Cam mawr ymlaen ar gyfer canolfan ragoriaeth Llawfeddygol Thorasig Oedolion newydd sy'n gwasanaethu De Cymru

Gall cynlluniau ar gyfer Canolfan Lawfeddygol Thorasig Oedolion De Cymru newydd, gwerth miliynau o bunnoedd, fynd rhagddynt yn gyflym yn dilyn hwb mawr gan Lywodraeth Cymru.

Bydd y ganolfan newydd, sydd i'w lleoli yn Ysbyty Treforys, Abertawe, yn trin cleifion canser yr ysgyfaint ac eraill sydd angen llawdriniaeth ar gyfer amrywiaeth o gyflyrau ar y frest.

Bydd yn gallu gweithredu ar nifer cynyddol o gleifion, o bosibl dros 20% yn fwy, a dyma fydd y drydedd ganolfan fwyaf yn y DU.

Yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus helaeth yn 2018, cytunwyd y bydd y ganolfan newydd yn darparu un gwasanaeth ar gyfer De Cymru i drigolion sy’n byw ym Mae Abertawe; Hywel Dda, Cwm Taf Morgannwg; ardaloedd Byrddau Iechyd Aneurin Bevan, Powys a Chaerdydd a’r Fro. Mae disgwyl i'r ganolfan fod ar agor o fewn y tair i bum mlynedd nesaf.

Bydd cleifion yn cael eu trin cymaint â phosib o fewn ardal eu bwrdd iechyd lleol, dim ond yn gorfod teithio i ganolfan Treforys ar gyfer asesiad cyn-derbyn a'r feddygfa ei hun.

Bydd cymeradwyaeth i’r cynnig gan y Gweinidog dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Eluned Morgan yn galluogi’r cyfnod allweddol nesaf – sef datblygu cynlluniau manwl – i gychwyn yn awr.

Dywedodd Siân Harrop-Griffiths, Cyfarwyddwr Strategaeth ac arweinydd prosiect Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe:

“Mae datblygu’r cynllun hwn a chael cytundeb yr holl glinigwyr a sefydliadau ar draws De Cymru wedi bod yn llafurus ac yn gymhleth.

“Ond rydym wrth ein bodd bod y gymeradwyaeth hon gan y Gweinidog yn golygu y gallwn yn awr symud y gwaith hwn yn ei flaen yn gyflym i ddarparu gwell gwasanaethau llawfeddygol thorasig i bawb ledled De Cymru.”

Dywedodd Malgorzata Kornaszewska, Llawfeddyg Thorasig Ymgynghorol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro ac Arweinydd Clinigol Rhaglen Gwasanaethau Llawfeddygol Thorasig Oedolion De Cymru:

“Bydd y ganolfan newydd yn ganolfan ragoriaeth gyda mynediad i dechnoleg fodern, a bydd yn gallu cynnig gwasanaeth cynhwysfawr, modern, amserol ac o safon uchel i’n cleifion.

“Bydd hefyd yn creu cyfle gwych ar gyfer addysgu, hyfforddi ac ymchwil. Mae hwn yn gyfnod cyffrous i’r timau thorasig a chleifion thorasig Cymru.”

Bydd Canolfan Llawdriniaeth Thorasig Oedolion De Cymru yn safoni’r modd y darperir y gwasanaethau hyn ar draws De Cymru, gan wella cynaliadwyedd hirdymor y gwasanaeth.

Bydd cael y gwasanaeth arbenigol mewn un ganolfan benodol yn gwella mynediad cyfartal a phrofiadau cleifion, ac yn bwysicaf oll yn darparu gwell canlyniadau iechyd.

Bydd y ganolfan llawdriniaeth thorasig un safle yn cael ei dylunio yn unol ag arfer gorau ac argymhellion amrywiol adolygiadau a phrosesau ymgynghori.

Fel canolfan ragoriaeth, bydd yn darparu llawdriniaeth thorasig bwrpasol i fodloni safonau cenedlaethol, gan alluogi is-arbenigo llawfeddygon, a fydd yn ei dro yn galluogi cyflawni safon uwch o weithdrefnau llawfeddygol cymhleth.

Mae pob bwrdd iechyd yn Ne Cymru, dan arweiniad Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe, wedi cydweithio ochr yn ochr ag Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru a chynghorau iechyd cymuned i ddatblygu a chytuno ar gynllun i ddatblygu’r uned newydd hon yn Ysbyty Treforys.

Nodiadau:

Llawdriniaeth thorasig yw llawdriniaeth neu gyfres o lawdriniaethau ar gyfer cyflyrau sy'n effeithio ar y frest, gan gynnwys yr ysgyfaint, mediastinum, pleura, diaffram, y system nerfol sympathetig, wal y frest, cynnwys y frest, a'r ysgyfaint. Perfformir y rhan fwyaf o lawdriniaethau thorasig ar gleifion â chanser yr ysgyfaint, er bod llawfeddygon thorasig hefyd yn gweithredu ar gleifion â mathau eraill o falaenau thorasig, niwmothoracs, gwahanol fathau o sepsis thorasig a grŵp mawr o gyflyrau amrywiol sydd y tu allan i gylch gorchwyl arbenigeddau eraill. Mae llawdriniaeth thorasig hefyd yn cael ei chyflawni ar gyflyrau nad ydynt yn ganseraidd fel tyllau yn yr ysgyfaint neu gymhlethdodau o niwmonia, a biopsïau ar bobl â mathau penodol o glefyd yr ysgyfaint i helpu i gael diagnosis.