Fe wnaeth diagnosis cyflym helpu i dawelu meddwl Helen ar y ffordd i adferiad

Gadawyd dynes a orchfygodd fynydd annibynnol talaf y byd ar un adeg yn brwydro i fynd â’i chi am dro ar ôl cael diagnosis o Covid hir.

Pan ddechreuodd Helen Goldring golli pwysau yn sydyn a chael crychguriadau'r galon a chwysu'r nos, roedd hi'n meddwl bod ei hormonau wedi gwella.

Ar ôl ymweld â'i meddyg teulu, cafodd y ddynes 68 oed o Abertawe ei hatgyfeirio'n gyflym i'r Ganolfan Diagnosis Cyflym (RDC - Rapid Diagnosis Centre) yn Ysbyty Castell-nedd Port Talbot am brofion pellach i ganfod beth oedd yn bod.

Ychydig oriau yn ddiweddarach dywedwyd wrthi ei bod yn dioddef effeithiau Covid hir, ar ôl profi'n bositif am y firws dri mis ynghynt.

Dywedodd Helen (yn y llun) , a oedd wedi’i brechu’n llawn ar y pryd: “Pan gefais i Covid, roeddwn i’n eithaf sâl am 10 diwrnod. Roeddwn i yn y gwely, ddim yn bwyta ac fe gollais lawer o bwysau. Ar ddiwrnod chwech deuthum yn fyr o wynt.

“Pan allwn i fynd allan, ceisiais fynd yn ôl at fy nhrefn arferol ond bythefnos yn ddiweddarach fe es i i fyny yn yr ysbyty gyda crychguriadau'r galon.

“Roedden nhw'n meddwl bod gen i emboledd ysgyfeiniol ond cafodd y cyfan ei roi i lawr i Covid.

“Ar ôl fy arhosiad yn yr ysbyty, roeddwn yn dal i golli llawer o bwysau a chyhyrau. Roeddwn i’n cael symptomau eraill fel chwysau nos a blinder ofnadwy ac roedd fy nghrychguriadau’r galon yn dal yn ddrwg.”

Daeth y symptomau sydyn yn dipyn o syndod i Helen, a oedd yn y degawd diwethaf wedi dringo Mynydd Kilimanjaro a Machu Picchu (llun ar y chwith) ac wedi cerdded marathon yn ei hamser hamdden.

Yn ogystal â'i blinder corfforol, mae Helen hefyd wedi cael trafferth gyda niwl yr ymennydd ac aml-dasg ers dal y firws.

“Fel arfer roeddwn i’n berson corfforol iawn,” ychwanegodd.

“Roeddwn i’n gallu cerdded am filltiroedd a nawr dwi’n cael trafferth cerdded y ci rownd y gornel.

“Roedd fy wyrion yn arfer gallu rhedeg a neidio ataf a byddwn yn eu dal ond nawr mae'n rhaid i mi fod mor ofalus os ydynt yn gwneud hynny oherwydd byddwn yn cwympo drosodd.

“Rwy’n cael niwl ymennydd ac yn colli lle rydw i mewn sgyrsiau.

“Rwy’n tueddu i gysgu am tua thair awr bob prynhawn.”

Awgrymodd rhywun wrth Helen y gallai ei symptomau fod wedi’u cysylltu â phroblem gyda’i hormonau, felly penderfynodd gysylltu â’i meddyg teulu, Dr Aimee Calo, o Ganolfan Feddygol Tregŵyr.

Yn y llun: Helen yn dringo Mynydd Kilimanjaro.

Dywedodd Helen: “Gofynnodd Dr Calo rai cwestiynau i mi a phenderfynodd fod angen rhai gwiriadau brys arnaf rhag ofn ei fod yn rhywbeth i'w wneud â fy ofarïau neu ganser anhysbys.

“Ces i sioc ond yn ddiolchgar roedd hi wedi cymryd fi o ddifrif. Roedd hi'n anhygoel. ”

Cyfeiriwyd Helen at yr RDC, sydd ar gyfer cleifion â symptomau annelwig ond sy’n peri pryder nad ydynt yn cyd-fynd ag unrhyw un o’r llwybrau atgyfeirio presennol, tua phum niwrnod ar ôl ei hapwyntiad â meddyg teulu.

