Mae eitemau hiraethus yn dod ag atgofion annwyl yn ôl i gleifion dementia

YN Y LLUN: Gareth Rees a Sharon Ford o Amgueddfa Cymru gyda rhai o’r eitemau hiraethus.

Mae galwad wedi mynd allan am roddion o eitemau bob dydd o'r gorffennol i helpu cleifion â dementia i gofio atgofion hapus.

Mae'n dilyn 'diwrnod hel atgofion' arbennig pan ddaeth gwrthrychau eiconig o ffonau cylchdro i stampiau Green Shield â gwen i wynebau cleifion hŷn yn ysbytai Singleton a Chastell-nedd Port Talbot.

Trefnwyd y sesiynau i gleifion weld a thrafod ystod o hen eitemau i greu atgofion o'u blynyddoedd iau.

Bu’r therapi hel atgofion yn hynod boblogaidd, gydag eitemau’n cynnwys ffonau cylchdro, hen ddarnau arian, stampiau Green Shield, ffasiwn o’r 1960au, ysgydwr blawd Homepride, radios a phapurau newydd.

Y ffôn cylchdro (yn y llun) oedd y mwyaf poblogaidd.

Dywedodd Loren Evans, nyrs datblygu practis yn y tîm cyngor nam ar y cof: “Roedd y diwrnod hel atgofion yn llwyddiannus iawn. Roedd yn galonogol gweld pa mor hapus oedd y cleifion wrth edrych ar eitemau nad ydyn nhw wedi eu gweld ers sawl blwyddyn.

“Roedd y ffôn cylchdro, yn arbennig, yn un eitem a daniodd lawer o atgofion ymhlith ein cleifion. Cododd un claf y ffôn a deialu rhif ei chwaer yn syth – roedd yn amlwg yn tanio rhywbeth er cof amdano. Roedd y llawenydd ar ei wyneb yn amhrisiadwy.

“Dyna beth oedd pwrpas y sesiynau, ac roedden ni’n hapus iawn gyda’r ymateb gawson ni gan gleifion.”

Darparwyd y darnau a ddangoswyd gan Amgueddfa Cymru, sef teulu o saith amgueddfa genedlaethol sy’n cynnal Amgueddfeydd sy’n Ysbrydoli Atgofion. Mae hwn yn brosiect partneriaeth rhwng Amgueddfa Cymru a Chymdeithas Alzheimer Cymru sy’n edrych ar sut y gellir defnyddio eu hamgueddfeydd, eu casgliadau a’u hadnoddau er budd pobl sydd wedi’u heffeithio gan ddementia.

Dywedodd Gareth Rees, Arweinydd Llais Dementia yn Amgueddfa Cymru: “Er ein bod wedi gwneud hyn mewn grwpiau a lleoliadau gofal di-ri dros y flwyddyn ddiwethaf, dyma’r tro cyntaf i ni gynnal un mewn lleoliad iechyd, a oedd yn ddefnyddiol iawn i lywio datblygiad ein gwaith.

"Cawsom sgyrsiau gwych iawn gyda chleifion. P'un a oedd yn ymwneud â'u profiadau o'r eitem benodol neu os oedd yr eitem yn ysgogi cof cwbl ar wahân, roedd y sgyrsiau a gawsom yn hynod gadarnhaol.

"Yn ystod ein hymweliad roedd cleifion wedi'u codi'n amlwg gan y gweithgaredd, a oedd yn hyfryd gweld ac yn arddangosiad byw o'r rôl y gall treftadaeth a diwylliant ei chwarae mewn gofal bob dydd."

LLUN: Loren Evans, nyrs datblygu practis, yn darllen hen bapur newydd.

Mae'r sesiynau wedi bod mor llwyddiannus fel bod y tîm cyngor nam ar y cof bellach yn chwilio am gymorth gan y cyhoedd i ddarparu mwy o ddigwyddiadau.

Dywedodd Joanna Clarke, therapydd galwedigaethol o fewn y tîm cyngor nam ar y cof: “Fe wnaeth y cleifion ymgysylltu’n dda iawn â’r eitemau, a ddangosodd i ni pa mor llwyddiannus oedd y sesiynau.

“Fe wnaethon nhw siarad yn fanwl gyda Gareth a’i gydweithwyr am yr eitemau a hefyd eu hatgofion. Roedd un claf yn arbennig yn ymgysylltu cymaint fel ei fod yn gwneud gwahaniaeth yn ei hwyliau ac roedd yn ymgysylltu mwy â chleifion eraill mewn sgwrs.

“Dangosodd hynny i ni fod angen i ni wneud hyn yn amlach, ond mae angen cymorth gan y cyhoedd i wneud i hynny ddigwydd.

“Byddem wrth ein bodd yn derbyn rhoddion o eitemau o’r 1930au i’r 1990au i’n helpu i gynnal mwy o sesiynau yn ysbytai Singleton a Chastell-nedd Port Talbot. Boed hynny’n eitemau ffasiwn, cylchgronau, darnau arian, addurniadau neu bethau cofiadwy adeg y rhyfel – mae’r holl eitemau hyn yn datgloi atgofion amhrisiadwy i’n cleifion dementia.”

Os oes gennych unrhyw eitemau hiraethus yr hoffech eu rhoi, anfonwch nhw i:

Adran Therapi Galwedigaethol Ysbyty Castell Nedd Port Talbot. Mae hwn i'w weld yng nghoridor therapi'r ysbyty, sydd newydd basio'r lifft ar y llawr gwaelod.

Yr adran Therapi Galwedigaethol yn Ysbyty Singleton, sydd wedi'i lleoli ar y chwith cyntaf ar ôl desg y gwirfoddolwyr wrth ymyl y brif fynedfa.

YN Y LLUN: Joanna Clarke o'r gwasanaeth nam ar y cof, therapydd galwedigaethol, a Loren Evans.