Mae uned meddygon teulu arloesol yn gweithio gyda pharafeddygon i leddfu pwysau'r gaeaf ar adrannau Damweiniau ac Achosion Brys

Bydd gwasanaeth meddygon teulu unigryw yn helpu i leddfu pwysau ar barafeddygon ac Adran Achosion Brys Ysbyty Morriston y gaeaf hwn.

Gan weithio gyda Gwasanaeth Ambiwlans Cymru, mae'r Uned Meddygon Teulu Acíwt (AGPU) yn Ysbyty Singleton eisoes yn helpu cannoedd o bobl bob mis nad oes ganddynt afiechydon sy'n peryglu bywyd ond sydd angen gofal brys heb ei gynllunio o hyd.

Nawr, wrth i'r galw am ofal heb ei drefnu gynyddu yn ystod misoedd y gaeaf, mae'r uned yn barod i gyfeirio mwy o gleifion i'r lleoedd mwyaf priodol i gael help yn hytrach na'r Adran Achosion Brys (ED).

Pan ddaw galwad 999 i mewn, mae triniwr galwadau Ymddiriedolaeth Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn pennu ei flaenoriaeth, ac ymatebir i'r alwad cyn gynted â phosibl.

Fodd bynnag, os oes oedi cyn bod ambiwlans ar gael, mae meddygon teulu bellach yn adolygu'r cleifion hyn yn uniongyrchol, felly does dim rhaid iddynt aros i gael eu gweld gan barafeddyg.

Chwith: Dr Stephen Greenfield, arweinydd clinigol ar gyfer yr Uned Meddygon Teulu Acíwt yn Ysbyty Singleton

Mae'r meddyg teulu yn edrych ar fanylion yr achos ac yn cysylltu â'r claf i weithio allan yr hyn sydd ei angen arno. Yn aml, mae hyn yn golygu eu bod yn cael dewis arall cyflymach a mwy priodol yn lle ymweld â'r ED.

Esboniodd Dr Stephen Greenfield, sy'n arwain gwasanaeth AGPU yn Singleton:

“Rydyn ni'n edrych ar fanylion y galwadau ac yn gweithio allan beth yw'r dull mwyaf priodol o helpu.

“Rydyn ni'n ffonio'r claf ac yn siarad â nhw am yr hyn sydd wedi digwydd, beth yw ei hanes ac yn trafod yr opsiynau gorau sydd ar gael iddyn nhw.

“Efallai eu bod nhw wedyn yn mynd i ysbyty arall - yn hytrach nag ED Ysbyty Morriston - neu eu bod yn dal i ymweld â Morriston ond yn cael cludiant tacsi.

“Efallai y byddwn yn cysylltu â'u meddygfa yn lle - mae'n dibynnu ar y sefyllfa a'r hyn y mae'r claf yn fwyaf cyfforddus ag ef.

“Dewis arall fyddai iddyn nhw gael eu gweld yn uned AGPU neu eu derbyn i Ysbyty Singleton.”

Mae'r AGPU hefyd yn gweithio gyda pharafeddygon sydd wedi mynychu galwadau, i'w cynghori ar y ffordd orau o weithredu i glaf.

Ychwanegodd Dr Greenfield: “Pan fyddwn yn gweithio gyda pharafeddygon sydd wedi ymweld â rhywun, nid yw 83 y cant o’r cleifion y mae’r parafeddygon yn eu trafod â ni yn dod i ben yn ED Morriston.

“Nid yw pedwar ar hugain y cant o’r cleifion hyn yn mynd i’r ysbyty o gwbl.”

Hyd yn hyn mae'r gwasanaeth AGPU wedi cael derbyniad da gan bobl sydd angen sylw meddygol, ac wedi rhyddhau nifer o ambiwlansys i fynychu galwadau mwy brys.

“Rydyn ni wedi cael rhywfaint o adborth gan gleifion eu bod nhw'n gwerthfawrogi ein bod ni'n galw wrth iddyn nhw aros i barafeddyg gyrraedd gan fod hyn yn rhoi rhywfaint o sicrwydd iddyn nhw,” meddai Dr Greenfield.

Dywedodd Jeff Morris, Rheolwr Gweithrediadau Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn Abertawe, Castell-nedd Port Talbot a Phen-y-bont ar Ogwr:

“Wedi mynd yw’r dyddiau pan fyddai rhywun yn ffonio 999 ac anfonir ambiwlans yn ddi-oed a heb unrhyw asesiad ystyrlon o’r broblem.

“Gyda’r galw am ein gwasanaethau yn cynyddu o flwyddyn i flwyddyn, mae’n rhaid i ni feddwl yn ddoethach am sut rydyn ni’n defnyddio ein hadnoddau ac yn fwy arloesol ynglŷn â sut rydyn ni’n cael cleifion i mewn i’r system yn y ffordd iawn.

“Nid yr Adran Achosion Brys yw’r ateb bob amser, a dyna pam rydym yn gweithio gyda’n cydweithwyr ar y bwrdd iechyd i ddargyfeirio pobl oddi wrtho pe bai modd delio â’u salwch neu anaf yn well mewn man arall.

“Mae'r dystiolaeth yn dangos bod y fenter hon yn gwneud tolc go iawn yn nifer y galwadau y mae'n ofynnol i ni eu mynychu, gan ryddhau ein criwiau a'n cerbydau i ymateb i argyfyngau mwy difrifol eraill.”

Yn ystod cyfnod diweddar o bythefnos, o'r galwadau a basiwyd i'r uned, canslwyd yr ambiwlans a oedd i fod i fod yn bresennol a darparwyd opsiwn arall mewn 71.4 y cant o achosion.

Mewn 32.7 y cant o'r digwyddiadau hyn nad oedd yn rhaid i'r claf ymweld ag ysbyty o gwbl. Fe'u cyfeiriwyd naill ai at eu meddyg teulu eu hunain neu eu rhyddhau yn gyfan gwbl

Ar hyn o bryd mae'r gwasanaeth yn rhedeg ar yr adegau prysuraf, gydag un meddyg teulu yn canolbwyntio ar adolygu'r pentwr o alwadau sy'n aros i barafeddyg fod yn bresennol. Bydd yn ehangu yn ystod yr wythnosau nesaf, fodd bynnag, diolch i weithredu systemau cymorth TG newydd.