Cynllun ymarfer corff yn rhoi hwb i iechyd meddwl a chorfforol

Mae pobl yng Nghwm Afan yn dilyn gorchmynion meddyg ac yn taro'r gampfa fel ffordd o helpu eu cyflyrau meddygol.

Mae'r Cynllun Atgyfeirio Cleifion i Wneud Ymarfer Corff yn galluogi meddygon i atgyfeirio eu cleifion â chyflyrau meddygol amrywiol, yn gorfforol ac yn feddyliol, at hyfforddwr sy'n eu cefnogi i wella eu hiechyd a'u lles.

Ariennir y cynllun gan Grŵp Cydweithredol Clwstwr Lleol Afan (LCC), a chynhelir sesiynau yn Neuadd Gymunedol Glowyr Gwynfi ym Mlaengwynfi.

Mae CCL Afan yn gwasanaethu ardaloedd Aberafan, Baglan, Cwmafan, y Cymer, Glyncorrwg, Gwynfi, Margam, Port Talbot, Sandfields a Thai-bach yng Nghastell-nedd Port Talbot.

Yn y llun: Hyfforddwr Leigh Owen (chwith) gyda'r cyfranogwyr Glenn Pow, Cheryle Pow a Christine Whittingham.

Mae meddygon teulu yn cwblhau asesiad meddygol i wneud atgyfeiriadau i'r cynllun ac mae'r hyfforddwr yn cysylltu â chleifion yn ddiweddarach fel y gellir trefnu sesiwn sefydlu.

Yn ystod y sesiwn, mae'r hyfforddwr yn gofyn am ragor o fanylion am gyflwr meddygol y claf fel y gellir teilwra rhaglen ymarfer corff i'w helpu i gyflawni eu nodau orau.

Mae cleifion sy'n cael eu hatgyfeirio yn cynnwys y rhai â phroblemau cardiaidd, diabetes, gordewdra a phoen cefn neu gymalau amrywiol, yn ogystal â phroblemau emosiynol neu hwyliau, ymhlith cyflyrau eraill.

Cânt eu cefnogi a'u hannog gan yr hyfforddwr i gwblhau'r rhaglen ymarfer corff gyda'r nod o leddfu neu wella rhai o'u symptomau.

Dywedodd Leigh Owen, hyfforddwr yn Neuadd Gymunedol Glowyr Gwynfi: “I ddechrau mae’n ymwneud â deall gallu pobl a’u symudedd.

“Yna rwy’n newid y gwahanol ymarferion i weddu i’w gallu, yn ogystal â’u cyflyrau meddygol.

“Rydym yn bennaf yn helpu pobl gyda'u poen cefn, diabetes, poen yn y cymalau a phwysedd gwaed.

“Mae pawb yn mwynhau’r sesiynau ac yn dweud eu bod yn eu helpu. Mae pobl yn dweud bod eu cryfder a'u ffitrwydd cyffredinol yn dod yn llawer gwell."

Unwaith y bydd y sesiynau wedi dod i ben, anogir cleifion i barhau i wneud yr ymarferion a roddwyd iddynt.

Mae Glenn Pow yn un yn unig o'r bobl sydd wedi'u hatgyfeirio i'r rhaglen ers ei chyflwyno o fewn yr LCC.

Yn y llun: Glenn yn defnyddio peth o'r offer a ariannwyd gan y clwstwr.

“Fe wnes i ddioddef trawiad ar y galon a strôc ym mis Mehefin y llynedd,” meddai.

“Cefais fy mharlysu o’r canol i lawr o ganlyniad. Cynigiwyd ffisiotherapi i mi fel rhan o'm hadferiad ond dewisais yr opsiwn o raglen atgyfeirio ymarfer corff.

“Rwyf wedi bod yn dod bob wythnos am y misoedd diwethaf ac mae wedi fy helpu i ddod yn ôl i normal.

“Mae Leigh wedi helpu i fy adeiladu wrth gefn. Mae wedi bod yn wych.”

Atgyfeiriwyd gwraig Glenn, Cheryle, hefyd gan ei meddyg teulu i gymryd rhan yn y rhaglen i helpu gyda'i phoen cefn.

Ychwanegodd: “Rwyf wedi cael poen cefn ers blynyddoedd felly fe wnaeth fy meddyg teulu fy atgyfeirio gan eu bod yn meddwl y byddai rhai ymarferion cryfhau yn helpu.

“Rwyf wedi bod yn mynd i’r sesiynau am y ddau fis diwethaf ac rwy’n teimlo bod y boen wedi bod yn gwella.”

Yn ogystal ag ariannu'r rhaglen, roedd y clwstwr yn flaenorol yn darparu offer campfa i Neuadd Gymunedol Glowyr Gwynfi fel bod cleifion yn cael eu cyfeirio at y rhaglen ac aelodau o'r cyhoedd yn gallu eu defnyddio.

Nawr, mae LCC Afan wedi ariannu mwy o offer ar gyfer y neuadd gan gynnwys melin draed newydd, peiriant rhwyfo ac amrywiaeth o beiriannau gwrthsefyll pwysau.

Y gobaith yw y bydd yr offer newydd yn parhau i fod o fudd i iechyd a lles pobl yr ardal.

Dywedodd Dr Mark Goodwin, meddyg teulu ym Mhractis Grŵp Cwm Afan: “Mae lles corfforol ac emosiynol yn dylanwadu’n gadarnhaol ar iechyd person.

“Rydym wedi bod yn ffodus iawn yng Nghwm Afan i gael campfa leol, lle gall cleifion sydd â phroblemau corfforol neu emosiynol fynychu dosbarthiadau bach lleol mewn awyrgylch hamddenol, anghystadleuol, a chyda hyfforddwyr llawn cymhelliant i wella eu ffitrwydd.

“Mae llawer wedi gweld llai o unigrwydd, gwell stamina, gwell iechyd ac ymdeimlad o gyflawniad.

“Rydym yn ddiolchgar iawn i’n hyfforddwyr lleol sy’n rhoi llawer o’u hamser a’u hegni ac am y cymorth ariannol rydym wedi gallu ei gael gan y clwstwr i ariannu’r sesiynau hyn a phrynu offer am sawl blwyddyn i ddod.”

Dywedodd Andrew Griffiths, Pennaeth Datblygu a Chynllunio Clystyrau’r bwrdd iechyd: “Mae ein clystyrau ym Mae Abertawe yn ymdrechu i gefnogi ein poblogaeth leol i wella iechyd a lles, gan wneud hynny o fewn eu cymunedau lleol lle bynnag y bo modd.

“Mae’r rhaglen hon yn helpu i gefnogi ac annog pobl i wella eu ffitrwydd, gyda’r nod cyffredinol o fod o fudd i’w cyflyrau meddygol.

“Rydym yn falch o allu darparu’r rhaglen hon o fewn LCC Afan ac yn ddiolchgar i Neuadd Gymunedol Glowyr Gwynfi am eu rhan yn ei chyflwyno.”