O Myfanwy i Delilah, mae cerddoriaeth wedi bod yn datgloi atgofion i gleifion dementia ym Mae Abertawe.
Perfformiodd telynores a feiolinydd o’r elusen 'Music in Hospitals and Care', gyngerdd arbennig i gleifion, perthnasau a staff Ysbyty Cefn Coed.
Cafodd penblwydd y GIG yn 75, a ddathlwyd ar ddechrau mis Gorffennaf eleni, ei nodi hefyd yn y digwyddiad gyda bwffe a chacen thema.
Dywedodd Chloe Baker, cydlynydd cerddoriaeth fyw yr elusen: “Daethom ni â thelynores a feiolinydd. Fel arfer pan fyddwn yn cynnig telyn a ffidil maent yn erfyn cerddoriaeth glasurol ond gallant gynnig cymaint mwy na hynny. Mae yna ddawnsio, maen nhw'n cael pobl i glapio - maen nhw'n cynnig ystod eang o repertoire gwahanol.
“Rwyf wrth fy modd yn trefnu ymweliadau yma oherwydd bod y staff mor ddeniadol ac mae bob amser ymateb cadarnhaol gan y cleifion.”
Ymwelodd y ddeuawd â dwy ward – Onnen a Derwen – gan chwarae cyngerdd awr ym mhob un.
Dywedodd y delynores, Marged Hall (chwith): “Roedd yn lle mor brydferth i ddod i berfformio oherwydd gallwch weld y pŵer sydd gan gerddoriaeth a sut mae gwahanol bobl yn cysylltu â gwahanol bethau.
“Mae wedi'i brofi bod cerddoriaeth yn helpu i ddatgloi atgofion cleifion dementia a gallwch chi weld yr ymateb hwnnw'n glir - hyd yn oed os nad ydyn nhw'n gallu cofio'r geiriau gallwch chi synhwyro bod yr alaw yn golygu rhywbeth iddyn nhw.
“Weithiau mae’n ymateb hapus ac weithiau mae’n fwy emosiynol ond mae’n bwerus iawn gwybod y gall cerddoriaeth estyn i’r man hwnnw lle mae dal i fod yn rhyw fath o ymateb ac emosiwn ac yna gweld sut mae hynny’n effeithio ar ein cynulleidfa. Mae'n brydferth iawn i'w weld.”
Ychwanegodd y feiolinydd, Angharad Smith (dde): “Dyma’r swydd orau yn y byd. Rydyn ni'n cael chwarae ein hofferynnau a chawn fwynhau diwrnod allan gwych o flaen pobl sydd fwyaf dymunol a hael gyda'u hamser a'u sylwadau.
“Os ydych chi'n chwarae rhywbeth maen nhw'n ei hoffi, byddan nhw'n dweud wrthych chi ei fod yn wych.
“Roeddem wrth ein bodd a chawsom ymatebion da gan Myfanwy a Delilah, a oedd yn anhygoel. Roedd llawer o ddawnsio, yn enwedig gan Handel.”
Gwahoddwyd perthnasau cleifion i'r cyngherddau.
Dywedodd Gene Scoele, a oedd yn ymweld â’i gŵr William: “Mae’n syniad gwych bod y bwrdd iechyd yn rhoi cynnig ar hyn.
“Mae wastad wedi caru cerddoriaeth. Rwy'n credu bod hyn yn dod â'r cyfan yn ôl. Rydyn ni wedi bod yn briod ers dros 60 mlynedd ac mae cerddoriaeth wastad wedi bod yn ei ben o’r byd.”
Dywedodd rheolwr y ward, Deborah Morgan: “Mae gennym ni amrywiaeth o gerddorion i mewn yn eithaf rheolaidd ar Ddydd Mercher ond roedd hyn ychydig yn wahanol oherwydd i ni hefyd nodi 75 mlynedd ers sefydlu’r GIG.
“Roedd yn dda iawn. Mae’r cleifion bob amser yn mwynhau eu hunain pan fyddant yn dod i mewn.”
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.