Cyngor cwsg

Mae anhunedd yn golygu eich bod yn cael problemau cysgu yn rheolaidd. Fel arfer mae'n gwella trwy newid eich arferion cysgu.

Gwiriwch a oes gennych anhunedd

Mae gennych anhunedd os ydych yn rheolaidd:

ei chael yn anodd mynd i gysgu
deffro sawl gwaith yn ystod y nos
gorwedd yn effro yn y nos
deffro'n gynnar a methu mynd yn ôl i gysgu
dal i deimlo'n flinedig ar ôl deffro
yn ei chael hi'n anodd napio yn ystod y dydd er eich bod wedi blino
teimlo'n flinedig ac yn flin yn ystod y dydd
yn ei chael yn anodd canolbwyntio yn ystod y dydd oherwydd eich bod wedi blino

Os oes gennych anhunedd am gyfnod byr (llai na 3 mis) fe'i gelwir yn anhunedd tymor byr. Gelwir anhunedd sy'n para 3 mis neu fwy yn anhunedd hirdymor.

Faint o gwsg sydd ei angen arnoch chi

Mae pawb angen gwahanol faint o gwsg.

Ar gyfartaledd:

oedolion - 7 i 9 awr
plant - 9 i 13 awr
plant bach a babanod - 12 i 17 awr

Mae'n debyg na fyddwch chi'n cael digon o gwsg os ydych chi wedi blino'n gyson yn ystod y dydd.

Beth sy'n achosi anhunedd

Yr achosion mwyaf cyffredin yw:

straen, pryder neu iselder
swn
ystafell sy'n rhy boeth neu oer
gwelyau anghyfforddus
alcohol, caffein neu nicotin
cyffuriau hamdden fel cocên neu ecstasi
jet lag
gwaith sifft

Sut gallwch chi drin anhunedd eich hun

Mae anhunedd fel arfer yn gwella trwy newid eich arferion cysgu.

Gwnewch:

mynd i'r gwely a deffro ar yr un pryd bob dydd
ymlacio o leiaf 1 awr cyn mynd i'r gwely - er enghraifft, cymryd bath neu ddarllen llyfr
gwnewch yn siŵr bod eich ystafell wely yn dywyll ac yn dawel - defnyddiwch lenni trwchus, bleindiau, mwgwd llygad neu blygiau clust os oes angen
ymarfer corff yn rheolaidd yn ystod y dydd
gwnewch yn siŵr bod eich matres, clustogau a gorchuddion yn gyfforddus

Peidiwch

peidiwch ag ysmygu nac yfed alcohol, te neu goffi o leiaf 6 awr cyn mynd i'r gwely
peidiwch â bwyta pryd mawr yn hwyr yn y nos
peidiwch ag ymarfer o leiaf 4 awr cyn mynd i'r gwely
peidiwch â gwylio'r teledu na defnyddio dyfeisiau, fel ffonau symudol, cyn mynd i'r gwely, oherwydd mae'r golau llachar yn eich gwneud chi'n fwy effro
peidiwch â napio yn ystod y dydd
peidiwch â gyrru pan fyddwch chi'n teimlo'n gysglyd
peidiwch â chysgu i mewn ar ôl noson wael o gwsg a chadwch at eich oriau cysgu arferol yn lle hynny

Sut y gall fferyllydd helpu gydag anhunedd

Gallwch brynu tabledi neu hylifau (a elwir weithiau’n gymhorthion cysgu) o fferyllfa a allai eich helpu i gysgu’n well.

Mae rhai yn cynnwys cynhwysion naturiol fel triaglog, lafant tra bod eraill yn cynnwys gwrth-histamin.

Ni allant wella anhunedd ond gallant eich helpu i gysgu'n well am 1 i 2 wythnos. Ni ddylid eu cymryd mwyach.

Gall rhai o'r cynhyrchion hyn gael sgîl-effeithiau, er enghraifft, gallant eich gwneud yn gysglyd. Gallai hyn ei gwneud hi'n anodd i chi wneud rhai pethau fel gyrru.

Gwiriwch gyda'ch meddyg cyn cymryd unrhyw beth ar gyfer eich problemau cysgu.

Ewch i weld meddyg teulu os:

nid yw newid eich arferion cysgu wedi gweithio
rydych chi wedi cael trafferth cysgu ers misoedd
mae eich anhunedd yn effeithio ar eich bywyd bob dydd mewn ffordd sy'n ei gwneud hi'n anodd i chi ymdopi

Triniaethau gan Feddyg Teulu

Bydd meddyg teulu yn ceisio darganfod beth sy'n achosi eich anhunedd er mwyn i chi gael y driniaeth gywir.

Weithiau byddwch yn cael eich cyfeirio at therapydd ar gyfer therapi ymddygiad gwybyddol (CBT).

Gall hyn eich helpu i newid y meddyliau a'r ymddygiadau sy'n eich cadw rhag cysgu.

Efallai y cewch eich cyfeirio at glinig cwsg os oes gennych symptomau anhwylder cwsg arall fel apnoea cwsg.

Anaml y bydd meddygon teulu bellach yn rhagnodi tabledi cysgu i drin anhunedd. Gall tabledi cysgu gael sgîl-effeithiau difrifol a gallwch ddod yn ddibynnol arnynt.

Dim ond am ychydig ddyddiau neu wythnosau ar y mwyaf y rhagnodir tabledi cysgu os:

mae eich anhunedd yn gwael iawn
nid yw triniaethau eraill wedi gweithio

Mae'r wybodaeth ar y dudalen hon wedi'i haddasu gan GIG Cymru 111 o'r cynnwys gwreiddiol a ddarparwyd gan Gwefan y GIG nhs.uk

Nid yw'r Bwrdd Iechyd yn gyfrifol am gynnwys gwefannau trydydd parti, a allai fod yn Saesneg yn unig.