Mae buddsoddiad o £12.7 miliwn mewn gwasanaethau radiotherapi yn helpu Bae Abertawe yn y frwydr yn erbyn canser

Uchod: Mae Dr Ryan Lewis yn dangos sut mae laserau'n cael eu defnyddio i sicrhau bod cleifion mewn sefyllfa gywir ar gyfer eu triniaeth.

Mae buddsoddiad gwerth miliynau o bunnoedd mewn gwasanaethau canser yn Abertawe yn golygu mai cleifion fydd y cyntaf yng Nghymru i elwa o'r dechnoleg radiotherapi ddiweddaraf.

Mae mwy na £12 miliwn yn cael ei wario dros dair blynedd ar offer newydd ar gyfer Canolfan Ganser De Orllewin Cymru yn Ysbyty Singleton y ddinas.

Mae dau gyflymydd llinellol a sganiwr CT eisoes wedi'u disodli ar gost o £9.8 miliwn. Disgwylir y bydd trydydd cyflymydd newydd yn cael ei osod y flwyddyn nesaf, gan gostio £3.9 miliwn arall.

Isod: Y cyflymydd llinellol newydd, a ddefnyddir i ddarparu radiotherapi.

Darperir yr arian gan Lywodraeth Cymru a Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.

Gellir defnyddio radiotherapi i drin sawl math o ganser, gan gynnwys canser y fron, canser y prostad, canser ceg y groth a chanserau'r ymennydd, y pen a'r gwddf.

Mae'n cynnwys defnyddio trawstiau pelydr-X ynni uchel i atal celloedd canser rhag tyfu ac fel rheol mae'n cael ei weinyddu o ddydd Llun i ddydd Gwener am rhwng tair a Chwe wythnos. Yr amser triniaeth ar gyfartaledd yw rhwng 10 ac 20 munud.

Un o'r darnau newydd o git yw cyflymydd llinellol, neu Linac, gwerth £ 4.4 miliwn sy'n defnyddio trawstiau o ymbelydredd i ddinistrio celloedd canser.

Dywedodd Cyfarwyddwr Ffiseg Feddygol a Pheirianneg Glinigol, Andy Irwin: “Mae ein cyflymwyr llinellol hŷn yn dod i ddiwedd eu hoes.

“Mae'r dechnoleg yn symud ymlaen mor gyflym fel yn ddelfrydol mae angen eu disodli bob 10 mlynedd.

“Mae gennym ni gleifion yn dod o ymhell y tu allan i ardal Bae Abertawe i gael triniaeth yma, felly mae ein hoffer yn gweld llawer o ddefnydd.”

Mae'r offer radiotherapi newydd hefyd yn cynnwys radiotherapi 'surface-guided', y cyntaf o'i fath i'w ddefnyddio yng Nghymru.

Mae'r dechnoleg yn defnyddio camerâu 3D i greu map gweledol o groen y claf. Yna mae'n monitro union leoliad y claf cyn ac yn ystod y driniaeth, gan gymharu'r data hwn â'r sefyllfa ddelfrydol y cytunwyd arni yn y cynllun triniaeth bwrpasol a luniwyd gan oncolegwyr.

Mae hyn yn cyfyngu ar ddifrod i feinwe iach trwy atal y cyflymydd llinellol os yw'r claf yn symud cyn lleied â ffracsiwn o filimedr.

Dywedodd y Pennaeth Ffiseg Radiotherapi, Dr Ryan Lewis; “Rydyn ni'n delio ag ymylon bach yma, nid yw hyn yn rhywbeth y gallwn ni fforddio ei wneud yn anghywir.

“Mae’r dechnoleg hon yn rhoi manteision enfawr inni doedd gen i ddim o’r blaen. ”

Ffordd arall mae'r sganiwr topograffi arwyneb yn lleihau meinwe iach niweidiol yw ar y cyd â thechneg o'r enw Deep Inspiration Breath Hold (DIBH).

Defnyddir DIBH yn arbennig gan gleifion sy'n derbyn radiotherapi ar gyfer canser y fron, gan fod yr ymbelydredd yn cael ei ddanfon yn agos at eu calon.

Mae'n golygu eu bod yn cymryd anadl ddwfn yn ystod triniaeth, a'i ddal wrth iddynt dderbyn ymbelydredd. Wrth i'r ysgyfaint lenwi ag aer, felly mae'r galon yn symud i ffwrdd o'r frest.

Dywedodd Dr Lewis: “Meddyginiaeth wedi’i phersonoli yw hon. Mae miliynau o wahanol gyfuniadau triniaeth, ac mae pob un yn wahanol.

“Un o’r buddion mwyaf yw bod cleifion tatŵs yn flaenorol angen tatŵ, er mwyn llinellu’r peiriant radiotherapi ar gyfer pob triniaeth.

“Ond mae offer dan arweiniad wyneb yn golygu na fydd angen hynny yn y dyfodol.”

Mae radiotherapi dan arweiniad wyneb yn defnyddio 20,000 o bwyntiau a gynhyrchir gan olau ar wyneb y croen i sefydlu'n gywir heb fod angen tatŵs.

Fel yr esboniodd Dr Lewis: “Mae nid yn unig yn golygu gwell canlyniad clinigol i bobl sy’n dilyn diagnosis canser, ond byddant hefyd yn gallu byw gweddill eu hoes heb datŵ radiotherapi fel atgoffa o’u salwch.”

Y gobaith yw erbyn 2021 y bydd yr adran wedi ehangu i gynnal pum peiriant triniaeth.

Ychwanegodd Mr Irwin: “Mae'r dechnoleg yn newid ac yn esblygu'n gyson. Mae'r buddsoddiad hwn yn helpu i sicrhau ein bod yn rhoi'r gofal gorau i'n cleifion, mor ddiogel a chyn gynted â phosibl."