Cydnabyddiaeth frenhinol am y rôl wrth gynllunio ymateb bwrdd iechyd i bandemig

Mae cynllunio ar gyfer ac ymateb i argyfyngau yn ail natur i Karen Jones.

Fel Pennaeth Parodrwydd, Gwydnwch ac Ymateb Brys (EPRR - Emergency Preparedness, Resilience and Response) Bae Abertawe, mae Karen wedi arfer disgwyl yr annisgwyl.

Ond ni allai dim fod wedi ei pharatoi ar gyfer y gwahoddiad arbennig a gafodd i gydnabod ei rôl yn ymateb y bwrdd iechyd i bandemig Covid-19.

Fel ffordd o ddiolch iddi am ei gwaith caled, gwahoddwyd Karen (yn y llun) i fynychu un o’r partïon gardd Brenhinol a gynhelir yn flynyddol ym Mhalas Buckingham.

Ei dyletswydd yw sicrhau bod y bwrdd iechyd yn barod ar gyfer risgiau uchel ac argyfyngau a’i fod yn gallu ymateb ac adfer pan fo angen.

Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, nid yw’n syndod bod llawer o’i gwaith o ddydd i ddydd wedi canolbwyntio ar yr ymateb i Covid-19.

Mae hyn wedi cynnwys paratoi ac ymateb i wahanol senarios, sefydlu canolfannau profi i ddechrau a chreu canolfan gydgysylltu lle gellid rhannu gwybodaeth hanfodol rhwng gwasanaethau.

“Fy ngwaith i yw ceisio bod un cam ar y blaen i geisio ein hatal rhag mynd i sefyllfa o argyfwng ond hefyd bod yn barod i ddelio â nhw os ydyn nhw’n digwydd,” meddai Karen.

“Roeddwn i’n gallu gweld llu o wybodaeth yn dod drwodd am yr achosion yn Wuhan ym mis Rhagfyr 2019. Ym mis Ionawr siaradais â’n Cyfarwyddwr Gweithredol Iechyd y Cyhoedd, Dr Keith Reid, amdano gan ei fod yn ymddangos fel pe bai’n cynyddu mewn gweithgaredd.

“Ar ôl dysgu mwy, dywedais fy mod yn meddwl y dylem ddefnyddio ein cynllun ymateb pandemig. Ymdriniais â’r achosion o’r frech goch yn 2013 ac roeddwn yn gwybod bod hwn yn argyfwng llanw cynyddol ac yn mynd yr un ffordd felly fe wnaethom ymateb yn gynnar.

“Rwy’n falch iawn o ddweud inni sefyll ein cynlluniau pandemig yn gynnar er mwyn bod yn barod.

“Fe wnaethom ddatblygu templedi yn seiliedig ar y wybodaeth am yr hyn oedd yn digwydd yn Wuhan a gofyn i grwpiau gwasanaeth ddatblygu ymatebion yn seiliedig ar nifer o senarios 'beth os'.

“Roedd yn rhaid i ni sefydlu pethau’n gyflym iawn.”

Fel rhan o’i rôl, mae darparu hyfforddiant ac ymarfer yn hollbwysig ac mae’n rhaid i Karen drefnu ymarferion staff fel ffordd o brofi’r cynlluniau brys sydd ar waith, pe bai eu hangen yn y dyfodol.

Ychydig fisoedd cyn i Covid-19 ddod i'r amlwg, roedd hi wedi trefnu ymarfer ymateb pandemig, ar y cyd ag Iechyd Cyhoeddus Cymru, ac aeth yr hyn a ddysgwyd ymlaen i fod yn sail i'r ymateb bywyd go iawn ym Mae Abertawe.

Dywedodd Karen fod cael canolfan cydgysylltu Covid, a elwir yn Gold Command, lle gallai uwch aelodau o staff dderbyn diweddariadau sefyllfa a rhannu gwybodaeth wedi bod yn hollbwysig wrth reoli’r ymateb.

Ar anterth y pandemig, cynhaliwyd cyfarfodydd deirgwaith y dydd gan fod canllawiau a gwybodaeth yn newid yn gyflym.

“Roedd yn achubwr bywyd oherwydd mewn argyfwng mae angen pwynt canolog i’r holl wybodaeth ddod i mewn er mwyn i chi allu ei reoli a’i ddosbarthu,” meddai Karen.

“Roedd fel tswnami yn dod tuag atom ac roedden ni’n ceisio gwneud synnwyr o’r holl wybodaeth, yn enwedig pan oedden ni’n derbyn sawl fersiwn o ganllawiau am yr un peth o fewn cyfnod byr o amser.

“Yn ogystal â’r ymateb enfawr o fewn y bwrdd iechyd, bu’n rhaid i ni hefyd gysylltu ag aml-asiantaethau a’r hyn sy’n cyfateb iddynt â strwythurau Gorchymyn Aur.

“Roedd yn ymateb rhyfeddol.”

Dywedodd Karen ei bod wedi’i synnu’n fawr i dderbyn y gwahoddiad i un o’r partïon gardd Brenhinol ond pwysleisiodd ei bod yn ymdrech tîm diolch i waith caled y rhai o’i chwmpas, yn ogystal â staff ehangach y bwrdd iechyd.

Yn y llun: Karen yn y parti gardd Brenhinol gyda'i gŵr Martin.

Ychwanegodd: “Roedd yn syrpreis llwyr ac roeddwn yn hynod ostyngedig gan nad oeddwn yn ei ddisgwyl mewn gwirionedd. Cefais anrhydedd.

“Roedd yn ddiwrnod cofiadwy iawn ac roedd y tywydd yn hyfryd. Roedd cymaint o bobl yn bresennol, i gyd yn cael eu cydnabod am eu cyfraniadau i gymdeithas, felly roeddwn yn teimlo'n wylaidd iawn i fod yn rhan ohono.

“Ar ddechrau’r pandemig roedd yn anodd ond roeddwn i wedi fy syfrdanu gan na allwn gredu sut roedd pawb yn tynnu at ei gilydd. Y cyfeillgarwch a'r gwaith tîm - roedd y teimlad clos cymunedol hwnnw'n rhywbeth na fyddaf byth yn ei anghofio.

“Mae wedi bod yn ymdrech tîm gan grynhoad o bobl a oedd yn gorfod dod at ei gilydd o bob maes, dan arweiniad Dr Keith Reid.

“Mae’n swydd anhygoel ac rydw i wrth fy modd oherwydd does dim un diwrnod yr un peth. Mae mor amrywiol a gallwch gyflawni cymaint.”

Dywedodd Siân Harrop-Griffiths, Cyfarwyddwr Strategaeth: “Roedd Karen yn allweddol wrth sefydlu ymateb Bae Abertawe i Covid, gan olygu ein bod ni o flaen y rhan fwyaf o fyrddau iechyd yn ein cynllunio.

“Er enghraifft, ni oedd y cyntaf i sefydlu canolfan brofi ar gyfer staff.

“Mae hi wedi gweithio’n ddiflino trwy’r pandemig, gan ddefnyddio ei sgiliau a’i phrofiad ar gynllunio at argyfwng a pharhad busnes i’n galluogi ni i ymateb cystal fel sefydliad.

“Mae hwn yn gyfle gwych i’w hymdrechion gael eu gwobrwyo.”