Annog y cyhoedd i ddychwelyd anadlwyr i fferyllfeydd i fynd i'r afael â chynhesu byd-eang

Gofynnir i bobl ddychwelyd anadlwyr nad oes eu hangen arnynt mwyach i fferyllfeydd cymunedol i helpu'r frwydr yn erbyn cynhesu byd-eang.

Mewn prosiect peilot llwyddiannus yng Nghlwstwr Cydweithredol Lleol y Cymoedd Uchaf (LCC) dychwelwyd 1,249 o anadlwyr yn ystod treial yn Fferyllfa Cwm Nedd dros gyfnod o flwyddyn.

Yn y llun: fferyllydd arweiniol LCC y Cymoedd Uchaf, Niki Watts.

Mae llwyddiant y peilot, y cyntaf o'i fath yng Nghymru, wedi arwain at wyth fferyllfa'r LCC bellach yn ailgylchu'r anadlyddion sy'n cael eu dychwelyd iddynt.

Mae holl elfennau'r anadlydd yn cael eu hailgylchu ar gyfer plastig a metel tra bod nwyon sy'n weddill, sy'n cyfrannu at gynhesu byd-eang, yn cael eu cywasgu a'u hailddefnyddio.

Gellir dychwelyd anadlwyr diangen i unrhyw un o 93 fferyllfa gymunedol Bae Abertawe.

Y gobaith yw os bydd digon o anadlwyr yn cael eu dychwelyd i fferyllfeydd yna bydd modd cyflwyno'r cynllun ailgylchu i weddill y fferyllfeydd o fewn y bwrdd iechyd - fel y mae yn LCC y Cymoedd Uchaf.

Dywedodd Sam Page, Pennaeth Gofal Sylfaenol Bae Abertawe: “Gall fferyllwyr cymunedol roi cyngor ar effaith amgylcheddol anadlwyr a phwysigrwydd eu dychwelyd i’r fferyllfa gymunedol pan nad oes eu hangen arnynt mwyach.

“Bydd fferyllfeydd yn anfon yr anadlwyr i’w llosgi sy’n fwy diogel i’r amgylchedd nag anadlwyr sy’n cael eu rhoi mewn gwastraff cyffredinol a mynd i safleoedd tirlenwi.

“Does dim ots a ydyn nhw’n wag neu’n dal â rhywfaint o ddos ynddynt – rydyn ni’n annog pobl i fynd â’u hanadlwyr i fferyllfeydd i’w gwaredu.”

Mae miloedd o anadlwyr plastig sy'n ymddangos yn wag yn cael eu hanfon gyda gwastraff cartref i safleoedd tirlenwi neu eu rhoi mewn cynwysyddion ailgylchu plastig bob blwyddyn.

Er y credir eu bod yn wag, mae ganddynt nwyon gweddilliol o hyd sy'n niweidiol i'r amgylchedd.

Dywedodd Niki Watts, prif fferyllydd yr LCC: “Os na cheir gwared ar anadlyddion yn briodol, gall fod yn niweidiol i’r amgylchedd.

“Mae’r GIG yn ymdrechu i fod yn garbon niwtral a byddai hyn yn ein helpu i gyrraedd y nod hwnnw.

“Rydym wedi bod yn gwneud hyn yn LCC y Cymoedd Uchaf am y 12 mis diwethaf ac mae wedi bod yn llwyddiannus iawn.

“Rydyn ni’n gweld mwy a mwy o gleifion yn dychwelyd eu hanadlwyr i’n fferyllfeydd.”

Gall aelodau'r cyhoedd ymweld ag unrhyw fferyllfa gymunedol ledled Bae Abertawe i roi eu hanadlwyr dros y cownter.

Mae staff hefyd wedi bod yn tynnu sylw at yr effaith y mae anadlwyr yn ei chael ar yr amgylchedd mewn ffyrdd eraill.

Yn ddiweddar, creodd dau aelod o dîm fferylliaeth Bae Abertawe brosiect a ddangosodd i ba raddau y byddai cyfnewid anadlyddion dogn mesuredig (MDI) am anadlwyr powdr sych (DPI), lle bo’n briodol, yn dda i gleifion a’r blaned.

Yn ogystal â’r manteision amgylcheddol, a fyddai’n lleihau ôl troed carbon y bwrdd iechyd o’r hyn sy’n cyfateb i 552 o deithiau car o amgylch y byd, bydd y newid hefyd yn helpu cleifion i reoli eu cyflyrau’n well.

Sefydlwyd clinigau dan arweiniad fferyllwyr i helpu i wella gofal asthma, rheoli clefydau ac addysgu cleifion am dechneg anadlwyr yn ogystal â'r effaith y mae anadlwyr yn ei chael ar yr amgylchedd.

Arweiniodd addysgu cleifion ar y manteision y byddai'r newid hwn yn ei gael ar eu hiechyd a'r amgylchedd at ostyngiad o 79 y cant mewn allyriadau carbon dros gyfnod y prosiect o 10 wythnos.

Ychwanegodd Sam: “Mae’r bwrdd iechyd wedi ymrwymo i’r agenda datgarboneiddio o fewn y GIG.

“Mae cynyddu nifer yr anadlyddion sy’n cael eu dychwelyd i fferyllfeydd yn rhoi cyfle i’r cynllun ailgylchu gael ei gyflwyno ym mhob fferyllfa.

“Rydym yn obeithiol y bydd mwy o gleifion yn dod â’u hanadlwyr i mewn a fydd yn golygu y bydd mwy o fferyllfeydd yn gallu ailgylchu anadlwyr sydd wedi’u defnyddio yn y dyfodol.”