Mae coesau a breichiau artiffisial yn cael eu hailgylchu i roi bywyd newydd i'r rhai sydd wedi'u colli yn Affrica

Bydd pobl sydd wedi colli braich neu goes sy'n byw yn Affrica yn cael y cyfle i fyw'n fwy annibynnol gan ddiolch i rodd o goesau a breichiau prosthetig wedi'u hailgylchu ac offer arall gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.

Bydd elusen Legs4Africa yn ailbwrpasu a dosbarthu cannoedd o gydrannau a phrosthesisau y mae wedi’u derbyn gan y Gwasanaeth Aelodau Artiffisial a Chyfarpar (ALAS), sydd wedi’i leoli yn y Ganolfan Adsefydlu Arbenigol yn Ysbyty Treforys, a fydd yn helpu pobl na fyddent fel arall yn gallu fforddio prostheses.

Mae'r symudiad hefyd yn atal yr aelodau prosthetig ail-law rhag mynd i safleoedd tirlenwi - neu lenwi gofod storio yn y Ganolfan. Roedd pob claf a roddodd brosthesis eisoes wedi cael un arall.

Dywedodd yr uwch brosthetydd Paul Drayton: “Yn hanesyddol byddem wedi cael gwared ar brosthesisau a oedd wedi’u gwneud yn anaddas dros gyfnod o amser ac y tu allan i’w gwarant drwy naill ai eu hanfon fel gwastraff cyffredinol i safleoedd tirlenwi neu drwy gael eu hailgylchu yn ôl i’w deunyddiau crai.

“Felly, yn hytrach na chael gwared ar y coesau a breichiau prosthetig hyn yn gyfan gwbl, gallai rhai o’r cydrannau fod yn ddefnyddiol wrth adeiladu neu gydosod prosthesis ar gyfer cleifion mewn gwledydd sy’n datblygu.

“Bydd cydrannau’r goes yn cael eu dadheintio’n ddwys a hefyd yn cael eu hailasesu ar gyfer cywirdeb mecanyddol gan Legs4Africa cyn iddynt gael eu cludo i Affrica. Unwaith y byddant wedi’u derbyn yno, gellir eu defnyddio i roi breichiau a choesau cyflawn newydd at ei gilydd ar gyfer y llu o bobl sydd wedi colli breichiau neu goesau mewn tlodi yno sydd ag angen dirfawr am symudedd.”

Sefydlwyd Legs4Africa 10 mlynedd yn ôl a chynigwyd y prosthesis sbâr gan ALAS i’r elusen. Mae ei sylfaenedd, cyn ffotograffydd Tom Williams, a ymwelodd â’r Ganolfan i gasglu rhoddion o ddwsinau o aelodau a chydrannau, megis cymalau pen-glin prosthetig.

Dywedodd: “Roeddwn yn ymweld â Gambia ac yn treulio amser gyda theulu yr oedd ei dad wedi colli coes oherwydd diabetes.

“Cefais fesuriadau ar gyfer ei fonyn a dywedais wrtho pan gyrhaeddais yn ôl i'r DU y byddwn yn gweld beth y gallwn ei wneud i'w helpu. Pan ddychwelais, cwrddais â phrosthetydd a gytunodd yn garedig i adeiladu coes yn ei amser ei hun am bris cost. Wnes i ddim dweud wrth y teulu fy mod wedi bod yn lwcus yn cael coes i'r tad, a chymerais hi yn ôl i'w synnu.

“Roedd yn weithred o garedigrwydd ar hap, ond nes i mi weld y dyn yn ei dderbyn doeddwn i ddim yn sylweddoli beth roedd yn ei gynrychioli. Cymerodd y baich oddi ar y teulu a gallai fynd yn ôl i weithio.

“Yr ysbrydoliaeth sydd wedi arwain at sefydlu Legs4Africa.”

Chwith: Rheolwr Prosthetig Peter McCarthy a Tom Williams o Legs4Africa

Nod yr elusen yw darparu adsefydlu fforddiadwy i bobl sydd wedi colli aelodau o’r corff ledled Affrica, i’w galluogi i fyw’n annibynnol drwy ddarparu breichiau a choesau prosthetig ynghyd ag adsefydlu corfforol ac emosiynol.

Cânt eu darparu i bobl sydd wedi colli breichiau a choesau oherwydd problemau iechyd fel diabetes, afiechyd neu ryfel ac mae bellach mewn partneriaeth â 10 canolfan symudedd ar draws saith gwlad.

“Rydyn ni’n sicrhau bod gan bob canolfan yr arbenigedd a’r adnoddau sydd eu hangen i ddefnyddio’r rhannau rydyn ni’n eu hanfon,” meddai Tom.

“Unwaith y bydd y rhannau'n cyrraedd, mae prosthetwyr yn y canolfannau yn eu defnyddio i adeiladu neu atgyweirio breichiau a choesau prosthetig ar gyfer pobl na fyddent efallai byth yn cerdded eto.

“Yna mae blychau o rannau coesau prosthetig a deunyddiau eraill fel sanau bonion yn cael eu danfon gan wasanaethau negesydd o ddrws i ddrws, sy’n ein galluogi i fynd â breichiau allan i hyd yn oed yr ardaloedd mwyaf anghysbell a’r cymunedau mwyaf ymylol.

“Mae yna lawer o bobl sydd wedi colli breichiau neu goesau ac rydym hefyd wedi eu cefnogi i ddod at ei gilydd trwy grwpiau eiriolaeth, a all eu helpu gyda phethau fel cefnogaeth emosiynol a chynghori cyfoedion.”

Mae'n rhaid i ddyfeisiau meddygol a roddir i gleifion drwy ALAS, gan gynnwys y rhai a weithgynhyrchir yn fewnol, gael eu rheoli drwy gydol eu cylch bywyd, o'u cynllun i'w gwaredu. Derbyniodd y gwasanaeth ardystiad yn ddiweddar sy'n galluogi'r cyn brothesisau i gael eu rhoi'n ddiogel i'r elusen.

Dywedodd y Rheolwr Rheoleiddio a Chydymffurfio, Dr Rebecca Nix: “Ym mis Mawrth cawsom ardystiad o’u system rheoli ansawdd sydd newydd ei rhoi ar waith sy’n rhoi sicrwydd i gleifion Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe fod y gwasanaeth ALAS wedi dylunio, gweithgynhyrchu a darparu coesau ac ategolion yn ddiogel, yn ogystal â sicrwydd i’r bwrdd iechyd o gydymffurfiad ALAS â rheoliadau dyfeisiau meddygol esblygol.”

Prif lun: Naomi Bowey a Tom Williams o Legs4Africa, gyda Peter McCarthy a Tom Drayton o ALAS