Bydd gwasanaeth arloesol yn gweld seicolegwyr yn helpu i wella lles yn y gymuned

Bydd gwasanaeth newydd yn gweld seicolegwyr yn gweithio mewn cymunedau i helpu i gryfhau gwydnwch o amgylch iechyd meddwl a lles.

Bydd seicolegwyr cymunedol wedi'u lleoli i ddechrau o fewn tri o Gydweithrediadau Clystyrau Lleol y bwrdd iechyd - Cwmtawe, Iechyd y Bae a'r Cymoedd Uchaf.

Byddant yn ceisio datblygu dealltwriaeth seicolegol o anghenion cymunedol, asedau a ffactorau sy'n effeithio ar iechyd meddwl a lles pobl sy'n byw ym mhob ardal.

Mae’r gwasanaeth seicoleg gymunedol wedi’i gyflwyno i helpu i ddarparu ymyrraeth gynnar i wella cydnerthedd cymunedol gyda’r nod o atal yr angen i bobl gael mynediad at gymorth clinigol.

Yn y llun, o'r chwith: Seicolegydd cymunedol Dr Rebecca Wilson, arweinydd LCC Cwmtawe Mike Garner, Cyfarwyddwr Grŵp Gwasanaeth Cyswllt ar gyfer gwasanaethau sylfaenol a chymunedol Sharon Miller a Phennaeth Seicoleg Sarah Collier.

Mae Sharon Miller, Cyfarwyddwr Grŵp Gwasanaeth Cyswllt ar gyfer gwasanaethau sylfaenol a chymunedol, wedi arwain y rhaglen i gyflwyno seicoleg gymunedol i'r clystyrau.

Dywedodd: “Rwy’n falch iawn o fod yn gweithio’n agos gyda’r Pennaeth Seicoleg a LCC Cwmtawe i weithredu’r model hwn sydd â’r nod o wella iechyd yn y tymor hwy.

“Rwy’n edrych ymlaen at weithio gydag Iechyd y Bae a LCCs y Cymoedd Uchaf nesaf wrth i ni ymestyn y model i’r ardaloedd clwstwr hynny.

“Nod cyflwyno seicoleg gymunedol yw helpu a chefnogi cymunedau i ddatblygu a chynnal gwasanaethau i gefnogi iechyd meddwl a lles da.”

Bydd pob seicolegydd cymunedol yn cysylltu â sefydliadau a gwasanaethau sydd wedi'u lleoli ym mhob un o'r ardaloedd clwstwr, yn ogystal â thrigolion, i ddeall yr hyn sydd eisoes ar gael i bobl a'r hyn y gellid adeiladu arno i wella lles.

Dr Rebecca Wilson (yn y llun) yw seicolegydd cymunedol cyntaf y bwrdd iechyd ac mae wedi'i lleoli yn LCC Cwmtawe, sy'n cwmpasu ardaloedd Clydach, Llansamlet a Threforys yn Abertawe.

“Agwedd gychwynnol y rôl fu dysgu am yr ardal cymaint â phosibl sydd wedi cynnwys cyfarfod â thrigolion, sefydliadau sy’n gweithio yn y gymuned a gwasanaethau gofal sylfaenol,” meddai Rebecca.

“Trwy ddysgu am yr hyn sy’n digwydd yn y clwstwr, y nod yw datblygu asesiad seicolegol a dealltwriaeth o anghenion y gymuned ac edrych ar sut y gallwn adeiladu ar a chryfhau’r perthnasoedd sydd ganddynt â’i gilydd i helpu i wella less y trigolion".

Bydd y gwasanaeth arloesol yn gweld y seicolegwyr yn gweithio’n uniongyrchol gyda phartneriaid cymunedol, megis y trydydd sector, gofal cymdeithasol, yr heddlu, chwaraeon a grwpiau cymunedol, i sicrhau ymyrraeth gynharach i’r rhai sydd angen cymorth.

