Arferion a ddyfarnwyd am gymryd camau i helpu'r blaned

Mae staff gofal sylfaenol yn cyflwyno ffyrdd gwyrddach o weithio ar draws eu practisau ym Mae Abertawe.

Mae practisau meddygon teulu, fferyllfeydd, optegwyr a phractisau deintyddol wedi bod yn ymdrechu i ddod yn fwy ecogyfeillgar drwy wneud newidiadau i’r ffordd y maent yn gweithio.

Lansiodd Iechyd Cyhoeddus Cymru Fframwaith a Chynllun Gwobrwyo Gofal Sylfaenol Gwyrddach Cymru yn genedlaethol i annog staff gofal sylfaenol i gyflwyno ffyrdd gwyrddach o weithio yn eu practisau.

Dyma'r cyntaf o'i fath yng Nghymru ac mae'n cynnwys cyfres o gamau 'gwyrdd' clinigol ac anghlinigol, gyda gwybodaeth ac adnoddau ategol i helpu gyda'r gweithredu.

Yn y llun: Dr Richard Thomas ym Meddygfa Ffordd y Brenin.

Gall practisau ddewis pa gamau i'w cwblhau, gan gyflawni un pwynt am bob un y maent yn llwyddo i'w wneud.

Wrth i nifer y camau a gwblhawyd gynyddu, felly hefyd y mae lefel y dyfarniad a gyflawnwyd – yn amrywio o efydd i arian ac yna aur.

Hyd yn hyn, mae 15 o bractisau ar draws Bae Abertawe wedi ymrwymo i'r fframwaith ac mae nifer ohonynt eisoes wedi ennill gwobrau arian ac efydd.

Dywedodd Oliver Newman, Hyrwyddwr Gofal Sylfaenol Gwyrddach a Rheolwr Is-adrannol Cynorthwyol ar gyfer Fferylliaeth a Rheoli Meddyginiaethau: “Mae’r cynllun gwobrau yn rhoi dewis o gamau gweithredu i bob contractwr gofal sylfaenol.

“Mae nifer ohonynt yn berthnasol i bob contractwr, ond mae hyblygrwydd i gontractwyr ddewis gweithredoedd sy'n benodol i'w maes gwaith.

“Mae llawer o’r camau gweithredu yn debygol o fod yn arfer safonol eisoes, megis diffodd yr holl offer ar ddiwedd y dydd neu ddefnyddio goleuadau ynni effeithlon.

“Er enghraifft, cam gweithredu penodol fyddai newid i anadlwyr sy’n fwy carbon-gyfeillgar mewn fferyllfeydd.

“Mae yna 50 o gamau gweithredu i gyd, gydag wyth angen eu cwblhau i ennill gwobr efydd.”

Hyd yn hyn, mae deintyddfa 'The Dental Lounge' Glyn-nedd a Talbot Road, y ddau yng Nghastell-nedd Port Talbot, wedi derbyn gwobrau efydd am eu hymdrechion.

Mae Optegwyr Gŵyr wedi derbyn gwobrau arian am y camau y mae wedi’u cymryd, ac mae Meddygfa Ffordd y Brenin, yn Abertawe, wedi ennill gwobr aur.

Dywedodd Dr Richard Thomas, meddyg teulu ym Meddygfa Ffordd y Brenin: “Fel meddygfa rydym wedi cyflwyno pethau fel defnyddio papur mwy cynaliadwy, felly mae ein tywelion llaw yn bapur brown ac nid ydynt yn cael eu cannu.

“Mae’n cael llai o effaith amgylcheddol gan nad yw’r papur wedi’i liwio. Rydym hefyd yn defnyddio'r un peth ar gyfer y gorchuddion papur ar ein soffas archwiliad.

“Drwy gydol y feddygfa rydyn ni hefyd wedi edrych ar ein defnydd o PPE, rydyn ni’n gwneud yn siŵr nad ydyn ni’n defnyddio menig yn ddiangen, a phrin rydyn ni’n defnyddio unrhyw fenig o gwbl nawr.

“Yn ein cegin mae gennym ni fagiau ar gyfer ailgylchu papur, cardbord, gwydr, caniau a phlastig, yn hytrach na dim ond bag du, ac rydym hefyd yn prynu te a choffi Masnach Deg.

“Mae ein nyrsys yn ymwneud â switshis anadlydd, lle rydym yn ceisio symud tuag at ddefnyddio anadlyddion powdr sych sydd ag ôl troed carbon llawer is o gymharu ag eraill.

“Mae gennym ni hefyd dechnegydd rhagnodi sy’n cynnal adolygiadau o feddyginiaeth, gan gynnwys faint o anadlyddion sydd ganddyn nhw efallai nad oes arnyn nhw eu hangen. Os yw cleifion ar nifer fawr o bresgripsiynau, byddant yn nodi hynny ac yn gweld a oes angen gwneud newidiadau.”

Mae Dr Thomas wedi cynnal cyfarfodydd gyda staff practis i godi ymwybyddiaeth o ddod yn fwy ecogyfeillgar ac mae wedi cael cyfarfodydd ehangach gyda chydweithwyr yng Nghlwstwr Cydweithredol Lleol Iechyd y Ddinas (LCC).

Mae'r meddygfeydd sy'n weddill o fewn y LCC hefyd wedi'u hannog i ymrwymo i'r fframwaith.

Ychwanegodd: “Rwy’n meddwl ei bod yn bwysig fel gweithwyr gofal iechyd proffesiynol i weithredu ar y fframwaith hwn a dylem gydnabod, yn ogystal â bod o fudd i’r amgylchedd, fod ganddo fanteision iechyd i bobl.

“Mae yna lawer o bethau y gallwch chi eu gwneud sy'n lleihau eich ôl troed carbon sy'n dda i chi yn ogystal â bod yn dda i'r blaned.

“Mae rhai o staff ein practis yn beicio i'r gwaith er enghraifft, sy'n gwella ffitrwydd cardiofasgwlaidd.

“Mae gennym ni sefyllfa lle mae pawb ar eu hennill os gallwn ni weithredu’n wahanol gan fod iddo fanteision iechyd, yn ogystal â lleihau ein hôl troed carbon.”

Yn y llun: Dywedodd Dr Thomas fod y practis yn ceisio symud tuag at ddefnyddio anadlwyr powdr sych a phapur brown ar soffas archwilio.

Y gobaith yw y bydd y cynllun yn parhau i adeiladu ar ymrwymiad y bwrdd iechyd i ddod mor gynaliadwy â phosibl ar draws ei wasanaethau a'i safleoedd.

“Rydym am annog practisau i gofrestru gan fod y dewis a hyblygrwydd o ran camau gweithredu o fewn y fframwaith yn gwneud hyn yn hawdd ei gyflawni,” ychwanegodd Oliver.

“Mae’r fframwaith hefyd yn cyd-fynd â Chynllun Gweithredu Datgarboneiddio Bae Abertawe, gan gefnogi nod y bwrdd iechyd o ddod mor gynaliadwy â phosibl.”

Dilynwch y ddolen hon i wefan Gofal Sylfaenol Un lle gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am y fframwaith Gofal Sylfaenol Gwyrddach.