Mae gwasanaeth gofal clwyfau Bae Abertawe wedi cael ei wobrwyo am weithio ochr yn ochr â microbiolegwyr i helpu i ragnodi gwrthfiotigau yn fwy effeithiol.
Bu staff yn gweithio gyda microbiolegwyr Iechyd Cyhoeddus Cymru i ddefnyddio ap sganio clwyfau i helpu i benderfynu pryd yr oedd angen rhagnodi gwrthfiotigau i drin clwyf heintiedig.
Yn flaenorol, y bwrdd iechyd oedd y cyntaf yng Nghymru i ddefnyddio’r ap sy’n sganio ac yn mesur clwyfau fel y gall staff eu monitro’n rhithwir.
Wedi'i ddatblygu gan y cwmni technoleg Healthy.io, mae'r ap 'Minuteful for Wound' yn logio pob delwedd ar borth digidol fel y gall staff edrych arnyn nhw i weld sut maen nhw'n gwella.
Yn y llun: Karly Harvey a Greg Williams.
Mae'n galluogi clwyfau i gael eu hasesu'n fwy cywir a chyson, tra hefyd yn arbed amser i nyrsys nad oes angen iddynt efallai ymweld â chartref y claf i gael eu monitro.
Yn ystod y misoedd diwethaf, mae microbiolegwyr wedi gallu defnyddio'r ap i weld delweddau o glwyfau cleifion i asesu a ddylid rhagnodi gwrthfiotigau.
Gall y tîm gymharu'r delweddau, ochr yn ochr â'r sampl bacteria a dyfir yn y labordy, i helpu i benderfynu a yw wedi'i heintio ac a oes angen triniaeth arno.
Dywedodd Greg Williams, gwyddonydd biofeddygol cyswllt clinigol ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru ym Mae Abertawe: “Gofynnwyd i mi edrych ar sut y gallem wella ein hymgysylltiad a’n gwasanaeth o ran samplau clwyfau.
“Ein nod oedd lleihau faint o swabiau diangen sy’n cael eu cymryd ac addysgu staff o’r hyn i edrych amdano pan fydd angen iddynt gymryd sampl swab o glwyf, gan ddod â’r cyfan at ei gilydd i wella stiwardiaeth gwrthfiotigau.
“Fe wnaethom gyflwyno ffordd newydd o gydweithio a chreu ffeithluniau i godi ymwybyddiaeth o sut a phryd i gymryd swab clwyf ar gyfer microbioleg a helpu i wella’r wybodaeth rydym yn edrych amdani ar y ffurflenni cais a gawn gan staff.
“Sylwais fod y gwasanaeth gofal clwyfau yn defnyddio’r ap 'Minuteful for Wound' ac roeddwn i’n meddwl y byddai’n ddefnyddiol iawn pe baem ni hefyd yn gallu gweld y clwyfau ein hunain, felly cawsom ganiatâd.
“Mae’r ddeinameg gydweithredol newydd hon wedi newid y gêm gan nad oedd hyn yn bosibl o’r blaen o fewn microbioleg.”
Mae gallu gweld delweddau o'r clwyfau eu hunain nid yn unig wedi bod o fudd i dîm Greg ond hefyd cleifion sy'n gallu derbyn triniaeth fwy priodol.
Mae gwella rhagnodi gwrthfiotigau yn helpu i drin heintiau yn fwy effeithiol ac i frwydro yn erbyn ymwrthedd i wrthfiotigau.
Mae Karly Harvey, nyrs glinigol arweiniol weithredol ar gyfer gwasanaethau gofal clwyfau, wedi gweithio'n agos gyda thîm Greg.
Meddai: “Mae cael y mynediad hwnnw’n helpu i arwain y tîm microbioleg oherwydd gallant gymharu delweddau’r clwyf â chanlyniadau’r swab sy’n dangos a oes unrhyw facteria wedi tyfu.
“Nid oes angen trin pob bacteria â gwrthfiotigau, gan y gall rhai fyw ar ein croen a pheidio ag achosi unrhyw broblemau.
“Yr hyn rydyn ni’n gobeithio y byddwn ni’n ei weld wrth symud ymlaen yw y byddwn ni’n rhagnodi’n fwy priodol ac nid yn rhagnodi pan nad oes angen i ni fod.”
Ychwanegodd Greg: “Pan gawsom y swab clwyf yn unig a ffurflen gais, dim ond ein harweiniad gwybodus yn seiliedig ar y manylion clinigol ar y ffurflen y gallem ei roi.
“Ond nawr mae gallu defnyddio’r ap i weld y clwyf wedi helpu i roi’r darlun llawn i ni.”
Mae'r gwaith cydweithredol hefyd wedi cynyddu hyfforddiant ac ymwybyddiaeth staff ynghylch stiwardiaeth gwrthficrobaidd a gorchuddion rhagnodi.
Gellir defnyddio gorchuddion gwrthficrobaidd i leihau lefel y bacteria ar wyneb y clwyf, yn hytrach na rhagnodi gwrthfiotigau.
“Mae’r gwaith hwn yn cyd-fynd â blaenoriaeth y bwrdd iechyd o gwmpas stiwardiaeth gwrthficrobaidd, addysgu staff a chleifion i wella sut mae gwrthfiotigau’n cael eu rhagnodi a’u defnyddio,” ychwanegodd Karly.
“Rydym yn uwchsgilio staff ynghylch sut i swabio clwyf, pryd i'w wneud ac yna ynghylch dewisiadau gwisgo gwrthficrobaidd.
“Rydym yn gobeithio dros amser y bydd ein presgripsiynu gorchuddion gwrthficrobaidd yn dod yn fwy effeithlon a dim ond pan fydd angen i ni eu defnyddio.
“Mae hefyd wedi bod o fudd i feddygon teulu. Pe byddent yn cysylltu â’r tîm microbioleg am gyngor ynghylch rhagnodi, byddent yn gallu defnyddio’r holl wybodaeth sydd ar gael i helpu i lywio eu penderfyniad.”
Nawr, mae’r gwasanaeth wedi’i gydnabod yn y 'Journal of Wound Care Awards' – a lwyfannir yn Llundain – am ei waith gyda’r tîm microbioleg.
Dyfarnwyd y wobr arian iddynt yn y categori Stiwardiaeth Gwrthficrobaidd am eu gwaith gyda'i gilydd yn defnyddio'r ap 'Minuteful for Wound' i gynorthwyo gyda rhagnodi.
Yn y llun: Karly a Greg yn y gwobrau a gynhaliwyd yn yr Imperial War Museum yn Llundain.
Dywedodd Greg: “Roedd yn anhygoel cael ein cydnabod ac rwy’n meddwl ei bod yn wirioneddol bwerus ein bod wedi arwain y ffordd hon o gydweithio a dod â microbioleg a gofal clwyfau ynghyd.
“Mae’n gyffrous ein bod ni ar flaen y gad o ran gwneud hyn a gobeithio y daw hwn yn ddull safonol.”
Ychwanegodd Karly: “Rydyn ni wrth ein bodd â’r hyn rydyn ni’n ei wneud ac rydyn ni’n gweithio’n galed iawn felly roedd hi’n hyfryd cael y gydnabyddiaeth honno.”
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.