Cleifion yn cael eu bywydau yn ôl wrth i uned dialysis newydd agor ym Mhen-y-bont ar Ogwr

Mae agor uned dialysis o’r radd flaenaf ym Mhen-y-bont ar Ogwr nid yn unig wedi rhoi bywydau cleifion yn ôl ond yn fwy caredig i’r amgylchedd hefyd.

Hyd yn hyn, mae trigolion y dref wedi gorfod teithio naill ai i Dreforys neu Lantristant i gael dialysis. Roedd hynny'n golygu treulio llawer o amser ar y ffordd.

Ar yr un pryd, roedd yr unedau dialysis yn Ysbyty Treforys yn mynd ymhell dros eu capasiti, a arweiniodd at nifer sylweddol o bobl yn gorfod cael dialysis yn ystod y nos.

(Mae’r prif lun uchod yn dangos: Dr Tim Scale, Arenegwr Ymgynghorol ac Arweinydd Clinigol, Bethan Davies, Rheolwr Gwasanaeth, Abi Harris, Prif Swyddog Gweithredol Bae Abertawe, Sarah Siddell, Rheolwr Cyfarwyddiaeth, Dr Clare Parker Arenegwr Ymgynghorol a Chyfarwyddwr Clinigol, Deb Lewis, Pennaeth Swyddog Gweithredu)

Bellach mae gan Ben-y-bont ar Ogwr ei uned ei hun a ddatblygwyd mewn hen gampfa yng nghanolfan siopa Triangle ym Mracla. Mae’n rhan o fuddsoddiad 10 mlynedd o £70 miliwn ar draws De Cymru a ariennir yn gyfan gwbl gan Gydbwyllgor Comisiynu GIG Cymru drwy Rwydwaith Arennau Cymru.

Mae cleifion Pen-y-bont ar Ogwr bellach yn arbed 86 milltir yr wythnos ar gyfartaledd, bob wythnos. Mae un wedi lleihau eu teithio 170 milltir yr wythnos.

Mae hefyd wedi arwain at ostyngiad yn y galw am gludiant ambiwlans, gyda chleifion yn hyderus i yrru eu hunain i uned yn agos at eu cartrefi, sydd â maes parcio ei hun. Mae ffrindiau a theulu cleifion mewn sefyllfa well i ollwng yn lleol ac mae hyd yn oed sôn ymhlith rhai am rannu lifft.

Darperir gwasanaethau arennol gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe ar gyfer pobl yn ei ardal ei hun yn ogystal â’r rheini yn ardaloedd byrddau iechyd prifysgol Hywel Dda ac, ar gyfer Pen-y-bont ar Ogwr, Cwm Taf Morgannwg.

Mae gan uned Pen-y-bont ar Ogwr 21 o orsafoedd dialysis gydag uchafswm capasiti o 84 o gleifion drwy gydol yr wythnos i ganiatáu ar gyfer cynnydd yn y galw yn y dyfodol.

Fel unedau dialysis eraill ar draws De-orllewin Cymru, mae'n cael ei gomisiynu i gael ei redeg ar ran Bae Abertawe gan Fresenius Medical Care.

Mae’r cleifion yn parhau i fod dan ofal y GIG ac yn cael eu rheoli’n glinigol gan feddygon, fferyllwyr a dietegwyr sy’n weithwyr y GIG.

Cynhaliwyd digwyddiad agoriadol i ddathlu, gyda gwesteion yn cynnwys Prif Weithredwr Bae Abertawe, Abi Harris, Dr Altaf Hussein MS, Sarah Murphy MS, y Dirprwy Brif Weinidog Huw Irranca-Davies, cleifion a’u teuluoedd.

Ymunodd ffrindiau o’r trydydd sector â nhw, Ymddiriedolaeth Elusennol Morgannwg Endeavour a Popham Kidney Support.

