Triniaeth arloesol i fod ar gael yn Abertawe am y tro cyntaf

Bydd triniaeth arbenigol iawn ar gyfer canser yr ysgyfaint sy'n cynnig manteision enfawr i gleifion addas yn cael ei lansio yn Ysbyty Singleton Bae Abertawe y gwanwyn hwn.

Mae'r ysbyty yn gartref i Ganolfan Ganser De Orllewin Cymru, sydd eisoes wedi arloesi cyfres o ddulliau newydd o esblygu triniaethau.

Prif lun uchod, i'r chwith i'r dde: Punya Nair, prif radiograffydd SABR; Nia O'Rourke, radiograffydd delweddu arbenigol; Russell Banner, oncolegydd clinigol ymgynghorol; Rebecca Hunter, prif radiograffydd Ct SABR; Adam Selby, gwyddonydd clinigol; Elizabeth Hawkes, dirprwy reolwr gwasanaeth radiotherapi

Nawr, am y tro cyntaf, bydd yn gallu cynnig Radiotherapi Abladol Stereotactic, neu SABR (Stereotactic Ablative Radiotherapy).

Mae hon yn dechneg arbenigol i wella tiwmorau cynnar yr ysgyfaint, ac mae'n fwy effeithiol na radiotherapi safonol ar gyfer canserau cynnar yr ysgyfaint.

Cyn hynny bu'n rhaid i gleifion addas o ardaloedd byrddau iechyd Bae Abertawe a Hywel Dda deithio i Ysbyty Felindre yng Nghaerdydd ar ei gyfer.

Nawr, diolch i fuddsoddiad parhaus mewn offer uwch-dechnoleg a chyllid gan Bwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru WHSSC (Welsh Health Specialised Services Committee), disgwylir i gleifion cyntaf y rhanbarth gael SABR yn Singleton o fewn yr ychydig fisoedd nesaf.

Dywedodd Dr Ceri Powell, oncolegydd clinigol ymgynghorol sy’n trin cleifion â chanser yr ysgyfaint ar draws De Cymru: “Mae manylder a chywirdeb y dechneg SABR yn caniatáu i ddos is diogelach gael ei ddosbarthu i feinwe normal o amgylch y tiwmor.

“Mae hyn yn golygu y gellir cynnig triniaeth iachaol posibl i rai cleifion na fyddent fel arall yn gallu cael triniaeth ar gyfer canser yr ysgyfaint oherwydd eu salwch meddygol eraill.

“I gleifion eraill mae’n rhoi gwell siawns o wella eu canser gyda llai o sgil-effeithiau na radiotherapi confensiynol.”

Yn ogystal ag osgoi’r angen am deithiau llawer hirach i Gaerdydd, mae argaeledd SABR yn golygu mai rhwng tri ac wyth yn unig fydd nifer y sesiynau radiotherapi ar gyfer cleifion addas, yn hytrach na’r 20 sy’n defnyddio radiotherapi confensiynol.

Dywedodd Dr Ryan Lewis (chwith), Pennaeth Ffiseg Radiotherapi Bae Abertawe: “Mae SABR wedi bod o gwmpas ers tua 10 mlynedd ond hyd yn ddiweddar iawn dim ond mewn ychydig o ganolfannau yn y DU y mae wedi cael ei wneud.

“Mae’n wasanaeth arbenigol iawn a arferai weld nifer fach iawn o gleifion y flwyddyn, llai na 200 yn y DU fwy na thebyg.”

Cyn i'r rhan fwyaf o lawdriniaethau canser gael eu gohirio ledled y DU ar ddechrau'r pandemig, daeth adolygiad technoleg i'r casgliad y byddai'n bosibl ymestyn SABR i fwy o ganolfannau ledled y wlad.

Dywedodd Dr Lewis fod yr adolygiad wedi canfod bod y canlyniad ar gyfer cleifion sy'n defnyddio SABR cystal ag ar gyfer y rhai a gafodd lawdriniaeth, ond ei fod yn llai ymyrrol a'i fod yn cael gwellhad cyflymach.

Roedd Ysbyty Singleton eisoes yn gallu cynnig llawer o fathau eraill o driniaethau canser hynod arbenigol, yn dilyn buddsoddiadau gwerth miliynau o bunnoedd mewn offer, meddalwedd ac arbenigedd staff dros y pum mlynedd diwethaf.

Y llynedd, er enghraifft, daeth yn arweinydd y DU o ran defnyddio Radiotherapi Dwysedd-Modwledig IMRT (Intensity-Modulated Radiotherapy).

Ar gyfer y mwyafrif o ganserau ystyrir mai dyma'r math gorau a mwyaf effeithiol o radiotherapi modern sydd ar gael.

Mae'n cyfeirio dos uwch o ymbelydredd yn agosach at y tiwmor tra'n arbed y meinwe o'i amgylch ar yr un pryd.

Mae Canolfan Ganser De-orllewin Cymru hefyd wedi treialu a gweithredu dull newydd chwyldroadol o drin canser y fron, gan leihau'r driniaeth o 15 diwrnod i bump yn unig.

Dywedodd Dr Lewis fod y Ganolfan Ganser wedi gweithio'n agos gyda WHSSC, unwaith y byddai wedi nodi Ysbyty Singleton fel canolfan a allai ddarparu'r gwasanaeth SABR newydd, a chydag Ysbyty Felindre fel partner mentora i sicrhau ei fod yn bodloni'r safonau ansawdd angenrheidiol.

Dywedodd: “Mae'n fersiwn mwy technegol datblygedig o bopeth yr oeddem eisoes yn ei wneud yn effeithiol.

“Mae SABR yn golygu dosau llawer mwy, llawer cyflymach, ac mae’n rhaid i chi fod yn llawer mwy gofalus wrth ei ddefnyddio.”

Dywedodd Dr Lewis, oherwydd bod SABR mor arbenigol, ei fod yn rhagweld y byddai rhwng 25 a 30 o gleifion y flwyddyn yn ei dderbyn yn Singleton.

“Ni fyddem wedi gallu gwneud hyn heb rywfaint o’r seilwaith newydd yr ydym wedi’i gael, y peiriannau newydd, rhai o’r technegau newydd,” ychwanegodd.

Yn y llun: Dr Ceri Powell a Dr Russell Banner

Dywedodd Dr Russell Banner, Arweinydd Clinigol Radiotherapi Canolfan Ganser De Orllewin Cymru, “Gyda chyflwyniad SABR, gallwn, gyda chyfiawnhad, honni ein bod yn ganolfan radiotherapi hynod alluog, hynod arbenigol sy’n sicrhau bod y technegau diweddaraf o’r radd flaenaf ar gael i’r boblogaeth. De-orllewin Cymru.”

Ychwanegodd Dr Powell: “Rydym yn rhagweld y bydd cynnig triniaeth SABR yn Abertawe yn gwella canlyniadau trwy ganiatáu hyd yn oed mwy o fynediad at y driniaeth iachaol hon, sy’n cael ei goddef yn dda, yn nes at gartrefi cleifion, gan ddarparu mynediad cyfartal ar draws De Cymru.”