Fferyllydd o Abertawe yn cefnogi ysbytai i ragnodi'n ddiogel yn ystod ymweliad Affrica

Mae fferyllydd o Fae Abertawe wedi ymweld ag ysbytai yn Affrica i'w dysgu am bwysigrwydd defnyddio gwrthfiotigau'n synhwyrol.

Ymwelodd y fferyllydd gwrthficrobaidd ymgynghorol Julie Harris â phum ysbyty ym Malawi i ddeall sut roedd eu fferyllwyr yn gweithio.

Nod yr ymweliad 11 diwrnod oedd hyrwyddo stiwardiaeth gwrthfiotigau - hyrwyddo a monitro'r defnydd o wrthfiotigau i gadw eu heffeithiolrwydd yn y dyfodol - rhywbeth y mae Julie yn ei wneud yn ei rôl ym Mae Abertawe.

Mae rhagnodi gwrthfiotigau mewn ffordd wedi'i thargedu yn helpu i leihau'r risg o ymwrthedd yn y dyfodol a lleihau sgîl-effeithiau annymunol posibl.

Roedd y daith yn estyniad o brosiect a ddechreuodd y llynedd pan ymwelodd cydweithiwr Julie, Charlotte Richards, â thri ysbyty ym Malawi.

Yn y llun: Julie Harris a chydweithwyr yn ymweld ag un o bum ysbyty.

Y llynedd, ffurfiodd Grŵp Fferyllwyr Gwrthficrobaidd Cymru Gyfan, y mae Julie a Charlotte yn rhan ohono, bartneriaeth â Chymdeithas Fferyllol Malawi.

Roedd y ddwy daith i’r wlad yn bosibl ar ôl i’r grŵp Cymru gyfan, sy’n cynnwys fferyllwyr gwrthficrobaidd o fyrddau iechyd eraill, dderbyn grantiau gan Bartneriaeth Stiwardiaeth Gwrthficrobaidd y Gymanwlad (CwPAMS).

Dywedodd Julie: “Eleni, ymwelon ni â phum ysbyty arall ym Malawi i hyrwyddo stiwardiaeth gwrthfiotigau a bod yn ofalus wrth ragnodi gwrthfiotigau yn yr ysbyty.

“Rydym wedi bod yn canolbwyntio ar ragnodi gwrthfiotigau yn y DU ers amser maith, ond dim ond dechrau ar ei thaith y mae Malawi mewn gwirionedd.

“Fel rhan o’r grant, fe wnaethom ni ymweliad o fewn y wlad er mwyn i ni allu deall yr heriau sy’n eu hwynebu a gwneud yn siŵr y bydd rheolwyr yr ysbyty yn gefnogol i’r fferyllwyr wrth iddynt ddechrau ar y gwaith hwn.

“Fe wnaethon ni gwrdd â’r meddygon, nyrsys a fferyllwyr arweiniol ym mhob ysbyty ac aethon nhw â ni ar daith o amgylch rhai o’r wardiau er mwyn i ni allu deall sut roedd eu systemau’n gweithio.

“Fe aethon ni hefyd i fferyllfeydd yr ysbytai i ddeall sut maen nhw’n gweithio a pha fath o wrthfiotigau sydd ganddyn nhw a rhai o’r heriau maen nhw’n eu hwynebu hefyd.”

Canol Zomba, Canol Frenhines Elizabeth, Ardal Mchinji, Ardal Dedza ac Ardal Ntcheu oedd yr ysbytai yr ymwelwyd â nhw yn ystod yr ymweliad.

Bydd y prosiect yn gweld pob un ohonynt yn cynnal archwiliad i ddeall pa wrthfiotigau sydd wedi'u rhagnodi a pham.

Bydd staff wedyn yn cael eu hyfforddi i gynyddu ymwybyddiaeth o stiwardiaeth gwrthficrobaidd, fel eu bod yn deall yr angen i fod yn ofalus wrth ragnodi gwrthfiotigau i sicrhau eu bod yn parhau i weithio cyhyd â phosibl.

