Mae Bae Abertawe yn paratoi ar gyfer COVID-19

Mae llawer iawn o waith wedi digwydd i helpu'r bwrdd iechyd i wynebu'r heriau digynsail a gyflwynir gan yr achos Coronafeirws.

Bu newidiadau ysgubol ar draws ysbytai, tra bod staff wedi ymgymryd â dyletswyddau ychwanegol, hyfforddiant ychwanegol a hyd yn oed gwahanol rolau i sicrhau bod y gofal gorau posibl i gleifion yn cael ei ddarparu.

Mae pawb – o swyddogion gweithredol y bwrdd iechyd ac uwch reolwyr, staff rheng flaen a thimau cymorth - mewn ysbytai, yn y gymuned ac mewn mannau eraill - yn cymryd rhan yn yr ymdrech hon na welwyd hi o'r blaen.

Dywedodd Tracy Myhill, Prif Weithredwr Bae Abertawe: “Mae llawer wedi newid dros yr wythnosau diwethaf. Mae'n anodd gwerthfawrogi graddfa a chyflymder yr ystod o gamau gweithredu a gymerwyd.

“Mae ein ton gyntaf o baratoi wedi mynd yn dda iawn.

“Mae'n hynod lle’r ydym ni wedi cyrraedd o fewn cyfnod mor fyr ac rwy'n gwerthfawrogi'r gwaith parhaus i'n galluogi i fod mor barod ag y gallwn fod ar gyfer yr hyn sydd i ddod.”

Gohiriwyd y rhan fwyaf o glinigau cleifion allanol a gwaith llawfeddygol heblaw nad yw’n frys. Roedd hyn yn angenrheidiol i ail-flaenoriaethu sut mae staff ac adnoddau'n cael eu defnyddio i gadw cleifion yn ddiogel.

Yn Ysbyty Treforys, mae'r Uned Gwneud Penderfyniadau Llawfeddygol (SDMU) a'r Uned Arhosiad Byr Llawfeddygol (SSSU) wedi symud i'r clinig torri esgyrn ym mhrif adeilad y cleifion allanol.

Mae Uned Asesu Anadlol (RAU) bellach wedi'i sefydlu yn hen ardal yr Uned Gwneud Penderfyniadau Llawfeddygol. Mae ganddo fynedfa ar wahân sy'n darparu mynediad uniongyrchol i gleifion sy'n cael eu cludo mewn ambiwlans.

Dywedodd cyfarwyddwr Ysbyty Treforys, Deb Lewis: “Rydyn ni wedi bod yn gweithio gyda'n cydweithwyr yn y gwasanaeth ambiwlans i ddatblygu llwybrau newydd a all fynd â chleifion yn uniongyrchol i'r RAU.

“Os amheuir bod ganddynt COVID ond dim salwch neu anaf arall byddant yn mynd i’r RAU.

“Os oes ganddyn nhw salwch neu anaf sylfaenol sy'n gofyn am fewnbwn clinigwyr yr Adran Achosion Brys yna bydd cleifion yn mynd i'r Adran Frys waeth beth fo unrhyw symptomau’r Coronafeirws.

“Bydd unrhyw un o’r cleifion hyn sydd â symptomau’r Coronafeirws yn cael eu rheoli mewn ardaloedd dynodedig o fewn yr Adran Frys.”

Ni fydd angen i bob claf sy'n cyrraedd yr RAU gael ei dderbyn i'r ysbyty. Hyd yn oed os yw profion yn dangos bod ganddyn nhw’r Coronafeirws, bydd llawer yn gallu mynd adref a dilyn y rheolau hunan-ynysu a osodwyd.

 Dywedodd Mrs Lewis: “Mae yma hefyd yn ardal symudol lle efallai y bydd angen iddynt aros am ychydig oriau i gael ocsigen neu brofion pellach.

“Mae yna hefyd 12 gwely ar gyfer cleifion sydd angen mwy o gefnogaeth ac efallai y bydd angen eu derbyn ymlaen i'r prif wardiau. Os oes angen awyru ar unwaith byddant yn mynd yn syth i'r Uned Gofal Critigol. ”

Yn ystod yr wythnosau nesaf mae disgwyl i'r galw am ofal critigol gynyddu, gyda chanran uchel o gleifion angen defnyddio peiriant anadlu.

Mae gan Ysbyty Treforys y gallu i ehangu i ddarparu 93 o welyau gofal critigol i gleifion sâl iawn sydd angen awyru.

Fodd bynnag, mae hyn yn gofyn am chwe nyrs ar gyfer pob claf i gael gofal 24/7. Felly pe bai'n rhaid defnyddio pob un o'r 93 gwely, byddai angen bron i 600 o staff i wneud hyn.

Mae gohirio’r rhan fwyaf o lawdriniaethau wedi rhyddhau staff theatr i gael hyfforddiant arbennig i reoli cleifion wedi'u hawyru. Darperir hyfforddiant yn fewnol, ar y cyd â Phrifysgol Abertawe.

