Nyrs llosgiadau yn rhoi rhybudd wrth i'r tymheredd godi

Mae nyrs sy’n arbenigo mewn trin llosgiadau yn annog pawb i roi eli haul yn aml a chael gwared ar farbeciws ar unwaith yn ddiogel wrth i’r tymheredd godi i osgoi “poen a dioddefaint”.

Mae Louise Scannell o Ganolfan Llosgiadau a Llawfeddygaeth Blastig Cymru yn Ysbyty Treforys wedi cyhoeddi cyngor i oedolion a phlant wrth i'r tywydd poeth ddechrau.

Rhagwelir y bydd y tymheredd yn codi yn y dyddiau nesaf, gan gyrraedd y lefelau uchaf erioed o bosibl, a dywedodd Louise y gall gymryd ychydig funudau yn unig i blant gael eu llosgi'n boenus o'r haul.

Dywedodd hefyd y bu cynnydd serth mewn anafiadau oherwydd barbeciws tafladwy a gladdwyd ar y traeth, sy'n cynhesu'r tywod o'i amgylch yn aruthrol.

Yn ystod cyfnodau poeth, mae'r tîm llosgiadau a phlastig yn delio'n rheolaidd â phlant, yn arbennig, sydd wedi cael anafiadau difrifol o ran llosg haul.

 “Mae llosg haul yn broblem enfawr i’n hadran, ac mae plant yn llosgi’n hawdd iawn. Dim ond ychydig funudau y gall ei gymryd iddynt losgi ni waeth beth yw’r tymheredd, ”meddai Louise, sy’n arweinydd pediatrig ar gyfer llosgiadau a llawfeddygaeth blastig.

“Mae angen i rieni sicrhau bod eu plant yn cael eu hamddiffyn rhag yr haul a chael eli haul bob dwy awr - yn fwy rheolaidd os ydynt wedi bod yn y dŵr neu'n chwysu - a'u bod yn cael eu hydradu.

“Gallai ychydig funudau o roi eli haul ffactor uchel arbed llawer o boen a dioddefaint i chi a'ch plentyn. Gorau po fwyaf o ffactor, ac mae’n bwysig nad ydych chi’n defnyddio hen eli sydd wedi’i adael yn y cwpwrdd ers tro.”

Ond rhybuddiodd Louise fod yn rhaid i oedolion ofalu amdanyn nhw eu hunain hefyd wrth iddyn nhw weld “swm sylweddol” o oedolion wedi’u llosgi yn yr haul yn ystod cyfnod poeth cynharach.

Mae llawer o gleifion llosg haul yn cael eu gweld yn Adran Achosion Brys (A&E) Treforys, tra bod yn rhaid cyfeirio'r achosion mwy difrifol at y tîm llosgiadau a phlastigau.

Dywedodd Louise: “Rydyn ni’n clywed pethau tebyg gan gleifion pan rydyn ni’n eu gweld nhw – maen nhw’n aml yn dweud y dylen nhw fod wedi bod yn fwy synhwyrol ac wedi gwneud y pethau sylfaenol fel aros yn y cysgod, rhoi eli haul yn rheolaidd a chadw’n hydradol. Ond mae hi'n rhy hwyr erbyn hynny.

“Gall fod yn boenus iawn. Yr unig ffordd i'w drin yw trwy roi dresin ar y clwyf a chadw'r claf yn oer ac wedi'i hydradu. Dylai llosg haul arwynebol wella o fewn saith diwrnod, ond hefyd y trawma a'r straen a achosir nid yn unig y boen."

Dywedodd Louise fod modd osgoi’r boen a’r trawma os dilynir cyngor syml:

• Rhowch eli haul ar rannau agored o'r croen. Ail-wneud cais bob dwy awr ac yn syth ar ôl nofio a sychu i gynnal amddiffyniad.

• Treuliwch amser yn y cysgod yn ystod y rhan fwyaf heulog o'r dydd pan fo'r haul ar ei gryfaf, sydd fel arfer rhwng 11am a 3pm yn ystod misoedd yr haf.

• Ceisiwch osgoi amlygiad uniongyrchol i'r haul i fabanod a phlant ifanc iawn.

• Pan nad yw'n bosibl aros allan o'r haul, cadwch eich hun wedi'i orchuddio'n dda â het, crys-t a sbectol haul i roi amddiffyniad ychwanegol i chi. Gallwch brynu dillad amddiffyn rhag yr haul arbenigol i blant hefyd.

“Y risgiau tymor byr o amlygiad i’r haul yw llosg haul ac alergedd i’r haul ond mae’r risgiau tymor hwy yn cynnwys canser y croen, problemau llygaid, heneiddio’r croen yn gynnar a chrychni ynghyd â keratosis actinig (solar) sy’n smotiau garw a chennog cyn-ganseraidd. ar y croen,” meddai. “Mae llawer ohonom eisiau cael hwyl yn yr haul, ond gadewch i ni fod yn cŵl ac aros yn ddiogel yn yr haul.”

 Yn y llun: mae Ashleigh Jones (chwith) a Louise Scannell yn rhybuddio am beryglon llosg haul yn ystod y tywydd poeth sydd i ddod.

Ynglŷn â barbeciws, dywedodd Louise: “O’r holl anafiadau llosg sydd gennym, mae’r mwyaf cyffredin ar gyfer yr adeg hon o’r flwyddyn yn bendant yn ymwneud â barbeciw.

“Yn sicr bu cynnydd serth yn yr anafiadau a gafwyd yn sgil barbeciws untro a adawyd ar y traeth.

“Y duedd yw claddu’r glo o dan y tywod, ond mae hynny’n golygu na allant gael eu gweld sy’n arwain at bobl neu anifeiliaid anwes yn camu arnynt.

“Gall hynny achosi anaf cas iawn oherwydd bod y tywod yn cael ei gynhesu gan y glo, yn hytrach na’r glo yn oeri drwy’r tywod. Mae'n gamsyniad cyffredin, ond mae'n beth pwysig i fod yn ymwybodol ohono.

“Mae biniau tafladwy ar gyfer barbeciws o amgylch rhai o draethau Abertawe, felly rydym yn annog pobl i wneud defnydd ohonyn nhw i atal niwed i eraill.”

Gall arwyddion llosg haul difrifol gynnwys:

• pothellu neu chwyddo ar y croen

• oerfel

• tymheredd uchel o 38C neu uwch, neu 37.5C neu uwch mewn plant dan bump oed

• pendro, cur pen a theimlo'n sâl (symptomau blinder gwres)