Bydd siop un-stop newydd yn gwella mynediad ar gyfer triniaeth ffrwythlondeb

Ei gwneud yn haws i bobl gael mynediad at driniaeth ffrwythlondeb yw nod rhaglen beilot newydd ym Mae Abertawe sydd i ddechrau'r gwanwyn hwn.

Bydd Fertility Direct yn siop un-stop lle gallant gael eu hatgyfeirio gan eu meddyg teulu neu gysylltu â thîm y bwrdd iechyd eu hunain.

Ar hyn o bryd, bydd pobl sy’n cael anhawster beichiogi yn mynd at eu meddyg teulu ac yna’n cael eu cyfeirio at dîm ffrwythlondeb y bwrdd iechyd ar ôl mynd drwy gyfres o ymgynghoriadau.

Yna maent yn wynebu cyfres o brofion a all gymryd llawer o amser.

Mae angen cynnal profion o fewn cylch penodol ac weithiau mae angen eu hailadrodd, a all arwain at oedi yn y driniaeth.

Mae Adnan Bunkheila, athro meddygaeth atgenhedlu a llawfeddygaeth, yn cyflwyno'r prosiect i helpu i symleiddio'r broses.

Dywedodd yr Athro Bunkheila (chwith): “Mae fel braich arbenigol estynedig i ofal sylfaenol ac yn bont effeithlon i ofal arbenigol.

“Bydd yn caniatáu i gleifion gael mynediad at y gwasanaeth ffrwythlondeb arbenigol yn y ffordd fwyaf effeithlon.

“ Mae’r boblogaeth y mae meddygon teulu yn gofalu amdani ar hyn o bryd yn tueddu i fod yn hŷn felly mae’r tebygolrwydd o weld person ifanc â phroblemau ffrwythlondeb yn llai cyffredin mewn rhai meddygfeydd.

“Mae rhestrau aros yn mynd yn hirach oherwydd bod mwy o weithdrefnau i fynd trwyddynt cyn i benderfyniad gael ei wneud.

“Mae Covid wedi gwneud i ni feddwl am yr hyn rydyn ni’n ei wneud bob dydd ac i edrych ar sut y gellir gwneud pethau’n wahanol.

“Mae angen i bob claf ffrwythlondeb basio trwy ofal eilaidd lle rydym yn ymchwilio, yn gwneud diagnosis ac yn trin 95 y cant o holl achosion anffrwythlondeb.

“Gallwn wneud penderfyniad ar y ffordd orau ymlaen ar unwaith, naill ai i ddechrau meddyginiaethau, cynnal llawdriniaethau neu gychwyn triniaeth IVF yn Sefydliad Ffrwythlondeb Cymru yn Ysbyty Castell Nedd Port Talbot.

“Nid IVF yw diwedd y ffordd. Mae’r gyfradd llwyddiant genedlaethol ar gyfer IVF tua 30 y cant ac mae’r rhai nad ydynt yn beichiogi yn dod yn ôl atom am fesurau pellach.”

Dywedodd Dr Kinza Younas (ar y dde isod), ymgynghorydd obstetreg a gynaecoleg, y bydd Fertility Direct yn gofyn i feddygon teulu gyfeirio'r gwasanaeth at eu cleifion.

Meddai: “Pan fydd cleifion yn cysylltu â ni’n uniongyrchol, gallwn ofyn yr holl gwestiynau perthnasol fel ein bod yn cael y wybodaeth angenrheidiol a pherthnasol ar unwaith.

“Yna gellir trefnu’r holl brofion priodol, a threfnu apwyntiad fel bod gennym bopeth sydd ei angen arnom y tro cyntaf i ni weld y claf fel y gallwn wneud penderfyniad ar y ffordd orau ymlaen – ar yr un pryd, mewn un apwyntiad.”

Mae syniad yr Athro Bunkheila yn un o nifer o brosiectau gan staff Bae Abertawe sydd wedi cael eu derbyn gan y sefydliad iechyd mawreddog, Sefydliad Bevan.

Maent yn rhan o gynllun Enghreifftiol diweddaraf Bevan, sy’n hyrwyddo ac yn annog prosiectau arloesol sydd wedi helpu i wella iechyd a gofal i bobl ledled Cymru.

Mae'n gwahodd ymarferwyr gofal iechyd o bob rhan o Gymru i gyflwyno syniadau prosiect sy'n cael eu gwerthuso cyn eu datblygu ymhellach mewn lleoliadau ymarferol.

Comisiwn Bevan, sy'n cael ei gynnal a'i gefnogi gan Brifysgol Abertawe, yw prif felin drafod iechyd a gofal Cymru.

Mae’n dod â grŵp o arbenigwyr iechyd a gofal rhyngwladol ynghyd i roi cyngor annibynnol, awdurdodol i Lywodraeth Cymru ac arweinwyr yng Nghymru, y DU a thu hwnt.

Mae’n sicrhau y gall Cymru ddefnyddio arferion gofal iechyd gorau o bob rhan o’r byd tra’n aros yn driw i egwyddorion y GIG fel y’i sefydlwyd gan Aneurin Bevan.

Mae dyluniad a chynllunio Ffrwythlondeb Uniongyrchol bellach yn cael ei drafod gyda meddygon teulu. Mae cynllun peilot i fod i ddechrau y gwanwyn hwn, a bydd yn cael ei werthuso dros gyfnod o 12 mis.

Ychwanegodd yr Athro Bunkheila: “Mae’n syniad rydyn ni wedi bod yn meddwl amdano ers tro felly mae’n wych gweld rhaglen Enghreifftiol Bevan (Bevan Exemplar programme) yn ein hannog i edrych ar bethau o ongl wahanol.

“Mae ffrwythlondeb yn arbenigedd sy’n datblygu’n gyflym ac yn newid. Byddai atgyfeiriad cyflawn yn gofyn am ddau i bum ymweliad â'r feddygfa meddyg teulu ar gyfer pob partner.

“Gall meddygon teulu gefnogi’r claf mewn cymaint o wahanol ffyrdd ar ôl cael mynediad at wasanaethau ffrwythlondeb, ond mae sut mae’r claf anffrwythlon yn cyrraedd yr arbenigwr yn y lle cyntaf mewn angen dirfawr am newid.

“Gyda Fertility Direct, mae penderfyniadau doeth arbenigwyr yn cael eu gwneud yn fwy effeithiol ac effeithlon.”