Nyrs yn cael ei chydnabod ar ôl datblygu clinig un cam ar gyfer darpar gleifion canser

Mae nyrs arbenigol wedi'i chydnabod am helpu menywod i gael diagnosis cyflymach a thriniaeth tymor byr ar gyfer canser nes y gellir perfformio llawdriniaeth.

Mae Paula Bidder, uwch nyrs hysterosgopydd wedi'i lleoli yn Ysbyty Castell-nedd Port Talbot, ac yn arwain y gwasanaeth gwaedu ar ôl diwedd y mislif (PMB).

Mae hyn yn helpu i leihau nifer yr apwyntiadau ac ymweliadau i'r clinig ar gyfer cleifion â chanser endometriaidd posibl, sy'n effeithio ar y groth.

Mae'r gwasanaeth clinig un cam yn darparu sgan uwchsain ac ymgynghoriad cyn i ferched naill ai gael hysterosgopi, triniaeth a ddefnyddir i archwilio tu mewn i'r groth, neu gael eu rhyddhau ar yr un diwrnod.

Mae gwaedu ar ôl diwedd y mislif yn golygu pump y cant o'r atgyfeiriadau i'r clinig gynaecoleg, gyda phwrpas y gwasanaeth PMB i  canser endometriaidd mewn cleifion.

Roedd y broses flaenorol yn cynnwys cleifion yn gorfod ymweld sawl tro i gael sgan uwchsain, ac yna ymgynghoriad a biopsi o leinin y groth, cyn gorfod dychwelyd yn ddiweddarach i gael hysterosgopi o dan anesthetig cyffredinol.

Dywedodd Paula, a arferai weithio fel chwaer ward iau mewn gynaecoleg: “Sefydlais y clinig PMB gwreiddiol gyda chydweithiwr yn Ysbyty Singleton yn 2007.

“Bedair blynedd yn ddiweddarach, symudwyd y clinig i Ysbyty Castell-nedd Port Talbot i ganoli'r gwasanaeth.

“Ers 2018, gyda chymorth y tîm gynae-oncoleg, mae’r clinig wedi cymryd dull un cam lle cynhelir sgan uwchsain, ymgynghoriad, hysterosgopi a biopsïau yn yr un apwyntiad.

“Mae'n golygu y gellir gwneud cleifion yn ymwybodol yn yr apwyntiad o ddiagnosis posibl o ganser endometriaidd a threfnir ymchwiliadau pellach.

“Mae cleifion sydd â diagnosis cadarnhaol o ganser endometriaidd yn cael eu hadolygu o fewn wythnos gan y tîm gynae-oncoleg gyda chefnogaeth arbenigol nyrsys clinigol. Gellir rhoi sicrwydd i'r rhai y mae eu hysterosgopïau'n ymddangos yn glir.

“Gan fod y clinig yn cael ei arwain gan nyrsys, mae hefyd yn rhyddhau clinigau ymgynghori fel y gall cydweithwyr weld cleifion eraill a amheuir fod ganddyn nhw ganser ar frys.”

Tra parhaodd y gwasanaeth PMB heb unrhyw oedi yn ystod y pandemig, addaswyd y trefniadau safonol mewn ffordd a oedd o fudd i gleifion â chanser endometriaidd a atgyfeiriwyd i gael llawdriniaeth.

Yn y llun: Un o'r posteri a greodd Paula

Ychwanegodd Paula, sy’n un o ddim ond pedwar uwch nyrs hysterosgopydd yng Nghymru ar ôl cymhwyso yn 2015: “Oherwydd y pandemig bu oedi cyn i fenywod â chanser endometriaidd gael llawdriniaeth.

“Ynghyd â’r tîm gynae-oncoleg fe wnaethom ddewis mewnosod System Wterine Intra Mirena (IUS), sy’n gweithio yn erbyn y canser endometriaidd trwy ryddhau progestogen, hormon sy’n atal leinin y groth rhag tewhau.

“Mae’n caniatáu inni liniaru’r oedi mewn llawfeddygaeth yn ddiogel ar gyfer y menywod sydd naill ai wedi cael diagnosis o ganser endometriaidd neu hyperplasia endometriaidd, sy’n newidiadau a all arwain at ganser.”

Ychwanegodd Paula: “Rhwng Mawrth 1^af a Tachwedd 27^ain 2020, cynhaliais archwiliad bach, gan nodi’r menywod yr oeddwn wedi perfformio hysterosgopi arnynt ac yr oedd eu endometriwm yn ymddangos yn amheus am ganser.

“Yn ystod yr amser hwn nodwyd 34 o ganserau endometriaidd ac mewnosodwyd Mirena IUS ar 24 o ferched.”

Creodd Paula ddau boster i hyrwyddo'r gwasanaethau sydd ar gael yn y clinig.

O ganlyniad mae hi wedi cael ei chydnabod yng Ngwobrau Gwella Ansawdd Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe, yn ogystal ag yng Nghynhadledd Uwch Ymarferydd Nyrsio (ANP), lle cafodd ei gwaith ei arddangos.

Ychwanegodd: “Roeddwn wedi synnu’n fawr fy mod wedi ennill y wobr ond hefyd yn falch iawn oherwydd fy mod yn angerddol iawn am fy ngwaith.

“Rwy’n gweithio gyda thîm deinamig sy’n angerddol am iechyd menywod ac yn croesawu ffyrdd arloesol o weithio.

“Rydym yn darparu gofal cyfannol unigol wedi'i seilio ar dystiolaeth ac rydym yn adlewyrchu anghenion a barn bersonol pob merch.

“Rwy’n teimlo bod gennym wasanaeth euraidd ac rwy’n teimlo bod y cleifion yn haeddu cael hynny.

“Amlygodd adborth o arolwg boddhad cleifion fod yn well ganddyn nhw ddod i wasanaeth un cam gan fod llai o straen a phryder.”

Dywedodd Paula fod llawer o fenywod yn teimlo bod y gwasanaeth yn fwy cyfleus gan nad oedd yn rhaid iddynt gymryd amser ychwanegol i ffwrdd o'r gwaith na gofyn i berthynas fynd â nhw i apwyntiadau.

Roedd y rhai a allai fod â chanser endometriaidd hefyd yn ddiolchgar eu bod yn ymwybodol o hyn ar yr un diwrnod â'u hapwyntiad.

Ychwanegodd Sharron Price, Pennaeth Nyrsio Gwasanaethau Oedolion: “Rwy’n falch iawn o weld y gwaith rhagorol y mae Paula wedi’i roi ar waith yn cael ei gydnabod yng Nghynhadledd ANP.

“Nid yn unig i rannu’r gwerth a’r buddion y mae clinigau un cam yn eu gwneud i’r cleifion sydd angen ei gyrchu, ond hefyd i arddangos a dathlu’r cyfraniad y mae Paula wedi’i wneud i nyrsio ac fel ysbrydoliaeth ar gyfer ymarfer ymlaen llaw fel hysterosgopydd nyrsio uwch. ”