Wrth gwrs, mae cleifion yn dal i gyrraedd Adran Achosion Brys yr ysbyty gydag ystod eang o afiechydon neu anafiadau - gan gynnwys y rhai a frysbennwyd ar ambiwlansys ac yr amheuir bod y Coronafeirws ganddynt.

Dywedodd Mrs Lewis: “Rydyn ni wedi rhannu'r Adran Frys yn ddwy ran: Rhan Goch ar gyfer achosion Coronafeirws a Rhan Las ar gyfer achosion nad yw’n Goronafeirws. Mae gan bob un ei ardaloedd brysbennu, dadebru a thriniaeth ei hun.

“Felly os yw claf yn dod i mewn gyda salwch neu anaf ond bod ganddo symptomau’r Coronafeirws, maen nhw'n mynd i'r Rhan Goch. Os nad oes ganddyn nhw symptomau maen nhw'n mynd i'r Rhan Las.

“Rydym hefyd yn agor uned dadheintio ambiwlans ar y safle. Rhaid i ambiwlansys sy'n dod â chleifion yr amheuir bod y Coronafeirws ganddynt i mewn gael eu dadheintio mewn lleoliad oddi ar y safle, gryn bellter i ffwrdd.

“Fe allai hyn olygu bod cerbydau oddi ar y ffordd am amser hir felly rydyn ni wedi gweithio gyda’r gwasanaeth ambiwlans i roi un yma.”

Mae cyfleusterau ychwanegol hefyd wedi'u cyflwyno ar gyfer staff, gan gynnwys 24 o unedau cawod newydd a chwe sinc i helpu gyda hylendid dwylo.

Yn y cyfamser, mae clinig torri esgyrn Treforys wedi symud ychydig i ffwrdd o fewn yr adran cleifion allanol, a bellach mae hefyd yn gartref dros dro i'r Uned Mân Anafiadau sydd wedi symud i ffwrdd o’r Adran Achosion Brys.

“Mae ein hymgynghorwyr orthopedig wedi cymryd cyfrifoldeb am yr MIU, ac yn darparu cefnogaeth ychwanegol yn yr MIU yng Nghastell-nedd Port Talbot,” meddai Mrs Lewis.

“Gallant reoli mwy o graffter cleifion, a fydd yn lleihau nifer y cleifion sy'n gorfod cael eu gweld yn Adran Frys Treforys.”

Mae newidiadau eraill yn cynnwys creu mynedfa newydd bwrpasol ar gyfer cleifion pediatreg ym mhen fferyllfa'r prif goridor. Bydd plant yn cael eu gweld yn yr hen SSSU, ac eithrio'r rhai â mân anafiadau sy'n mynd i'r MIU.

Talodd Mrs Lewis deyrnged i staff, gan ddweud: “Maen nhw wedi bod yn anhygoel o’r diwrnod cyntaf a dw i ddim yn gallu diolch iddyn nhw’n ddigon. Rydyn ni wedi llwyddo’r wythnos hon”.

Mae rheolwyr a staff yn Ysbyty Singleton hefyd wedi bod yn gweithio'n galed yn sicrhau eu bod yn y sefyllfa orau i ymateb i'r pandemig.

Dywedodd cyfarwyddwr yr ysbyty, Jan Worthing: “Rydyn ni wedi sefydlu ward COVID gyda 15 o welyau pwrpasol.

“Mae gennym le i ehangu felly byddai gennym lawr COVID, a fyddai’n rhoi 39 gwely ychwanegol inni.

“Mae gennym hefyd opsiwn cam tri, a fyddai’n darparu 30 gwely ychwanegol inni - felly cyfanswm o 84 gwely.

“Mae gennym ddau rota meddygol ar alwad, y ddau dan arweiniad ymgynghorydd, un ar gyfer COVID ac un ar gyfer cleifion cyffredinol oherwydd bod ein gwaith arall yn mynd rhagddo.

“Mae hynny ar gyfer meddygaeth gyffredinol. Ar gyfer achosion obstetreg mae gennym yr un peth, tîm COVID, oherwydd gall mamau beichiog ei ddal hefyd, a thîm nad yw'n COVID.

“O safbwynt gwasanaeth cyffredinol, rydym yn parhau gyda rhai clinigau, yn benodol offthalmoleg a rhai gwasanaethau canser.”

Fel Treforys, mae gan Singleton Uned Dadheintio Ambiwlans ac yn darparu cyfleusterau cawod ychwanegol i staff.

Dywedodd Mrs Worthing fod y cydweithrediad gan bawb yn Singleton wedi bod yn rhyfeddol. “Allwn i ddim dymuno cael tîm gwell. Maen nhw wedi bod yn wych ac rydw i'n hynod falch ohonyn nhw. ”

Draw yn Ysbyty Castell-nedd Port Talbot, mae'r hen Uned Asesu Meddygol a gaewyd rhai blynyddoedd yn ôl, ac a oedd yn fwyaf diweddar yn gartref i'r gwasanaeth rhiwmatoleg, wedi'i ail-gomisiynu.