Yna byddant yn ailadrodd eu harchwiliadau i weld a yw eu hyfforddiant wedi helpu i leihau neu newid rhagnodi gwrthfiotigau yn eu hysbytai.

“Yn ystod y daith hon, fe ddechreuon ni ganolbwyntio ar rai o’r ysbytai llai wrth iddyn nhw ymweld â rhai o’r ysbytai trydyddol mawr y tro diwethaf,” ychwanegodd Julie.

“Fe ddaethon ni â dau ysbyty trydyddol newydd i mewn ond hefyd tri ysbyty llai, i ganiatáu i’r ysbytai mwy gefnogi’r rhai llai.

“Yr hyn a welsom yn ystod ein hymweliad oedd bod gan yr ysbytai gyflenwad anghyson iawn o wrthfiotigau. Mae ganddynt fynediad cyfyngedig i'r ystod y gallant ei ddefnyddio ac yn eithaf rheolaidd maent yn cael cyfnodau sylweddol lle na allant gael gafael ar wrthfiotigau.

“Does ganddyn nhw chwaith ddim mynediad at wasanaethau labordy cyson yno chwaith.

“Unwaith y byddant wedi cwblhau eu harchwiliadau, byddwn yn gweithio gyda’r tîm ym Malawi i addasu’r pecynnau hyfforddi, o ystyried yr hyn a ddeallwn o’n hymweliad.”

Roedd fferyllwyr gwrthficrobaidd o Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan ac Iechyd Prifysgol Hywel Dda, sy'n rhan o grŵp Cymru gyfan, yn cyd-fynd â Julie.

Cyn bo hir, byddant yn trosglwyddo’r cyfrifoldebau hyfforddi i’r staff fferyllol ym Malawi i’w gweithredu.

Yn y llun: Julie (chwith) gyda'r fferyllwyr gwrthficrobaidd Charlotte Makanga o BIPBC, Ceri Phillips o BIPAB a Zoe Kennerley o BIPHD.

Mae cynlluniau ar y gweill eisoes i dîm Malawi ymweld â Chymru y flwyddyn nesaf, fel y gallant ddeall yn well sut mae staff fferylliaeth yn gweithio yn eu hamgylcheddau ysbyty.

Dywedodd Julie: “Bydd rhan o’r grant yn eu gweld yn dod i’n hysbytai i ddangos iddynt sut rydym yn gwneud pethau yng Nghymru.

“Yna gallant ddeall sut mae ein prosesau’n gweithio a chymryd unrhyw beth yn ôl y gallant ei roi ar waith yn ysbytai Malawi.

“Mae ymwrthedd i wrthfiotigau a’r ffaith bod ein gwrthfiotigau’n dod yn llai effeithiol dros amser yn broblem fyd-eang mewn gwirionedd.

“Bydd y cymorth y gallwn ei gynnig gan wledydd fel y DU, a’r profiad sydd gennym hyd yma, yn helpu gwledydd fel Malawi i ddechrau gweithio arno’n gyflymach ac yn fwy effeithiol.

“Mae ganddyn nhw gyfraddau ymwrthedd uchel ym Malawi, sy’n ei gwneud hi’n anodd iawn trin eu cleifion, yn enwedig gyda’u problemau cyflenwad.

“Gyda theithio byd-eang, bydd hynny hefyd yn effeithio arnom ni yn y DU, fel y mae gyda gwledydd eraill sydd â chyfraddau ymwrthedd uchel hefyd.

“Mae eu cefnogi a’u helpu i fynd i’r afael ag ef cyn gynted â phosibl yn bwysig er budd gofal cleifion ym Malawi ond hefyd er mwyn helpu i sicrhau gofal cleifion ar gyfer y dyfodol yn y DU hefyd.”