Mae cyn glaf yn Ysbyty Treforys, a gysegrodd ei fywyd i helpu eraill, yn dal i wneud hynny ar ôl iddo farw yn drist.
Cafodd Andrew Nicholson, a fwynhaodd ddau dymor fel maer tref Pontardawe ac a wasanaethodd fel cynrychiolydd undeb yn y DVLA, ei ruthro i Adran Achosion Brys Ysbyty Treforys ym mis Gorffennaf, yn dilyn amheuaeth o strôc.
Er gwaethaf ymdrechion gorau’r staff, bu farw’r dyn 60 oed a thad i ddau o blant yn ddiweddarach ar ôl sawl diwrnod yn Uned Gofal Dwys (ICU) yr ysbyty.
Yn y llun uchod: Andrew a Sue
Nawr mae ei deulu wedi cyflwyno siec o £1,400 i'r ysbyty fel diolch i'r rhai a weithiodd mor galed i achub ei fywyd, gan ofyn i'r arian fynd tuag at ardd ar gyfer yr ICU.
Mae Andrew hefyd yn helpu eraill trwy gydsynio i roi ei organau yn dilyn ei farwolaeth.
Dywedodd ei wraig, Sue Northcott: “Roedd y staff yn hollol anhygoel drwy’r amser. Yn wir, ni allaf eu beio ar unrhyw adeg. Roedden nhw mor ddeallus ac mor gefnogol.”
Fel diolch mae'r teulu - rhieni a chwaer Andrew, dau o blant, Cari a Geraint, ac wyres newydd - wedi gofyn i alarwyr wneud cyfraniad tuag at y prosiect ICU.
Dywedodd Sue: “Roedd Andrew wastad eisiau gwneud pethau’n well i bobl eraill. Dyna pam yr oedd yn gynrychiolydd undeb ac yn gynghorydd. Ef oedd y person mwyaf hael y gallech chi erioed ei gwrdd.
“Roeddwn i’n gwybod bod llawer o feddwl ohono ac roedden ni eisiau gwneud rhywbeth a fyddai’n helpu pobl eraill.”
Mae'r cais am arian i fynd tuag at wneud gardd i deuluoedd ar dir ger yr ICU.
Esboniodd: “Tra ein bod ni yn ICU roedd yna dywydd braf ond roedden ni mewn ystafell aros fechan, y rhan fwyaf o’r amser. Byddai wedi bod yn braf iawn mynd allan i'r fan lle roedd y staff yn gwybod ein bod ni.
“Pan wnaethon nhw sôn eu bod yn edrych i wneud gardd, roedd yn ymddangos yn berffaith i roi rhodd.”
Y weithred anhunanol arall oedd Andrew yn rhoi ei organau – proses a wnaed yn haws i’r teulu gan ei fod eisoes wedi siarad am ei ddymuniadau.
Dywedodd Sue: “Roedd Andrew wedi adnewyddu ei drwydded yrru yn ddiweddar ac wedi ticio’r blwch ar gyfer rhoi organau.
“Roedden ni’n siarad amdano’n aml fel teulu. Nid oedd erioed yn achos o orfod poeni amdano. Roeddem yn gwybod beth oedd ei eisiau ac aethom i lawr y llwybr hwnnw.
“Oherwydd ein bod ni wedi cael y sgyrsiau, rydyn ni fel teulu yn eithaf agored am y math yna o bethau doedd hi ddim yn anodd. Roedd y teulu cyfan yn cytuno'n llwyr. Doedd dim cwestiwn erioed.”
Os bydd organau Andrew yn cael eu trawsblannu bydd y teulu'n cael gwybod.
Dywedodd Sue: “Os bydd unrhyw beth yn dod ohono fe fyddan nhw’n dweud wrthym ni.
“Dw i’n meddwl ar hyn o bryd nad ydyn nhw wedi gallu gwneud llawer gyda’i organau ond mae popeth yn mynd i ymchwilio. Efallai y bydd ei lygaid yn dal i helpu rhywun.
“Mae unrhyw beth mae'n ei wneud bob amser yn gadarnhaol. Hyd yn oed os yw'n helpu i annog rhywun arall i ddilyn yr un llwybr.
“Cawsom sioc pan ddywedon nhw’r ffigyrau cyn lleied o organau sy’n cael eu rhoi o Dreforys mewn gwirionedd.”
Mae Sue yn annog eraill i gael y sgwrs.
Meddai: “Mae'n rhaid i chi normaleiddio'r math hwn o beth.
“Roedd fel ei angladd. Gwyddom beth oedd ei eisiau. Efallai ei fod yn swnio braidd yn rhyfedd ond roedden ni'n siarad am y math yna o beth drwy'r amser - pa gerddoriaeth hoffen ni a beth na fydden ni ei eisiau.
“Roedd y ddau ohonom yn gyfarwyddwyr Gŵyl Werin Pontardawe ar un adeg – roeddwn yn rhedeg y farchnad grefftau ac Andrew yn rheolwr safle – felly roedd gennym ni gerddoriaeth werin yn y gwasanaeth.”
Diolchodd Linda Middleton, yn Adran Gofal Critigol Mawr Treforys, i'r teulu am eu rhodd garedig a chanmol gweithredoedd Andrew wrth roi ei ganiatâd i roi organau.
Meddai: “Rwy’n gobeithio y bydd yn tanio pobl i gael y sgyrsiau anodd hynny gyda’u teuluoedd, os dim byd arall.
“Nid oes yr un ohonom yn byw am byth ac mae gwybod eich credoau a'n gwerthoedd yn bwysig. Mae hynny ynddo’i hun yn weithred o garedigrwydd, gan ei fod yn cymryd y baich o wneud penderfyniadau oddi ar weddill eich teulu.”
Dywedodd Kathryn Gooding, nyrs arbenigol ar gyfer rhoi organau: “Roedd Sue a’i theulu yn glir bod rhoi yn rhywbeth y byddai Andrew wedi’i ddymuno, gan sicrhau eu bod yn gallu gwneud penderfyniad a wnaeth mewn bywyd, yn ei farwolaeth.
“Rydyn ni’n parhau i gael ein llethu gan deuluoedd fel un Andrew sy’n meddwl am eraill ar eu cyfnod anoddaf.”
Datgelodd Kathryn hefyd fod Sue yn chwarae rhan weithredol wrth annog eraill i ystyried rhoi organau.
Dywedodd: “Nid yn unig y mae teulu Andrew wedi gwneud y cyfraniad hael i’n gardd ICU, ond mae Sue wedi cytuno’n garedig i fod yn rhan o’n Pwyllgor Rhoi Organau, grŵp i ddatblygu rhoi organau a meinwe o fewn ein bwrdd iechyd.”
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.