Cyflwyniad

Mae'r gwasanaeth alergedd i blant yn gofalu am blant yn Abertawe a'r ardaloedd cyfagos sydd ag afiechydon alergaidd.

Rydym yn dîm o dri, sef dau bediatregydd ymgynghorol, Dr Huma Mazhar a Dr Eliana Panayiotou gyda chefnogaeth ein nyrs glinigol arbenigol ar gyfer alergeddau, Angharad Jones. Rydym hefyd yn rhan o Rwydwaith Alergedd De Orllewin a Chymru ac yn gweithio'n agos gydag Arbenigwyr Alergedd yng Nghaerdydd.

Mae alergeddau yn dod yn llawer mwy cyffredin ac yn effeithio ar lawer mwy o blant nag oedd dim ond ychydig flynyddoedd yn ôl.

Mae ein gwasanaeth yn ymroddedig i ddarparu gofal o'r ansawdd gorau i blant ag afiechyd alergaidd a galluogi ansawdd bywyd da ac asesiad cyfannol.

Mae Angharad yn gweithio'n agos gyda nyrsys ysgol a'r ysgolion eu hunain i gefnogi plant yn enwedig y rhai ag alergeddau bwyd i gadw'n ddiogel tra yn yr ysgol ac mae hefyd yn cefnogi hyfforddiant proffesiynol ar gyfer arwyddion a defnyddio chwistrellwyr adrenalin yn awtomatig.

Yr hyn rydyn ni'n ei wneud

Rydyn ni'n gweld plant hyd at 16 oed yn y gwasanaeth pediatrig. Gan amlaf mae plant yn cael eu cyfeirio at y gwasanaeth gan eu meddygon teulu. Rydym yn cynnal clinigau wyneb yn wyneb, rhithiol a chlinigau dan arweiniad nyrsys bob wythnos i drin plant ag amrywiaeth o gyflyrau alergaidd gan gynnwys:

• Anaffylacsis
• Alergedd bwyd
• Syndrom Bwyd Paill
• Clefyd y gwair anodd ei reoli
• Wrticaria cronig ac angioedema (llosg danadl a chwyddo)
• Alergedd latecs
• Alergedd gwenwyn
• Alergedd penisilin (os bu adweithiau i ddau ddosbarth gwrthfiotig gwahanol)

Beth i'w ddisgwyl

Gall alergeddau fod yn frawychus ac fel tîm, rydyn ni'n gwneud ein gorau i wneud eich ymweliad â'r clinig mor ddymunol â phosibl. Yn y rhan fwyaf o achosion, byddwch yn gweld meddyg a nyrsys yn ystod eich ymweliad.

Pan fyddwch chi'n cyrraedd, bydd eich taldra a'ch pwysau yn cael eu mesur. Mae hyn yn helpu os oes angen i ni ragnodi unrhyw feddyginiaethau ac mae hefyd yn dangos eich bod chi'n tyfu'n ddigon da.

Yna bydd rhieni, gofalwyr a chleifion yn gweld y meddyg ac yn trafod unrhyw broblemau a symptomau. Mae hyn yn ein helpu ni i ddeall beth rydych chi'n ei brofi a gweithio allan a oes angen i ni wneud unrhyw brofion.

Yn am;laf, rydyn ni'n cynnal profion pigo croen. Mae hyn yn cael ei wneud i gadarnhau alergedd bwyd. Mae gennym ni lawer o doddiannau y gallwn ni eu defnyddio ar gyfer profi fel wy, llaeth, gwenith, pysgod, soia, cnau daear, cnau coed a sesame. Fodd bynnag, nid oes gennym ni doddiannau profi ar gyfer ffrwythau neu lysiau felly rydyn ni'n gofyn i chi ddod â'r rhain gyda chi i'r clinig os ydych chi'n meddwl y gallen nhw fod yn achosi alergedd.

Dydy profion pigo croen ddim yn boenus, ond gallan nhw fod yn goslyd iawn. Nid yw'n cynnwys unrhyw nodwyddau ac mae'n wahanol i brawf gwaed. Fel arfer mae'n cael ei oddef yn dda gan blant a gellir darllen y canlyniadau o fewn 15 munud.

Weithiau ni ellir cynnal profion pigo croen er enghraifft os ydych wedi cymryd gwrth-histaminau neu os oes gennych ecsema gwael. Yn yr achosion hyn, weithiau byddwn ni'n cynnal profion gwaed yn lle hynny. Weithiau mae profion gwaed hefyd yn cael eu cynnal i gefnogi canfyddiadau profion pigo croen. Gellir defnyddio chwistrell neu elïau fferru os oes angen profion gwaed.

Yn seiliedig ar y math o adweithiau alergaidd, efallai y bydd angen pen adrenalin ar blant. Os bydd angen hyn bydd rhieni/gofalwyr a phlant yn cael eu hyfforddi ar sut i weinyddu hwn a phryd i'w ddefnyddio. Hefyd, bydd gan bob plentyn ag alergeddau bwyd gynllun gweithredu alergedd personol unigol y gellir ei rannu ag ysgolion a chlybiau ar ôl ysgol.

Gofal Parhaus

Mae cleifion yn cael apwyntiad dilynol mewn clinig alergedd fel arfer bob 1-2 flynedd yn dibynnu ar oedran y claf a'r diagnosis sylfaenol.

Mae clinigau dilynol yn cael eu cynnal naill ai wyneb yn wyneb, fel apwyntiadau rhithwir neu fel apwyntiadau dilynol dan arweiniad nyrsys.

Mae profion pigiad croen ailadroddus a hyfforddiant adrenalin yn cael eu gwneud yn ôl yr angen yn yr apwyntiadau hyn.

Mae hyfforddiant gweinyddu steroid trwynol ac ymgynghoriadau rhyddhau pobl ifanc hefyd yn cael eu cynnal gan ein nyrs glinigol arbenigol.

Timau eraill

Deieteg. Mae plant â sawl alergedd bwyd, alergedd llaeth neu bryderon twf yn cael mewnbwn gan y tîm deieteg. Rydyn ni'n derbyn atgyfeiriadau gan y deietegwyr pediatrig gyda Leanne John a Claire Wood yn cynrychioli'r tîm deieteg yn y gwasanaeth alergedd.

Seicoleg: Gall bod ag alergedd bwyd achosi llawer o bryder mewn plant a gall hyn gael effaith fawr ar ansawdd bywyd. Gall y tîm seicoleg gefnogi plant sydd â phryder trafferthus sy'n gysylltiedig â'u halergeddau.

Cwrdd â'r tîm

Dr Huma Mazhar - Diddordeb arbenigol, anadlol ac alergedd 

Angharad Jones - Nyrs glinigol arbenigol ar gyfer alergeddau (CNS)

Dr Eliana Panayiotou - Diddordeb arbenigol, alergedd