Gofal o safon Eirian rownd y cloc i anwylyd a'i gleifion

LLUN: Eirian Evans a'i wraig Rachel.

Rydym wedi ddyrannu ein thema ar gyfer Tachwedd i Ofalwyr, lle byddwn yn codi ymwybyddiaeth o’r rôl bwysig y mae gofalwyr di-dâl yn ei chwarae, ac yn cyfeirio at wasanaethau.

Gofalwyr di-dâl yw trydydd piler ein system iechyd a gofal cymdeithasol, ac rydym am dynnu sylw at eu hymroddiad a’u hymrwymiad.

Yma, rydym yn siarad ag uwch-ymarferydd nyrsio sydd bellach yn gofalu am anwylyd yn dilyn ei diagnosis canser.

Mae Eirian Evans wedi treulio’r 24 mlynedd diwethaf yn gofalu am gleifion Bae Abertawe – rôl y mae bellach yn ei chyflawni gartref i’w wraig Rachel.

Er iddi dderbyn y cyfan yn glir o ganser y fron yn 2019, cafodd Rachel ddiagnosis o ganser y fron metastatig anwelladwy yn yr iau y llynedd ac ymddeolodd o’i rôl fel nyrs staff gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.

Mae'n golygu bod Eirian bellach yn gofalu amdani yn ogystal â magu dwy ferch, 13 ac 17 oed, ar ben ei swydd amser llawn yn Ysbyty Castell Nedd Port Talbot.

Oherwydd ei ymroddiad i ofal ar lefel bersonol a phroffesiynol, cafodd ei enwi’n Ofalwr y Flwyddyn Cymru yng Ngwobrau Nation Radio Pride of Wales ar ôl cael ei enwebu gan staff canolfan ganser Maggie’s yn Abertawe.

LLUN: Eirian gyda'i wraig Rachel a dwy ferch.

Mae ymhlith llawer o bobl ar draws Bae Abertawe sy'n gofalu am anwyliaid. Mae’n rôl y gall llawer ei chael yn frawychus – emosiwn y gall Eirian uniaethu ag ef, er gwaethaf gyrfa mewn gofal iechyd.

Dywedodd Eirian, 45: “Roeddwn i’n bryderus ac yn ofnus iawn pan sylweddolais y byddai angen i mi ofalu am Rachel.

“Rydw i wedi bod mewn gofal iechyd ers 24 mlynedd ac yn gofalu am gleifion â chanser yr iau a salwch tebyg, felly roeddwn i’n gwybod beth i’w ddisgwyl.

“Ond roedd yn anodd iawn oherwydd roedd yn llawer i ddelio ag ef. Cefais fy nychryn gan fod gennyf ddwy ferch, ac mae angen i mi wneud yn siŵr bod pethau mor normal â phosibl iddynt.

“Gofalu am yr henoed yw fy swydd i, ond mae'n wahanol pan fyddwch gartref yn gofalu am eich gwraig - yr un yr ydych yn ei charu ac wedi bod yn briod â hi ers 19 mlynedd - a'i gweld yn brwydro drwy'r salwch hwn.

“Mae’n gallu bod yn frawychus iawn ac mae’n dal yn anodd iawn, ond rydych chi’n gwneud yr hyn a allwch i’r rhai rydych chi’n eu caru.

“Nid oes angen gofal rownd y cloc ar Rachel. Gall yrru yn y cyfnod cyn y driniaeth, felly mae'n bennaf yn ei helpu i wisgo a mynd i mewn ac allan o'r bath pan fydd wedi cael diwrnod anodd yn dilyn cemotherapi.

“Beth bynnag sy'n gwneud pethau'n haws iddi, fe'i gwnaf.”

Mae sefydliadau ar draws Bae Abertawe gan gynnwys Canolfan Gofalwyr Abertawe, Gwasanaeth Gofalwyr Castell-nedd Port Talbot, Partneriaeth Ranbarthol Gorllewin Morgannwg a Maggie's yn helpu gofalwyr di-dâl gyda chyngor budd-daliadau lles neu fynediad i grantiau a chronfeydd arbennig, cwnsela neu gymorth cyflogaeth.

LLUN: Eirian a Rachel ar ddiwrnod eu priodas.

Mae'n gefnogaeth sydd wedi helpu Eirian ers iddo ddod yn ofalwr Rachel ym mis Hydref y llynedd.

