriant ateb fel y gallem ffonio'r cleifion hyn yn ôl fel nad oedd yn rhaid iddynt aros am apwyntiad.

“Mae tua dwy ran o dair o bobl ag epilepsi yn cael eu rheoli’n dda ar eu meddyginiaethau ac nid oes angen iddynt gael eu gweld bob rhyw chwe mis o reidrwydd, a oedd yn arfer safonol.”

Nododd y staff y bobl a fyddai'n briodol ar gyfer y gwasanaeth mynediad agored ac anfonwyd llythyrau atynt i ofyn a fyddent yn gyfforddus â'r dull hunanreoli.

Os na, gallent aros ar y rhestr ar gyfer apwyntiad fel arfer.

“Gwnaeth hynny ei leihau cryn dipyn oherwydd roeddem yn gallu tynnu cryn dipyn o bobl oddi ar y rhestrau aros,” ychwanegodd Sharon.

“Roedd yn golygu y byddai meddygon ymgynghorol yn gallu gweld cleifion yr oedd yn rhaid iddynt eu gweld ac roeddent yn gallu eu gweld yn gynt.

“Mae gennym ni gysylltiadau agos â’r meddygon ymgynghorol ac rydym hefyd yn delio â meddygon teulu fel y gallwn helpu i wneud newidiadau’n gyflym.

“Mae natur epilepsi yn anrhagweladwy. Fel hyn, gallwn siarad â phobl pan fydd angen cymorth a chefnogaeth arnynt.”

Cafodd Theresa Hicks, o Abertawe, ddiagnosis o epilepsi tua 10 mlynedd yn ôl.

Dywedodd y ddynes 37 oed fod gallu cysylltu pan oedd angen wedi ei helpu i reoli ei chyflwr.

Meddai: “Pan gefais ddiagnosis am y tro cyntaf, nid oedd yn rhy ddrwg ac roeddwn ar feddyginiaeth yn unig.

“Yn ystod y cwpl o flynyddoedd diwethaf mae wedi bod yn mynd yn eithaf gwael. Roedd un achlysur pan oeddwn yn codi fy mab o'r ysgol a chefais ffit ar y ffordd.

“Cefais fy enwebu ar gyfer y gwasanaeth mynediad agored ac mae popeth wedi bod yn iawn.

“Mae’n fy arbed rhag mynd yn ôl ac ymlaen i’r ysbyty ar gyfer apwyntiadau.

“Os ydw i’n eu galw nhw am rywbeth, maen nhw’n eich helpu chi ar unwaith. Mae’n bendant yn haws.”

Mae Jenny Edwards, nyrs epilepsi arbenigol, yn gweithio ochr yn ochr â Sharon a rhyngddynt maent yn derbyn rhwng 40 a 50 o alwadau sy'n gysylltiedig â'r gwasanaeth mynediad agored yr wythnos.

“Gwasanaeth brysbennu yw hwn i ddechrau,” meddai Jenny.

“Weithiau mae pobl yn gadael neges hir i ni gyda llawer o wybodaeth felly rydyn ni'n gwybod yn union beth yw'r broblem ac ar adegau eraill maen nhw'n gadael eu manylion cyswllt.

“Mae angen ymateb cymharol gyflym ar y cleifion hyn. Nid yw trawiadau yn aros misoedd am apwyntiad ymgynghorydd.

“Mae hyn i gyd wedi’i gynllunio gyda nhw yn ganolog iddo. Rydyn ni'n ceisio eu gwasanaethu'n well. ”

Mae'r ymateb cyffredinol gan gleifion sy'n defnyddio'r dull 'gweld-ar-symptom' wedi bod yn gadarnhaol iawn hyd yn hyn.

Ychwanegwyd Luke Shrimpton (yn y llun) , cydlynydd epilepsi, at y tîm ym mis Rhagfyr 2020. Mae ei brofiad o gyflawni amseroedd aros byrrach i gleifion wedi bod yn amhrisiadwy wrth ddatblygu'r gwasanaeth.

Ym mis Ionawr 2020, roedd 1,346 o gleifion yn aros am apwyntiad dilynol ar ôl cael diagnosis o epilepsi.

Ddwy flynedd yn ddiweddarach, ym mis Ionawr 2022, roedd wedi gostwng i 330 yn dilyn cyflwyno’r gwasanaeth mynediad agored.

Ychwanegodd Sharon: “Mae pobl gymaint yn hapusach y gallan nhw ffonio pan fo problem.

“Mae'n well gan lawer ohonyn nhw gael sgyrsiau ffôn gan nad ydyn nhw'n gallu gyrru oherwydd eu trawiadau felly mae'n golygu nad oes rhaid iddyn nhw ddod i'r ysbyty.

“Nid yw’r cyfan yn ymwneud â threfnu apwyntiadau gydag ymgynghorydd pan fyddwn yn galw pobl yn ôl. Os ydyn nhw eisoes ar feddyginiaeth ac nad ydyn nhw ar y dos uchaf, yna byddem yn cael sgwrs gyda nhw dros y ffôn am eu trawiadau ac os oes unrhyw sbardunau.

“Os nad oes unrhyw sbardunau amlwg yna gallwn siarad â'u meddyg a gofyn a ellir cynyddu eu meddyginiaeth.

“Rydyn ni’n gallu darparu llawer o’r gefnogaeth dros y ffôn ein hunain.”

Mae'r gefnogaeth a ddarperir gan nyrsys yn llawer ehangach na monitro dosau meddyginiaeth, gan y gallant hyd yn oed gynnig cwnsela seicolegol a chyn cenhedlu hefyd.

Dywedodd Jenny: “Efallai eu bod eisiau rhywfaint o gwnsela cyn cenhedlu ynghylch unrhyw bryderon sydd ganddynt am feichiogi, neu gallent fod yn cael trafferth yn gyffredinol.

“Gallai fod diffyg dealltwriaeth pam eu bod wedi cael eu rhoi ar feddyginiaeth benodol.

“Mae’n gyfle i ni ateb pob un o’r cwestiynau hynny a chefnogi pobol.”