Bydd cleifion yn cael asesiad unigol gyda'r nod o gael diagnosis a chychwyn cynllun triniaeth, neu gael sicrwydd na ddaethpwyd o hyd i unrhyw beth sy'n peri pryder.

Yn yr RDC, bu Helen yn trafod ei symptomau gyda meddyg cyn cael prawf gwaed llawn a sgan CT.

Gallai fod wedi derbyn ei chanlyniadau ar yr un diwrnod ond gan ei fod yn ben-blwydd ei phriodas, gofynnodd a ellid dweud wrthi y diwrnod canlynol yn lle hynny.

Mae hi wedi canmol staff, yn ogystal â’r ganolfan ei hun, am helpu i dawelu ei meddwl yn ddi-oed.

“Cefais gynnig apwyntiad mor gyflym, roeddwn wedi fy syfrdanu,” meddai.

“Yn gyntaf fe wnaethon nhw wirio fy nhaldra a fy mhwysau ac yna o fewn tua phum munud i gyrraedd es i mewn i weld y meddyg.

“Roedd yn union fel gwaith cloc. Roedd yn wasanaeth proffesiynol iawn ac roedd y staff mor hyfryd. Roeddwn i'n teimlo'n freintiedig.

“Roeddwn i’n meddwl ei fod naill ai’n rhywbeth i’w wneud â fy hormonau neu ei fod yn Covid hir, yn bennaf oherwydd nad oedd fy symptomau’n gwella ar ôl cael Covid - a dweud y gwir, roedd rhai yn gwaethygu.

“Mae cael y canlyniadau yn rhoi llonydd i fy meddwl yn llwyr.

“Rydw i mor ddiolchgar i’r holl staff gwych.

“Roedd mor gyflym, mor broffesiynol ac mor fedrus. Roeddwn i i mewn ac allan o yna o fewn dwy awr ac roeddwn i wir yn teimlo fy mod yn cael gofal.”

Ers derbyn ei diagnosis, mae Helen wedi bod yn gwneud rhywfaint o ymarfer corff ysgafn ar ei phen ei hun mewn ymgais i wella ei ffitrwydd a chryfhau ei chyhyrau.

Dywedodd Dr Calo ei bod wedi dosbarthu rhai o symptomau Helen fel baneri coch a phenderfynodd fod angen asesiadau pellach yn yr RDC i ddeall yn llawn beth oedd yn bod.

“Mae’r RDC yn ein helpu ni fel meddygon teulu i gael mynediad at ymchwiliad ac asesiad arbenigol ar gyfer ein cleifion nad ydyn nhw fel arfer yn ffitio i mewn i lwybrau triniaeth sefydledig ond sydd â symptomau rydyn ni’n poeni amdanyn nhw,” meddai.

“Mae wedi bod yn eithaf grymusol i gael clinig sy'n cydnabod pwysigrwydd ein teimlad o berfedd fel meddygon teulu.

“Weithiau rydych chi'n teimlo bod rhywbeth o'i le ac mae angen yr asesiad pellach hwnnw ar glaf heb dystiolaeth galed. Dyma lle mae'r RDC wedi bod yn amhrisiadwy i ni fel clinigwyr ac rydym wedi cael diagnosis o ganser drwy'r clinig hwn.

“Diolch byth i Helen nid canser oedd e ond mae’r RDC wedi ein helpu ni i ganfod ffordd i symud ymlaen gyda’i thriniaeth.”

Yn y llun: Helen gyda'i chi, Hugo.

Dywedodd Dr Heather Wilkes, arweinydd clinigol yr RDC: “Cafodd y ganolfan ei sefydlu gyda chleifion yn ganolog iddi.

“Mae mor bwysig cael diagnosis cyn gynted â phosibl fel y gellir trefnu triniaethau ymlaen ond mae hefyd yn wych i gleifion a’u teuluoedd pan allwn ddiystyru diagnosis canser yn gyflym.

“Mae’r rhyddhad yn enfawr.”