Dywedodd: “Rwyf wedi cael llawer o help gan Maggie’s. Maen nhw wedi fy helpu gydag ychydig o bethau o ran budd-daliadau. Ni fyddem wedi meddwl am hynny gan ein bod mewn swyddi amser llawn.

“Mae'r bwrdd iechyd hefyd wedi fy helpu i allu gweithio y tu allan i'r uned rydw i wedi'i lleoli i fynychu triniaeth Rachel yn Singleton, sy'n hwb gwirioneddol i ni gan y gallaf fod yn agos ati.

“Fy nghyngor i unrhyw un sy’n dod yn ofalwr neu sydd yn ei gamau cynnar yw edrych i mewn i’r cyflwr a’r elusennau a’r gwasanaethau sy’n gysylltiedig â’r salwch.

“Mae yna sefydliadau a all eich helpu gyda'ch hawliau a'ch cyfeirio at rai pethau.

“Fi yw’r math o berson sydd ddim yn hoffi gofyn am help am unrhyw beth, ond gall y sefydliadau hyn ysgafnhau’r baich a helpu mewn ffyrdd arbennig. Peidiwch â bod ofn estyn allan a byddwch yn synnu at faint o help y mae pobl yn fodlon ei roi i chi.

“Mae yna gefnogaeth ar gael ac mae'n bwysig iawn eich bod chi'n edrych i mewn i'r hyn rydych chi'n gymwys i'w dderbyn oherwydd gall leddfu'r pwysau mewn sawl ffordd. Rwyf wedi cael talebau ar gyfer fy siop fwyd tra bod ein cyfraddau dŵr wedi'u capio oherwydd bod angen i Rachel ddefnyddio llawer o ddŵr ar gyfer ei thriniaeth. Mae popeth yn helpu.”

YN Y LLUN: Mae Eirian wedi ei leoli yn Ysbyty Castell Nedd Port Talbot.

Isod, gallwch ddod o hyd i wasanaethau ledled Bae Abertawe sy'n darparu cymorth i ofalwyr di-dâl.

Mae Canolfan Gofalwyr Abertawe yn darparu cymorth a gwybodaeth i ofalwyr ar draws Abertawe drwy ddarparu cyngor ar fudd-daliadau lles; mynediad at grantiau a chronfeydd arbennig; gwasanaeth cwnsela; gofal seibiant; cymorth cyflogaeth; bod â rhiant-ofalwr, gofalwr sy'n oedolyn ifanc, gofalwr gwrywaidd a gwasanaethau dementia.

Gallwch fynd i wefan Canolfan Gofalwyr Abertawe yma.

Lansiwyd Gwasanaeth Gofalwyr Castell-nedd Port Talbot ym mis Ebrill 2009 i gefnogi'r arwyr di-glod sy'n gofalu am anwyliaid nad ydynt yn gallu gofalu amdanynt eu hunain.

Eu nod yw helpu gofalwyr di-dâl i gydnabod eu rôl ofalu a darparu cyngor, gwybodaeth a chefnogaeth i ofalwyr 18+ oed yng Nghastell-nedd Port Talbot. Dilynwch y ddolen hon i fynd i wefan Gwasanaeth Gofalwyr Castell-nedd Port Talbot.

Mae Partneriaeth Ranbarthol Gorllewin Morgannwg yn dod â sefydliadau a gwirfoddolwyr ynghyd i wella iechyd a lles pobl Castell-nedd Port Talbot ac Abertawe.

Un o flaenoriaethau allweddol y Bartneriaeth yw darparu cefnogaeth i Ofalwyr Di-dâl a gyrru'r newidiadau sydd eu hangen i wella gwasanaethau a gwella lles Gofalwyr Di-dâl ar draws y rhanbarth.

Ceir rhagor o wybodaeth am Bartneriaeth Ranbarthol Gorllewin Morgannwg yma.

Mae Carer's UK yn darparu gwybodaeth a chyngor ar ofalu, yn helpu gofalwyr i gysylltu â'i gilydd, yn ymgyrchu gyda gofalwyr dros newid parhaol, ac yn defnyddio arloesedd i wella gwasanaethau.

Gallwch fynd at wefan Carer's UK yma.

Mae Maggie's yn elusen sydd wedi'i lleoli ar dir Ysbyty Singleton sy'n darparu gofal a chymorth arbenigol am ddim.

Gallwch gyrchu eu gwefan yma.