Dywedodd cyfarwyddwr yr ysbyty, Brian Owens: “O'r wythnos hon mae'n darparu 17 gwely i ni a fydd yn derbyn cleifion yr amheuir neu y cadarnhawyd bod ganddynt COVID o Ysbyty Singleton ac Ysbyty Treforys, sy'n cwrdd â'r meini prawf clinigol.

“Rydym yn adleoli staff. Mae'r gweithlu meddygol rhiwmatoleg wedi bod yn wych, a byddan nhw, a rhai staff eraill, yn staffio'r ardal.

“Rydym wedi nodi ward arall a allai gynyddu ein gallu pe bai hynny'n angenrheidiol.”

Mae Ysbyty Castell-nedd Port Talbot hefyd yn gartref i Sefydliad Ffrwythlondeb Cymru sydd bellach wedi atal ei waith bron yn llwyr.

Er iddo gael ei reoli gan Fae Abertawe, mae'n wasanaeth dau safle gyda'r llall wedi'i leoli yn Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd. Dywedodd Mr Owens: “Mae rhai o’r ymgynghorwyr obstetreg wedi’u lleoli yng Nghaerdydd.

“Rydyn ni bellach wedi eu defnyddio yng Nghaerdydd a’r Fro, gan ei bod yn gwneud synnwyr iddyn nhw weithio mewn maes maen nhw'n gyfarwydd ag ef. Mae eraill wedi cael eu rhyddhau i Singleton i'w cefnogi.

“Mae gen i hefyd ystod o wyddonwyr gofal iechyd yn y Sefydliad Ffrwythlondeb ac rydyn ni'n sgwrsio â gwasanaeth patholeg Singleton i weld sut y gallem ni eu cefnogi yn y labordai.”

Mae Castell-nedd Port Talbot yn parhau i redeg rhestr canser y fron dair gwaith yr wythnos, ond mae ei waith theatr arall wedi’i atal.

Mae staff theatr wedi newid i Dreforys i ymuno â'r tîm gofal critigol ar ôl hyfforddiant awyru, tra bod rhywfaint o offer meddygol hefyd wedi symud o Ysbyty Castell-nedd Port Talbot i Ysbyty Abertawe.

Mae'r ymdrechion enfawr sy'n cael eu gwneud yn nhri phrif ysbyty Bae Abertawe yn cael eu hefelychu mewn gofal sylfaenol, gofal cymunedol ac iechyd meddwl.

Bydd mwy o wybodaeth am hyn yn dilyn, ond yn fyr:

Yng ngofal Sylfaenol a Chymunedol, mae canolbwynt asesu cymunedol amlddisgyblaethol wedi'i sefydlu yng Nghastell-nedd, wedi'i staffio gan feddygon teulu a chlinigwyr eraill, sy'n darparu gwasanaethau gofal sylfaenol i gleifion sydd â COVID-19. Disgwylir i fwy o'r rhain ddilyn.

Mae pob un o'r 49 meddygfa yn parhau ar agor, gan ddarparu gofal dros y ffôn ac archebu apwyntiadau (dim galw heibio) lle bo angen ac yn ddiogel. Mae uned gofal deintyddol brys hefyd wedi'i sefydlu ar gyfer cleifion sydd â’r Coronafeirws.

Mae staff gofal sylfaenol a gofal cymunedol yn gweithio gyda chynghorau Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot fel y gellir cefnogi mwy o gleifion i adael yr ysbyty. Mae capasiti gwelyau ychwanegol hefyd ar gael yn Ysbyty Cymunedol Gorseinon.

Mewn Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu, mae gwelyau ynysu rhagofalus wedi'u nodi yn ysbytai Cefn Coed a Chastell-nedd, Clinig Caswell, Taith Newydd a Dan Y Deri. Mae maes arall o fewn iechyd meddwl yn cael ei gyfarparu i'w ddefnyddio ar gyfer capasiti bwrdd iechyd ychwanegol os oes angen.

Dywedodd Tracy Myhill fod yr hyn a welodd ar draws y bwrdd iechyd yn ystod yr wythnosau diwethaf wedi bod yn ostyngedig iawn.

“Mae’r rhain yn amseroedd digynsail ac mae penderfyniad ein staff i’n cefnogi i baratoi ar gyfer yr hyn sydd i ddod ac mae eu hymrwymiad a’u trugaredd wrth ofalu am y rhai sy’n dibynnu arnom wedi bod yn ddiwyro.

“Diolchaf yn barhaol iddynt i gyd mewn amgylchiadau hynod heriol.”

* I gael y wybodaeth ddiweddaraf am y Coronafeirws, ewch i'n tudalen wefan bwrpasol.