Torri'r stigma trwy siarad am farwolaeth mewn digwyddiad arbennig

Bydd sgyrsiau ynghylch marw, marwolaeth a phrofedigaeth ar frig yr agenda mewn digwyddiad sy’n ceisio chwalu’r stigma ar bwnc y mae llawer yn teimlo y mae’n rhy anodd ei drafod.

Mae tri gwasanaeth ym Mae Abertawe wedi sefydlu digwyddiad Galar Da sy'n annog pobl i siarad am farwolaeth - boed hynny drostynt eu hunain, cefnogi rhywun sy'n cynllunio ar gyfer diwedd oes, neu sydd wedi cael profedigaeth yn ddiweddar.

Bydd Gwasanaeth Parasol Diwedd Oes y bwrdd iechyd, y Gwasanaeth Gofal ar ôl Marwolaeth ac Ymddiriedolaeth Tŷ Olwen wrth law i drafod pynciau pwysig yn ymwneud â marwolaeth, tra bydd y gwasanaeth corffdy a nifer o gwmnïau lleol a darparwyr cymorth profedigaeth trydydd sector yn bresennol.

Mae'r digwyddiad yn agored i bawb a bydd yn cael ei gynnal rhwng 11am a 2pm yn Ysbyty Treforys ar ddydd Mercher, Mai 10. Mae'n cyd-daro ag Wythnos Ymwybyddiaeth Byw Nawr (Mai 8-14), gyda'r ffocws eleni ar Byw Nawr yn y gwaith.

 YN Y LLUN: (O'r chwith i'r dde) Philippa Bolton, Arbenigwr Nyrsio Clinigol Parasol Diwedd Oes; Kimberley Hampton-Evans, Rheolwr Gwasanaeth Gofal ar ôl Marwolaeth; Sarah Romano, Gweithiwr Cymorth Gofal ar gyfer y Gwasanaeth Parasol Gofal Diwedd Oes, Helen Martin, Rheolwr Cefnogi Gwirfoddolwyr yn Nhŷ Olwen.

Dywedodd Kimberley Hampton-Evans, Rheolwr Gwasanaeth Gofal ar ôl Marwolaeth: “Yn aml nid yw dechrau sgyrsiau am farw mor anodd ag y byddech chi'n meddwl.

“Bob blwyddyn, mae pobl ledled y wlad yn defnyddio Wythnos Ymwybyddiaeth Byw Nawr fel eiliad i annog pob cymuned i ddechrau siarad ym mha bynnag ffordd, siâp neu ffurf sy’n gweithio iddyn nhw.

“Mae Byw Nawr yn credu mewn diwylliant agored sy’n sôn am farwolaeth, a lle mae pobl yn teimlo y gallant wrando a chefnogi’r rhai sy’n cynllunio ar gyfer diwedd oes, sy’n marw ac sydd wedi cael profedigaeth.

“Mae diffyg bod yn agored mewn cymdeithas wedi effeithio ar ansawdd ac ystod y gwasanaethau cymorth a gofal sydd ar gael i gleifion a theuluoedd. Mae hefyd wedi effeithio ar ein gallu i farw ble neu sut y byddem yn dymuno. Rydym am dorri’r stigma, herio rhagdybiaethau a normaleiddio natur agored y cyhoedd ynghylch marwolaeth, marw a phrofedigaeth.

“Ar gyfer y digwyddiad hwn, bydd ein staff arbenigol yn cynnig te, coffi, clust i wrando a digon o sgwrs am y pynciau hynod bwysig hyn.”

Mae Glenda Morris (yn y llun), Nyrs Glinigol Arbenigol Parasol Diwedd Oes, yn rhan o dîm sy'n hyfforddi staff trwy raglen hyrwyddwr diwedd oes y bwrdd iechyd.

Meddai: “Mae’r stigma sy’n gysylltiedig â galaru, a diffyg dealltwriaeth o’r hyn y mae’n ei olygu i fod yn sâl a beth sy’n digwydd pan fyddwch chi’n marw, yn golygu bod llawer yn brwydro i ymdopi wrth wynebu heriau anochel bywyd – nid yw’r gweithle yn eithriad.

“Rydyn ni’n treulio cymaint o’n bywydau yn y gwaith felly ni ddylai neb orfod cuddio eu profiadau o farwolaeth a marw rhag eu cydweithwyr.

“Trwy siarad â’r rhai o’ch cwmpas, gallwch wneud yn siŵr bod gweithleoedd wedi’u sefydlu’n iawn i gefnogi pobl sy’n sâl, yn gofalu am y rhai o’u cwmpas, neu sydd wedi colli rhywun sy’n agos atynt.”

Mae’r digwyddiad yn agored i bawb, a gellir dod o hyd iddo i lawr y coridor o’r brif fynedfa ac mewn cwrt ar eich ochr dde. Bydd gwirfoddolwyr desg flaen hefyd yn rhoi cyfarwyddiadau o'r brif fynedfa.