Mae nosweithiau agored radiotherapi yn helpu i dawelu meddwl cleifion cyn triniaeth

Mae cleifion yn cael teithiau o amgylch adran radiotherapi yn Abertawe i'w helpu i deimlo'n gyfforddus cyn iddynt ddechrau eu triniaeth canser.

Mae nosweithiau agored misol yn rhoi cyfle unigryw iddyn nhw a'u teuluoedd ddarganfod popeth sydd angen iddyn nhw ei wybod a gofyn cwestiynau.

Mae'r adran radiotherapi yn rhan o Ganolfan Canser De-orllewin Cymru, neu SWWCC, yn Ysbyty Singleton.

Mae'r brif ddelwedd uchod yn dangos y claf Phillip Short gyda, o'r chwith i'r dde: Anna Iles - pennaeth dros dro radiotherapi; Nadia Saunders, prif radiograffydd; Kate Peoples, radiograffydd; Stuart Foyle, radiograffydd gwella ansawdd; Charlie Hughes, radiograffydd; Victoria Meikleham, radiograffydd; a Caitlin John, uwch radiograffydd.

Gan fod y SWWCC yn wasanaeth rhanbarthol sy'n cwmpasu ardaloedd byrddau iechyd Bae Abertawe a Hywel Dda, mae'n rhaid i lawer o gleifion deithio o gyn belled i'r gorllewin ag Aberystwyth i gael radiotherapi.

Fel nad yw'r cleifion hyn yn colli allan ar y nosweithiau agored os na allant wneud y daith hir i ac o Abertawe, mae staff yn defnyddio technoleg ddigidol i ddarparu cysylltiadau ar-lein byw.

Dechreuodd y nosweithiau agored tua 10 mlynedd yn ôl ac fe'u derbyniwyd yn dda nes i'r pandemig orfodi seibiant hir. Ailgychwynasant yn 2024 ac maent wedi profi yr un mor werthfawr ag o'r blaen.

Roedd Antonio Carrier (yn y llun ar y dde), o Drefansel yn Abertawe, yn bresennol yn y noson agored ddiweddaraf.

Dywedodd: “Roeddwn i'n meddwl ei fod yn addysgiadol iawn ac yn gwneud y profiad yn llawer haws.”

Dywedodd pennaeth dros dro’r gwasanaeth ar gyfer radiotherapi, Anna Iles: “Dechreuon ni’r nosweithiau agored yn wreiddiol i geisio rhoi cefndir gwell i gleifion er mwyn iddyn nhw deimlo’n fwy cyfforddus ar ddiwrnod cyntaf y driniaeth.

“Mae cleifion a’u perthnasau’n bryderus iawn. Dydyn nhw ddim yn gwybod beth i’w ddisgwyl. Dydy’r rhan fwyaf o bobl ddim yn gwybod beth yw radiotherapi mewn gwirionedd, a dydyn nhw ddim yn gwybod beth i’w ddisgwyl o ran y peiriannau.

“Rydym yn darparu gwybodaeth am y driniaeth radiotherapi, yn dangos yr adran i gleifion ac yn dangos y peiriannau triniaeth iddynt na fyddent fel arfer yn cael y cyfle i’w gweld nes iddynt ddechrau’r driniaeth mewn gwirionedd.

“Rydym hefyd yn rhoi trosolwg byr iddynt o sgîl-effeithiau radiotherapi, y gefnogaeth maen nhw'n ei derbyn drwy gydol y driniaeth a gwasanaethau cymorth eraill y gallwn eu cynnig yn yr ysbyty a'r cyffiniau hefyd.”

Fel arfer, mae cynrychiolwyr o Maggie's cyfagos yn mynychu, i arddangos yr hyn y gallant ei gynnig yn eu canolfan ar safle Singleton.

Rhoddir gwybodaeth i gleifion hefyd ar linell gyngor Macmillan ynghyd â chyngor ariannol, dietegol a chyngor arall.

“Defnyddiwyd adborth o’r ychydig flynyddoedd cyntaf i ddarganfod beth oedd yn fwyaf defnyddiol i’r cleifion a’u teuluoedd,” meddai Anna.

“Mae’r adborth rydyn ni wedi’i gael wedi bod yn wych. Mae rhoi cyfle i gleifion a’u teuluoedd ddod i’r adran a siarad â ni yn eu helpu i deimlo’n gyfforddus ar gyfer diwrnod cyntaf y driniaeth.”

Mae pob noson agored yn dechrau gyda chroeso te a choffi, ac yna cyflwyniad gan staff radiotherapi a thaith o amgylch yr adran.

Ar ôl hynny mae sesiwn Holi ac Ateb, gyda chleifion a theuluoedd hefyd yn gallu gofyn cwestiynau yn breifat.

Roedd Phillip Short, o Rydaman, hefyd yn y noson agored ddiweddaraf, gan ei disgrifio fel awr werth chweil ac addysgiadol iawn.

“Cafodd llawer o fanylion eu trafod nad oeddwn yn gwybod amdanynt,” meddai. “Roedd yn braf bod gyda grŵp o bobl yn mynd trwy’r un profiad â fi.

“Hefyd, rhoddodd cwrdd â thîm o bobl broffesiynol iawn lawer o sicrwydd i mi. A phaned hyfryd o de hefyd!”

Mae cleifion hefyd yn gallu mwynhau'r un buddion hyd yn oed os na allant gyrraedd adran Singleton yn bersonol.

“Mae rhai yn mynychu’r nosweithiau agored,” meddai Anna. “Mae gennym ni gleifion yn dod o leoedd fel Machynlleth, Tyddewi, ac Aberystwyth, sy’n teithio am ychydig oriau da.

“Ond yn amlwg i rai cleifion, yn enwedig os nad ydyn nhw'n teimlo'n dda iawn, mae'n ormod iddyn nhw, yn enwedig yn ystod misoedd y gaeaf.”

Felly daeth y tîm i fyny â'r syniad o ddefnyddio Attend Anywhere, gwasanaeth galwadau fideo diogel y GIG a ddefnyddir ym Mae Abertawe ac mewn mannau eraill ar gyfer clinigau ac ymgynghoriadau ar-lein.

Gall cleifion sy'n ymuno o bell wylio cyflwyniad y tîm a chael y cyfle i ofyn cwestiynau'n breifat. Mae yna daith fyw o amgylch y peiriannau radiotherapi hefyd.

Mae staff yn rhoi gwybod i gleifion am y sesiynau, gan esbonio pa mor fuddiol y gallant fod, tra bod posteri yn eu hysbysebu wedi'u lleoli o gwmpas yr adran.

“Ni fyddai’r nosweithiau hyn yn bosibl heb gefnogaeth ac ymroddiad ein staff sy’n gwirfoddoli i’w cynnal,” meddai Anna.