Bae Abertawe yw'r cyntaf yn y DU i ddarparu'r pigiad newydd MS 10 munud

Mam o Abertawe yw'r person cyntaf yn y DU i gael pigiad 10 munud newydd i helpu i atal datblygiad sglerosis ymledol (MS).

Yn flaenorol, bu'n rhaid i Emma Cullen gael trwyth mewnwythiennol (IV) ddwywaith y flwyddyn a fyddai'n cymryd hyd at bedair awr yn ystod pob ymweliad.

Ond mae'r feddyginiaeth ocrelizumab, sy'n helpu i atal ailwaelu ac arafu datblygiad MS, bellach wedi'i chymeradwyo i'w rhoi trwy chwistrelliad o dan y croen.

Mae MS, sy'n para gydol oes, yn digwydd pan fydd system imiwnedd person yn ymosod ar ei ymennydd a llinyn asgwrn y cefn.

Yn y llun: Emma, a gafodd y pigiad cyntaf, gyda'r tîm MS a staff yr Uned Ambiwlans Niwroleg Jill Rowe.

Mae'r system imiwnedd yn creu celloedd sy'n ymosod ac yn lladd firysau yn y corff ond i'r rhai ag MS, mae'r celloedd yn ymosod ar y nerfau yn lle hynny.

Mae Ocrelizumab yn glynu wrth un math o gelloedd, a elwir yn gelloedd B, ac mae'n helpu i'w dileu i'w hatal rhag cyrraedd ac ymosod ar yr ymennydd a llinyn asgwrn y cefn.

Mae'r driniaeth yn cael ei defnyddio'n benodol ar gyfer cleifion ag MS atglafychol actif (lle gall symptomau fflamio ond wedyn fynd i ffwrdd neu wella) neu MS cynradd cynnar sy'n gwaethygu (lle mae'r symptomau'n gwaethygu'n araf dros amser).

Roedd Bae Abertawe yn rhan o’r treial clinigol gwreiddiol ar gyfer y cyffur yn flaenorol ac mae bellach wedi rhoi’r pigiad cyntaf yn Uned Ambiwlans Niwroleg Jill Rowe yn Ysbyty Treforys.

I Emma, mae'r weithdrefn newydd yn newidiwr gemau.

“I ddechrau, ces i fy nghymryd i’r ysbyty gydag amheuaeth o strôc gan fy mod wedi colli pob teimlad yn fy ochr chwith, fy wyneb wedi disgyn ac roedd pinnau a nodwyddau gyda fi,” meddai’r gwas sifil.

“Es i’r Adran Achosion Brys a chael sgan CT, a ddaeth yn ôl yn glir.

“Cefais fy nghyfeirio am sgan MRI, a ddywedodd fod briwiau lluosog yn fy ymennydd a llinyn asgwrn y cefn. Roedd y cyfan yn sioc.”

Bu'n rhaid i Emma aros i episod arall ddigwydd cyn y gallai clinigwyr gadarnhau a oedd ganddi MS.

Ddwy flynedd yn ddiweddarach, tra allan gyda'i phartner a'i merch, collodd bob teimlad ar ochr chwith ei chorff eto a chafodd ddiagnosis o'r cyflwr yn ddiweddarach.

“Cyn gynted ag y gwnes i ddod dros y sioc ohono, trodd fy meddylfryd i fod eisiau gwneud popeth o fewn fy ngallu i’w atal rhag gwaethygu,” ychwanegodd Emma.

“Dechreuais gymryd ocrelizumab, a oedd yn arfer bod tua phedair awr o driniaeth IV bob chwe mis.

“Ers ei gymryd, nid wyf wedi cael atglafychiad o gwbl a does dim arwyddion o unrhyw friwiau newydd ar sganiau MRI.

“Ffoniodd Dr Owen Pearson fi ac esbonio’r dull newydd ac fe wnes i neidio arno.

“Yr un driniaeth yn union ydyw, dim ond trwy ddull gwahanol, a bydd yn golygu y bydd modd gweld a thrin mwy o bobl yn gynt.”

Bydd y dull newydd yn lleihau'r amser sydd gan gleifion i gael triniaeth, a fydd yn eu gweld yn dychwelyd i'w gweithgareddau dyddiol yn gynt o lawer nag o'r blaen.

Bydd hefyd yn creu mwy o amser i staff weld a thrin mwy o gleifion hefyd.

Dywedodd Dr Owen Pearson (yn y llun) , niwrolegydd ymgynghorol yn Ysbyty Treforys: “Er y byddai angen i glaf dreulio’r diwrnod cyfan yn yr uned, gobeithio y gallwn nawr eu trin o fewn amserlen llawer cyflymach.

“Yna gallant ddychwelyd i'w gweithgareddau dyddiol neu hyd yn oed ddychwelyd i'r gwaith.

“O’n safbwynt ni, mae’n golygu y gallwn ni drin mwy o bobl y dydd.

“Gallwn hefyd gwtogi’r amser y mae cleifion yn aros am driniaeth hefyd. Po gyflymaf y gallwn drin pobl, gorau oll.

“Mae’r math hwn o driniaeth yn rhoi’r cyfle gorau i gleifion fod yn sefydlog a pharhau i fyw eu bywydau.

“Y cyffur yw un o’r mathau mwyaf effeithiol o driniaeth a gall leihau’r risg o atglafychiad i gleifion dros 80 y cant.”

Mae Emma Horton yn nyrs glinigol arbenigol MS ac yn cefnogi cleifion yn y broses o ddewis pa driniaeth sydd orau iddyn nhw.

Meddai: “Bydd hyn yn galluogi cleifion i ddod i’r uned am gyfnod llawer byrrach. Mae'n newid bywyd iddyn nhw.

“Efallai na fydd yn rhaid iddyn nhw gymryd diwrnod i ffwrdd o’r gwaith neu fe allan nhw ddychwelyd i’r gwaith hefyd.

“Mae’n mynd i fod yn fuddiol iawn i’n cleifion ac rydyn ni’n gyffrous iawn.”

Wrth siarad am ei phrofiad o dderbyn y pigiad o dan y croen, dywedodd Emma: “Doeddwn i ddim yn teimlo unrhyw beth ac nid oedd hyd yn oed yn teimlo bod 10 munud wedi mynd heibio.

“Cefais fy syfrdanu – roedd y 10 munud yn teimlo mor gyflym.

“Mae fy swydd wastad wedi bod yn gymwynasgar iawn ac wedi rhoi amser i ffwrdd i mi gael y trwythau ond nawr mae’n rhoi’r dewis i mi fynd yn ôl i’r gwaith.

“Mae’n newidiwr gêm ac rydw i mor ddiolchgar i Dr Pearson a’r tîm am roi’r cyfle i mi fod y person cyntaf yn y DU i’w dderbyn.

“Rwy’n teimlo’n lwcus iawn a byddwn yn annog pob claf presennol a newydd i ystyried y ffordd newydd hon o roi’r driniaeth.”

Dywedodd Alexandra Strong, rheolwr Uned Ambiwlans Niwroleg Jill Rowe: “Roedd yn gyffrous cael y claf cyntaf yn y DU yn yr uned.

“Bydd y dull newydd yn golygu llai o amser yn yr ysbyty i gleifion a bydd yn caniatáu i ni fod yn fwy hyblyg a darparu triniaeth yn gyflymach o’r pwynt atgyfeirio.

“Mae’n newid cyffrous i’n cleifion sy’n cael arllwysiadau ocrelizumab yn yr uned, a fydd i gyd ymhen amser yn cael y cynnig i newid i’r pigiad o dan y croen hefyd.”