Sefydlwyd Ymddiriedolaeth Elusennol Morgannwg Endeavour gyda’r nod penodol o godi ymwybyddiaeth o glefyd yr arennau yn yr ardal a hyrwyddo’r angen am gyfleusterau dialysis yn nes adref i boblogaeth Pen-y-bont ar Ogwr.

Roedd yr Ymddiriedolwyr yn bresennol i weld eu nodau’n cael eu gwireddu a diolchwyd iddynt am eu cefnogaeth foesol barhaus a’u hymgyrchu drwy’r amser.

Dywedodd Prif Swyddog Gweithredu Bae Abertawe, Deb Lewis, wrth westeion fod y daith i agor yr uned newydd yn un hir, yn ymestyn yn ôl sawl blwyddyn.

Diolchodd i Gydbwyllgor Comisiynu GIG Cymru a Rhwydwaith Arennau Cymru am ariannu'r rhaglen wella gwerth £70 miliwn.

“Mae’r galw am ddialysis yn cynyddu’n flynyddol, a rhagwelir twf o bump y cant bob blwyddyn,” meddai. “Bu dirfawr angen darpariaeth dialysis ychwanegol ers peth amser.

“Cyn i’r uned hon agor, roedd y ddarpariaeth agosaf yn Ysbyty Treforys, a oedd yn gweithredu ar gapasiti o 140 y cant.

“Arweiniodd hyn at gleifion yn gorfod dialysu yn hwyr yn y nos oherwydd diffyg lle yn ystod y dydd. Ac roedd yn ofynnol i’r rhai sy’n byw yn ardal Pen-y-bont ar Ogwr wneud teithiau rhy hir ar gyfer dialysis.”

Dywedodd Mrs Lewis fod uned Pen-y-bont ar Ogwr yn cynrychioli ymrwymiad gan Fae Abertawe i wella iechyd pawb yr oedd yn eu gwasanaethu yn barhaus.

Diolchodd i staff y bwrdd iechyd a fu'n rhan o'r prosiect a chydnabu'r berthynas waith agos â Fresenius.

Talodd Mrs Lewis deyrnged hefyd i’r ymgynghorydd arennol a Chyfarwyddwr Clinigol y gwasanaeth, Dr Clare Parker, gan ddweud: “Mae hi wedi bod yn gonglfaen gwelliant arennol ym Mae Abertawe. Mae ei harbenigedd clinigol, ei harweinyddiaeth a’i gweledigaeth wedi bod yn allweddol.”

Dywedodd Dr Parker, a dorrodd y rhuban i agor yr uned, fod cleifion wedi dweud wrthi ei fod fel cael eu bywydau yn ôl.

“Maen nhw'n deialu'n agosach at adref ac yn gallu ailafael yn eu gweithgareddau bob dydd wedyn,” meddai.

“Mae pobl wedi dweud eu bod yn gallu rhedeg i’r ysgol gyda’u plant neu wyresau neu fynd i’r criced ar y penwythnos oherwydd nad ydyn nhw bellach yn wynebu taith mor llafurus.

“Mae’n lleoliad gwych gyda pharcio rhagorol ac mae eisoes wedi cael derbyniad da iawn gan ein cleifion.”

Yn y cyfamser, mae tîm arennol Bae Abertawe a Fresenius yn parhau i gydweithio ar gynlluniau ar gyfer uned newydd arall, ar gyfer cleifion Castell-nedd Port Talbot.

Bydd yn cynnwys 27 o orsafoedd gydag uchafswm o 108 o gleifion yn ogystal ag ardal hyfforddi ar gyfer nyrsys sy'n dysgu pobl i ddialysu gartref.

Mae hen ffatri, Stationary House ym Mhort Talbot, wedi cael ei nodi ar gyfer ailddatblygu. Mae cais wedi ei wneud am ganiatâd cynllunio ac, os caiff ei gymeradwyo, mae'r bwrdd iechyd yn gobeithio y bydd yr uned yn agor yn ddiweddarach eleni.