Mae cyllid BHF yn cynnig gobaith i gleifion cyflyrau cardiaidd etifeddol

Mae tîm o Fae Abertawe, a helpodd i arloesi gyda gwasanaeth sgrinio teulu ar gyfer cyflyrau cyhyr y galon etifeddol yng Nghymru, wedi croesawu buddsoddiad ymchwil sylweddol i'r newyddion.

Mae Sefydliad Prydeinig y Galon (BHF - British Heart Foundation) wedi cyhoeddi eu bod yn buddsoddi gwerth £30 miliwn o gyllid i helpu i ddod o hyd i iachâd ar gyfer cyflwr sy’n effeithio ar filoedd o bobl yng Nghymru.

Mae tîm Cyflyrau Cardiaidd Etifeddus (ICC - Inherited Cardiac Conditions) Ysbyty Treforys wedi bod yn gweithio'n agos gyda'r elusen ers sefydlu clinigau sgrinio teulu yn 2018 a sefydlu clinigau lloeren ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda cyfagos.

Yn y llun uchod: Cydgysylltydd cyflyrau cardiaidd tîm yr ICC (o'r chwith i'r dde) Katy Phillips, arweinydd cardiolegydd ymgynghorol Dr Carey Edwards, arbenigwr nyrsio Louise Norgrove, cydlynydd Samantha Rumming, nyrs arbenigol Suzanne Richards, a nyrs arbenigol Hayley Brown.

Cyhoeddwyd newyddion am y cyllid yn ddiweddar i gynulleidfa wadd o aelodau o 'gymuned y galon' yng Nghymru mewn digwyddiad arbennig gan BHF Cymru yng Nghaerdydd.

Gwahoddwyd cardiolegydd ymgynghorol Bae Abertawe, Dr Carey Edwards, a chwaer arbenigol nyrsio'r ICC, Louise Norgrove, i siarad yn y digwyddiad.

Gall clefydau cyhyr y galon etifeddol – y credir eu bod yn effeithio ar gynifer â 13,000 o bobl yng Nghymru – achosi i’r galon stopio’n sydyn neu achosi methiant cynyddol y galon mewn pobl ifanc.

Fodd bynnag, mae'n bosibl y bydd yr ymchwil newydd hwn yn cael effaith enfawr ar gleifion a'i nod yw datblygu iachâd ar gyfer y cyflyrau hyn.

Bydd arian y BHF yn ariannu prosiect o’r enw CureHeart, dan arweiniad yr Athro Hugh Watkins, o Brifysgol Rhydychen, a Dr Christine Seidman, o Ysgol Feddygol Harvard yn UDA. Bydd yn ceisio datblygu technolegau therapi genynnau chwyldroadol i dargedu'r diffygion genetig a all achosi'r cyflyrau hyn.

Rhannwyd y newyddion yn ddiweddar â chleifion pan gynhaliodd y tîm ei grŵp cymorth cardiomyopathi Abertawe cyntaf erioed.

Dywedodd Dr Edwards: “Mae Sefydliad Prydeinig y Galon newydd wneud buddsoddiad enfawr o £30miliwn ar gyfer prosiect o’r enw CureHeart.

“Dros y pum mlynedd nesaf nod prosiect CureHeart yw datblygu technegau gan gynnwys golygu genynnau wedi’u hanelu at gleifion sydd heb ddatblygu problem ar y galon eto, er mwyn eu hatal rhag datblygu un yn y dyfodol.

“Os yn llwyddiannus, gallai’r triniaethau a ddatblygir helpu’r cleifion a welwn bob dydd, sydd â hanes teuluol o gyflwr cardiaidd etifeddol ac sydd mewn perygl o ddatblygu’r broblem sy’n rhedeg yn eu teulu.”

“Ar hyn o bryd, mae’r cleifion hyn yn cael eu dilyn gennym ni yn y clinig bob ychydig flynyddoedd i edrych i weld a ydyn nhw wedi datblygu arwyddion o’r cyflwr, fel y gallwn roi triniaethau confensiynol ar waith yn gynnar os bydd yn digwydd.”

“Y gobaith yw y bydd CureHeart yn gallu atal y cyflwr rhag datblygu yn y lle cyntaf.”

Dywedodd Louise: “Mae hwn yn newyddion gwych i gleifion sydd wedi’u heffeithio gan gardiomyopathi ac mae wir yn rhoi sicrwydd a gobaith ar gyfer y dyfodol. Mae'r cleifion a adolygwyd yn y gwasanaeth ICC naill ai wedi cael diagnosis o gardiomyopathi neu maent yn berthynas agos o dan wyliadwriaeth gardiaidd hirdymor oherwydd y risg y bydd y cyflwr yn datblygu dros amser.

“Mae gan y ddau grŵp bryderon o ran cydran enetig y cyflwr felly mae’r newyddion y gallai iachâd fod ar y gorwel oherwydd prosiect CureHeart BHF wedi cael derbyniad da iawn gan y grŵp cleifion hwn.”

Mae'r tîm wedi cael effaith bellgyrhaeddol o ran cynllunio gwasanaethau ICC yng Nghymru yn y dyfodol, ac mae'n awyddus i rwydweithio â chanolfannau mwy er mwyn dysgu o'u profiad.

Dywedodd Louise: “Yn gynharach eleni ymwelodd ein tîm ICC â’r Athro Watkins a’i dîm yn Ysbyty John Radcliffe, Rhydychen. Roedd yn fraint cyfarfod â’r tîm sy’n ymwneud â phrosiect CureHeart. Roedd yn wirioneddol ysbrydoledig ac yn rhoi llawer o obaith i deuluoedd y mae cardiomyopathi yn effeithio arnynt.”

Roedd tîm yr ICC hefyd wrth eu bodd gyda lansiad llwyddiannus eu grŵp cymorth cardiomyopathi Abertawe cyntaf, a gynhaliwyd ar 22 Hydref yn neuadd eglwys Llangafelach, Abertawe.

Dywedodd Louise: “Fel tîm roeddem yn awyddus i sefydlu grŵp cymorth ar gyfer cleifion a theuluoedd yr effeithiwyd arnynt gan gardiomyopathi y tu allan i’r ysbyty, i’w helpu i ddysgu mwy am y cyflwr ac i gwrdd ag eraill sy’n byw gyda’r cyflwr.

“Gwahoddwyd siaradwyr allanol i siarad â’r grŵp a fynychwyd gan dros 50 o bobl – hen ac ifanc. Mae'r clefydau hyn yn effeithio ar yr ifanc a'r hen, a gallant ddod i'r amlwg ar unrhyw adeg o fywyd rhywun.

“Roedd pennaeth gwasanaeth dros dro Cardiomyopathy UK Christie Jones yn bresennol yn y lansiad a dywedodd ei fod yn fwy nag erioed o’r blaen i ddod i’r cyfarfod cyntaf gan fod y pethau hyn fel arfer yn cymryd amser i ddatblygu.

“Roedd yn wir yn dangos yr angen am grŵp o’r fath.”

“Rydym wedi cael adborth ardderchog ac yn bwriadu cynnal ein grŵp cymorth nesaf ym mis Ionawr.”