Dywedodd Dr Sarah Collier, Pennaeth Seicoleg y bwrdd iechyd: “Nid yw modelau sy’n seiliedig ar glinigau yn gweithio i bawb ac mae gan ein cymuned lawer iawn i’w gynnig i anghenion iechyd meddwl a lles ein poblogaeth.

“Bydd y seicolegwyr cymunedol yn gweithio gyda phobl allweddol i ddiwallu anghenion y gymuned ac i fanteisio ar asedau i alluogi pobl i ffynnu a thyfu.

“Er enghraifft, os yw sefydliad cymunedol yn gweithio gyda rhywun sy’n cael trafferth gyda’u hiechyd meddwl, efallai y byddan nhw’n teimlo ychydig allan o’u dyfnder wrth reoli hynny.

“Yna gall y seicolegwyr weithio gyda nhw i’w helpu i wella eu sgiliau rheoli iechyd meddwl a lles a galluogi’r person hwnnw ac eraill i ffynnu.”

Bydd y seicolegwyr hefyd yn treulio amser yn gwrando ar breswylwyr i helpu i nodi pa gymorth sydd ei angen ar eu cyfer, gyda'r nod o gydweithio i geisio gwneud gwelliannau.

“Os bydd cymuned yn nodi’r angen am grŵp rhianta, er enghraifft, efallai y bydd Rebecca’n gallu gweithio gyda nhw a phartneriaid cymunedol eraill i helpu i ddatblygu hynny,” ychwanegodd Sarah.

“Mae’n ddull sy’n seiliedig ar gryfderau lle bydd y seicolegwyr yn rhoi arweiniad i bartneriaid cymunedol, yn eu helpu i fanteisio ar eu hasedau a hefyd yn cynnig cymorth ar sut y gall pobl ddatblygu eu sgiliau i reoli eu hiechyd meddwl a’u lles.”

Dechreuodd rôl Rebecca yn gynharach eleni, gyda mwy o seicolegwyr cymunedol ar y gweill yn y misoedd nesaf a fydd wedi'u lleoli o fewn clystyrau eraill.

Dywedodd Sarah: “Rwy’n meddwl bod lleoli yn y clystyrau’n caniatáu i’r seicolegydd gael gwir ymdeimlad o’r gymuned honno a datblygu gwybodaeth dda o’r hyn sy’n digwydd.

“Rydyn ni’n gobeithio y bydd y seicolegwyr cymunedol yn helpu i gefnogi’r gymuned i ddiwallu anghenion pobl sydd wedi’u hymyleiddio neu efallai nad ydyn nhw’n gwybod sut i gael mynediad at wasanaethau a chymorth.”

Bydd y gwasanaeth hefyd yn gweithio'n agos gyda Phrifysgol Abertawe i helpu i werthuso ei effaith dros y blynyddoedd i ddod.

Dywedodd Mike Garner, arweinydd LCC Cwmtawe: “Rydym yn hynod o ffodus i fod yn rhan o’r gwasanaeth arloesol newydd hwn sy’n mynd i chwarae rhan hanfodol wrth hyrwyddo lles yn y gymuned.

“Bydd Rebecca yn ymgysylltu’n frwd ag aelodau’r gymuned, gan feithrin ymddiriedaeth a deall anghenion lleol.

“Gobeithio y bydd hyn yn meithrin ymdeimlad o berthyn ac yn annog deialog agored, yn enwedig ynghylch iechyd meddwl.

“Mae’n bwysig cofio bod unigolion iach yn gynnyrch cymunedau iach a gyda chymorth ein seicolegydd, gallwn geisio mynd i’r afael â phynciau ehangach iechyd corfforol yn ogystal ag iechyd meddwl, cysylltiadau cymdeithasol a lles.”

Ychwanegodd Sharon: “Yn seiliedig ar lwyddiant y model, yn y tymor hwy rydym yn gobeithio ei weld yn cael ei gyflwyno ym mhob un o’n wyth clwstwr.”